این روزها به نظر می‌رسد مقامات امریکایی درصدد نمایش بد عهدی خود به برجام هستند و برای توجیه این اقدام خود بهانه تراشی می‌کنند موضوعی که پیشتر علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی به آن اشاره و تاکید کرده بود که ایران با هزینه خود این فرصت را به امریکایی‌ها نمی‌دهد.
ترامپ که در دوران رقابت‌های انتخاباتی خود برجام را به عنوان بدترین توافق تاریخ آمریکا دانسته و قول داده بود آن را پاره می‌کند، اخیراً نیز گفته است که برجام فراتر از تعهدات هسته‌ای، یک «روح» داشته که ایران آن را نقض می‌کند.
رئیس‌جمهور آمریکا در این خصوص گفت: «فکر می‌کنم که این توافق وحشتناکی است. آنها به این توافق پایبند نیستند و مطمئناً به روح آن هم پایبندی ندارند.»
ترامپ با لحنی تهدیدآمیز گفت: «فکر می‌کنم در آینده خواهید دید که اگر (ایرانیان) رو به پایبندی (به توافقنامه و روحش) نیاورند، اتفاقات خیلی سخت و تأثیرگذاری خواهد افتاد.»
همچنین یک رسانه صهیونیستی ادعاهایی را که پیشتر رسانه‌های آمریکایی درباره زمینه‌چینی‌های رئیس‌جمهور آمریکا برای خروج برجام مطرح کرده بودند، را تکرار کرد.
وبگاه «آی۲۴» در یک فیلم کوتاه به نقل از «امری سرن»، تحلیلگر صهیونیستی که از منتقدان سرسخت توافق هسته‌ای است گزارش داد منابع کاخ سفید می‌گویند ترامپ به مشاورانش دستور داده تا شواهد لازم برای اعلام عدم پایبندی ایران به برجام را فراهم بیاورند.
این موضوع را پیش از این نیز از چندین رسانه آمریکایی گزارش داده شده بود. مطابق این گزارش‌ها ترامپ بعد از اعلام پایبندی ایران به برجام توسط «رکس تیلرسون»، وزیر خارجه آمریکا در گزارش به کنگره به مشاجره با وی پرداخت.این گزارش‌ها همچنین حاکی هستند که ترامپ، به تیمی از حلقه نزدیکانش دستور داده با گردآوری شواهد و مستندات لازم، زمینه‌های لازم برای اعلام عدم پایبندی ایران به برجام را در گزارش ماه اکتبر به کنگره فراهم آورند.
دولت آمریکا به موجب قوانین این کشور موظف است هر سه ماه یکبار پایبندی ایران به مفاد توافق هسته‌ای را به کنگره گزارش کند. دولت ترامپ تا کنون دو بار، یک بار در ماه آوریل و یک بار در ماه جولای پایبندی ایران را به این توافق تأیید کرده است. موعد گزارش سه ماهه بعدی، اکتبر است.
«امری سرن»، با تکرار مطالب پیشتر منتشر شده در رسانه‌های آمریکایی گفت که ترامپ قصد ندارد در ماه اکتبر پایبندی ایران به برجام را تأیید کند.
این موضوعی است که هفته پیش خبرگزارى آسوشیتدپرس طى گزاراشی به آن اشاره و گفته بود که آمریکا به‌دنبال بازرسى از سایت‌هاى نظامى ایران براى ارزیابى توافق هسته‌اى است. این رسانه آمریکایى این اقدام امریکا را یکی از راههای ترامپ برای خروج بدون هزینه از برجام توصیف و تاکید کرد: اگر ایران با بازرسى‌ها مخالفت کند، ترامپ پشتوانه‌اى قوى براى بیان این ادعا خواهد داشت که ایران در حال نقض برجام است.
نیویورک تایمز نیز در گزارشى مشابه، نوشت که بر اساس گفته‌هاى چندین و چند مقام خارجى، ایالات‌متحده در حال مطرح کردن امکان درخواست دسترسى به پایگاه‌هاى نظامى ایران با بازرسان بین‌المللى در وین است.
توصیه‌های صهیونیست‌ها
همزمان با این اقدامات صهیونیست‌ها نیز که از امضای برجام دل خوشی ندارند به امریکا توصیه کرده‌اند که نظارت بیشتری را بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال کند.
موسسه مطالعات امنیت اسرائیل در گزارشی با بیان اینکه تهران علیرغم برجام تمایل دارد که همچنان هسته‌ای شود تاکید کرد: برنامه هسته‌ای ایران باید تحت بررسی همیشگی قرار داشته باشد. این گزارش می‌افزاید: کنشگران قدرتمند بین‌المللی نباید به برجام دل‌خوش کنند، آن‌هم در شرایطی که این توافق منجر به تغییر راهبردی در ایران نشده است. اگرچه این توافق منجر به تأخیر شده است، اما مانعی بر سر راه هسته‌ای شدن ایران نمی‌شود و تنها طی هفت یا هشت سالی آتی این هدف را از دسترس دورتر می‌کند.
