رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری نکته‌ای قابل تامل را بیان کردند و از دوگانه‌هایی صحبت کردند که در بزنگاه‌ها به سراغ افراد می‌آید و برای رسیدن به بهترین مسیر راهی را پیشنهاد دادند و گفتند که پاسخ به این پرسش که چه راهی را از دوگانه‌های پیش‌رویمان برگزینیم در منابع اسلامی ما روشن است، به نوعی اینطور بیان کردند که دچار نشدن به شک و تردید و انتخاب‌های نادرست روشن است، اما لازم است که به این پرسش پاسخ داد که این مسیر برای چه افرادی روشن و بین است؟! چه کسانی به ظرافت و زرنگی می‌توانند سره را از ناسره تشخیص داده و فریب بزک و دست‌کش مخملی‌ها را نخورند؟! در این گزارش سعی کردیم پاسخ‌هایی برای سوال پیش‌رو بیابیم.

برخی از دوگانه‌های پیش‌رو
رهبر معظم انقلاب درباره دوگانه‌هایی که ممکن است با آن مواجه شده و تصمیمات دوگانه‌ای اتخاذ شود اینطور فرمودند: «نوع مواجهه‌ی کشور و افراد مؤثّر کشور با چالشها، با حوادث؛ این را می‌خواهیم بحث کنیم... نوع مواجهه‌ با این حوادث خیلی مهم است که چه‌ جور با این حوادث مواجه بشویم. بحث من و موضوعی که می‌خواهم عرض کنم، این است....یعنی نوع مواجهه به چند صورت می‌تواند تصویر بشود: گاهی مواجهه‌ ما با این حوادث، مواجهه‌ی فعّال است، گاهی مواجهه‌ انفعالی و مواجهه‌ی منفعل. فعّال یعنی اینکه وقتی با یک حادثه‌ای روبه‌رو میشویم، نگاه کنیم ببینیم ما در قبال این حادثه - برای دفع آن، برای رفع آن، برای تضعیف آن، یک جاهایی برای تقویت آن - چه‌ کار باید بکنیم؛ فکر کنیم و فعّال وارد میدان بشویم؛ این مواجهه‌ی فعّال. مواجهه‌ی انفعالی این است که وقتی یک حادثه‌ی تلخی، سختی، مشکلی پیش می‌آید، بنا کنیم آه و ناله کردن، دائم به زبان آوردن، دائماً گفتن، مدام تکرار کردن؛ بدون اینکه یک تحرّکی در مقابل آن داشته باشیم. پس دو جور مواجهه داریم: مواجهه‌ی فعّال، مواجهه‌ی انفعالی.
از نگاه دیگر: مواجهه‌ی ابتکاری یا مواجهه‌ی عکس‌العملی....یک دوگانه‌ی دیگر این است: مواجهه‌ی مأیوسانه یا امیدوارانه... یک دوگانه‌ی دیگر، دوگانه‌ی ترس و دلیری است....یک دوگانه‌ی دیگر این است که حرکتی که در مقابل دشمن میخواهیم انجام بدهیم، با حزمو تدبیر باشد یا با سهل‌اندیشی و سهل‌انگاری...یک دوگانه‌ی دیگر، نگاه به حوادث، [به صورت] تهدید و فرصت توأماً است، یکی هم نگاه یک‌جانبه است....همه‌ی اینها برای مردم مهم است؛ مخصوص مسئولین نیست...بهره‌گیری از تجربه‌ها یا دو بار از یک سوراخ گزیده شدن؛ این هم یک مسئله [است]....