توقع واشنگتن
اظهارات ترامپ نشان می‌دهد که گویا آن تصور می‌کند که امضای نمایندگان ایران در پای توافق برجام به معنای قبول اعمال استانداردهای این کشور در سیاست خارجی و دفاعی کشورمان بوده است و امضای این توافق به معنای دست کشیدن از حمایت از مقاومت و تعطیلی برنامه هسته‌ای است.
این در حالی است که در توافق هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ هیچ اشاره‌ای به مسئله برنامه موشکی ایران نشده است.
تنها در قطعنامه ۲۲۳۱ که توافق هسته‌ای را تائید کرده، با ادبیاتی غیرالزام‌آور «از ایران خواسته‌شده است» که از توسعه «موشک‌های بالستیکی که برای داشتن توانمندی حمل کلاهک اتمی طراحی شده‌اند»، خودداری کند.
با این وجود مقامات امریکایی نیز به در این باره به ترامپ هشدار دادند.
از جمله "جنرال دیوید پترائوس" رئیس سابق سازمان سیا و فرمانده سابق نیروهای آمریکایی در عراق در این باره گفت: خروج از برجام بدون ادله کافی رفتاری غیرعقلانی و غیرمنطقی است و منجر به انزوای آمریکا خواهد شد.
ریچارد هاس رئیس شورای روابط خارجی امریکا نیز نسبت به خروج ترامپ از برجام هشدار داد و آن را اشتباهی راهبردی خواند.
وی افزود: این اقدام موجب انزوای آمریکا و ایجاد بحرانی نامشخص با ایران در زمانی میشود که باید بر کره شمالی متمرکز باشد".
همیچنین ۴۸مقام پیشین، شخصیت‌های دانشگاهی و افسران نظامی‌آمریکا با انتشار بیانیه‌ای ترامپ خواستند از توافق هسته‌ای خارج نشود. آنها در بیانیه خود آورده‌اند که خروج از این توافق منافع امنیت ملی آمریکا را تامین نخواهد کرد و چنین اقدامی پیامدهای سیاسی و امنیتی بلند مدت و سختی برای آمریکا خواهد داشت.
همچنین مقامات اروپایی نیز به همتایان امریکایی خود توصیه کردند که از برجام خارج نشوند. موگرینی در سفر به ایران به این نکته تاکید کرد و نیکلاس هاپتون سفیر انگلیس در ایران گفت: انگلیس کاملا می‌خواهد که برجام ادامه پیدا کند و برای آن هرکاری که بتوانیم انجام می‌دهیم و تلاش می‌کنیم سایر هم‌پیمانان ما نیز این اقدام را نسبت به برجام داشته باشند.
همچنین فرانسوا نیکولو، سفیر اسبق فرانسه در تهران نوشت: توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ موسوم به برجام در صورت خروج آمریکا از آن باز هم دوام خواهد آورد.
تحلیلگران سیاسی و رسانه‌ای نیز چنین اقدامی را موجب انزوای امریکا می‌دانند از جمله نشریه «کریستین ساینس مانیتور» در گزارشی با بررسی احتمال خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، آن را حلقه آخر از زنجیره اقدمات انزواطلبانه «دونالد ترامپ» خواند و خاطر نشان کرد که کناره‌گیری از این توافق می‌تواند آمریکا را منزوی کند.
رابرت لیتواک نایب رئیس اندیشکده علوم سیاسی ویلسون در این گزارش تاکید کرده است: چنانچه آمریکا از برجام کناره بگیرد، توافق هسته‌ای ادامه خواهد یافت اما دیدگاه جدیدی در این عرصه حاکم خواهد شد. وی می‌افزاید: پیش از برجام، آمریکا و جهان برضد ایران بودند اما اکنون اگر واشنگتن به طور یکجانبه از این توافق کناره‌گیری کند، ایران و جهان علیه آمریکا خواهند شد.
واکنش مقامات ایرانی
مقامات کشورمان نیز واکنش‌های متعددی به این اظهارات نشان داده‌اند.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه با شبکه ان‌بی‌سی تاکید کرد اگر آمریکا توافق هسته‌ای را لغو کند ایران گزینه‌هایی روی میز دارد.
وی افزود: برجام یک توافق چند جانبه است و توافق‌های چندجانبه را نمی‌توان برای مذاکره مجدد بازگشایی کرد.
سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان نیز تاکید کرد عدم پایبندی به برجام به یقین برای طرف‌های ناقض آن هزینه جدی خواهد داشت و در صورت حادث شدن چنین امری، ایران برای هر احتمالی آمادگی دارد.
كمال خرازي، رئيس شوراي راهبردي روابط خارجي ايران نیز تاکید کرد: ما براي حالتي كه امريكا از توافق خارج شود، آماده هستيم.
از سوی دیگربهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه گفت اجازه نخواهیم داد که دولت ترامپ با هزینه ایران برجام را نقض کند و در این راه جهان از ایران حمایت خواهد کرد.
در همین حال نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در این باره نکات قابل توجهی را اظهار کردند.
جلیل رحیمی جهان آبادی نماینده مردم تربت جام، تایباد و باخرز در این باره گفت: در صورت خروج آمریکا از برجام، این موافقتنامه به قوت خود باقی خواهد بود و سایر کشورها بر اجرای آن صحه می گذارند.
وی تصریح کرد: ما در جریان برجام به چیزی که خواسته‌ایم دست پیدا کردیم و لازم نیست در بازی آمریکایی‌ها بازی کنیم. اکنون زمان آن شده که ایران بر انزوای بیشتر آمریکا تأکید کند.
محمد دهقانی نقندر نماینده مردم طرقبه، شاندیز و چناران در این باره اظهار داشت: اقدام امریکا خروج از برجام به معنای عدم پایبندی به توافق هسته‌ای است که هم در گفتار و هم در عمل انجام می شود.
وی در ادامه عنوان کرد: در این بین انتظار داریم هیأت نظارت بر اجرای برجام در کشورمان ملاحظه کاری را کنار گذاشته و بر اساس مصلحت کشور تصمیم گیری کنند.
یحیی کمالی پور نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد نیز گفت: آمریکا با خروج یکجانبه از برجام و با نقض یک قرارداد بین‌المللی، انزوای خود را رقم می‌زند.
وی تصریح کرد: هیچ کشور طرف برجام قطعا از تصمیم آمریکا تبعیت نکرده و بر مسیر برجام باقی می ماند و همین اقدام نیز باعث ایجاد شکاف میان اروپا و آمریکا خواهد شد چنانچه موگرینی نیز اخیرا اعلام کرده که اگر آمریکا از توافق برجام خارج شود اروپایی‌ها پای آن هستند.
امریکا تاوان بدهد
در نهایت به نظر می‌رسد که خروج امریکا از برجام می‌تواند یک اشتباه محض و استراتژیک برای این کشور باشد.
امریکا بارها بر علیه ایران بهانه‌گیری کرده است اما کارشناسان ازجمله کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها پایبندی ایران به مفاد برجام تاکید کرده‌اند.
اگر امریکا از برجام خارج شود، این مسئله مورد حمایت شرکای اروپایی آمریکا نخواهد بود و احتمالا کاخ سفید در یک وضعیت منفعلانه قرار می‌گیرد.حضور فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ایران برای شرکت در مراسم تحلیف رئیس جمهور یک دهن کجی آشکار به آمریکا و نشان داد اروپا تصمیمی برای حذف این توافق ندارد و نمی‌خواهند درهای ارتباط اقتصادی‌اش رابا ایران را ببندد و به همین دلیل است که امریکا تلاش می‌کند تا ایران را ناقض برجام نشان دهد و اروپایی‌ها را متقاعد سازد.
در این میان واکنش ایران بسیار اهمیت دارد. به لحاظ رسانه‌ای و تبلیغاتی ایران می‌تواند با دلیل و سند آشکار کند که آمریکا بهانه‌جویی کرده و از یک توافق بین‌المللی خارج شده است. به ویژه آنکه برجام به عنوان یک سند حقوقی و سیاسی همچون سایر اسناد بین‌الملل، روندهای رسیدگی به شکایات و اعتراضات ذینفعان در قرارداد را پیش‌بینی کرده است.
از سوی دیگر به واسطه اختلافاتی که بعد از روی کار آمدن ترامپ با اروپا ایجاد شده است، ایران فرصت دارد تا ارتباطات و تعاملاتش را در پرتو این اختلافات گسترش دهد و بدین ترتیب آمریکا رادر یک حالت انزوا وانفعال قرارداده و از این موضوع به نفع خود بهره برداری کند.
در عین حال دولت باید خیال اروپائی‌ها را راحت کند که اگر هر یک از کشورهای " ۱ + ۵ " و بخصوص آمریکا از مدار تعهدات برجام خارج شود، ایران هم خود را متعهد به رعایت هیچ یک از بندهای برجام نخواهد دانست و استراتژی‌های توسعه خویش را بدون توجه به برجام و با نظارت‌های حداقلی NPT پیش خواهد برد. ایران باید به آمریکا بفهمانند که " ۱ + ۴ " در کار نخواهد بود و ایران فوراً به شرایط بعد از برجام باز می‌گردد.
امریکا باید بداند که ا گر توافق هسته‌ای از هم فرو بپاشد و ایران مجدداً برنامه هسته ای خود را پی خواهد گرفت و این امر هزینه‌ها را برای امریکا بسیار می‌کند. اگر آمریکایی‌ها این دورنمای خروج ایران از توافق را ببینند، متوجه خواهند شد که باید در محاسبات راهبردی خود تجدید نظر کنند و این زمانی به وقوع می پیوندد که برنامه هسته ای، غنی‌سازی و آب سنگین ایران احیا شود.
دریافت صفحه با کد QR