مسیر روشن منابع اسلامی
رهبر معظم انقلاب راه انتخاب‌های درست در دوگانه‌‌های سرنوشت‌ساز را اینطور بیان کردند: «به نظر من این دوگانه‌ها سؤالات [مهم] است؛ ما از خودمان باید سؤال کنیم که در این دوگانه‌ها چه جوری باید عمل کنیم. البتّه پاسخ‌ دادنِ زبانی به اینها آسان است امّا پاسخ‌ دادن عملی و ملتزم شدن، به این آسانی نیست. به نظر من پاسخ اینها در منابع اسلامی ما روشن است. [مثلاً] در مواجهه‌ی با پیروزی‌ها قرآن به ما درس میدهد: اِذا جاءَ نَصرُ اللهِ وَ الفَتحُ، وَ رَاَیتَ النّاسَ یَدخُلونَ فی دینِ اللهِ اَفواجًا، فَسَبِّح بِحَمدِ رَبِّکَ وَ استَغفِرهُ اِنَّه کانَ تَوّابًا؛( نمیگوید خوشحالی کن، مثلاً برو وسط میدان شعار بده؛ فَسَبِّح بِحَمدِ رَبِّک؛ [میگوید] برو تسبیح کن؛ این مربوط به تو نیست، مربوط به خدا است؛ استغفار کن. در خلال این حرکت ممکن است یک غفلتی از تو سر زده باشد، از خدای متعال طلب مغفرت کن؛ در برخورد با حوادث مثبت این جوری باید برخورد کرد: دچار غرور نشدن، و از خدا دانستن که «وَ ما رَمَیتَ اِذ رَمَیتَ وَلکِنَّ اللهَ رَمی». این اغترار به نفْس و اغترار [نسبت] به خدا که انسان غرّه بشود، [درست نیست]؛ «فَحَقُّ لَکَ اَن لا یَغتَرَّ بِکَ الصِّدّیقون»؛ در دعای صحیفه‌ی سجّادیّه [آمده] که صدّیقون هم نبایستی اغترار پیدا کنند به تو که بگویند «ما که دیگر با خدا وضعمان روشن است و ...»؛ نخیر، خدای متعال با صدّیقون هم رودربایستی ندارد؛ [اگر] یک وقت خطائی بکنند، ضربه را خواهند خورد. کاری که انجام میگیرد، کار خوبی را که انجام گرفته، از خودمان ندانیم، از خدا بدانیم. واقع قضیّه هم همین است.» اما در مسیر روشن منابع اسلامی و مراجعه به شرع و اسلام، لازم است که دلی اسلامی و انقلابی داشته باشی که حتما بتوانی به این مضامین مراجعه کنی، چراکه دیده شده است که افرادی با مراجعه به منابع اسلامی نتایج نادرست از این منابع گرفته‌ا‌ند، مثلا از عاشورا درس مذاکره! و یا از صلح امام حسن(ع) درس سازش با دشمن گرفته‌اند!! برای این کار باید چشمها را روی بسیاری از مسائلی که باعث می‌شود انتخابهای اشتباه داشته باشیم ببندیم. اما باید روی چه چیزهایی چشم‌ها را بست؟!

منفعت‌طلبی شخصی
نکته نخستی که شاید باعث شود مسیر اشتباه را به جای مسیر انقلاب در دوراهی دوگانه انتخاب کرده و در مسیر غلط پافشاری شود، منفعت‌طلبی است، اینکه مسئولی در جمهوری اسلامی به فکر منفعت خود و خانواده‌اش باشد و به جای توجه به منافع ملی در آن مسیر پیش رود، باعث خواهد شد قطعا در بزنگاه دوگانه‌ای انتخاب نادرستی داشته باشد و یا این منفعت‌طلبی به جای توجه به منافع عمومی احتمال انتخاب اشتباه را در او بالا برد.
منفعت‌طلبی قطعا آفتی است که باعث خواهد شد برداشتها حتی از منابع دینی نیز شخصی و به سود خود شود و تفاسیر اشتباه به جای حرکت در مسیر درست رخ دهد و حتی در دسترس بودن منابع اسلامی نیز برای مسئولان اینچنینی نمی‌تواند راهگشا باشد.

تحزب متعصبانه
یکی دیگر از مسایلی که شرایط را ناپایدار و انتخاب را در دوگانه‌ها به سمت اشتباه می‌کشاند تحزب‌گرایی به معنایی نگاه متعصبانه است، نگاه‌های متعصبانه حتی اگر به یک ورزش هم باشد باعث خواهد شد که برداشت‌های منطقی و واقعی کنار رفته و همه رفتارها و عکس‌العمل‌ها براساس تعصب صورت گیرد. تعصبی که قاعدتا می‌تواند نفع جامعه و انقلابی‌گری مورد انتظار را در پی نداشته باشد. این نوع حزبی‌گری و نگاه‌های متعصبانه حذفی که شایسته‌ها را به جرم هم‌حزبی نبودن حذف کرده و رای به حزب خود می‌دهد نیز جزو مواردی است که باعث خواهد شد مسئول نتواند در بزنگاه دوگانه مسیر درست را انتخاب کند. پس برای انتخاب‌های درست مسئولان در نظام اسلامی ضمن توجه به انقلابی‌گری باید از نگاه تحزب‌گرایانه و متعصبانه فاصله گیرند.

مادی‌گرایی
یکی دیگر از مواردی که ضریب انتخاب غلط را در دوگانه‌‌ها بالا می‌برد، مادی‌گرایی است، اگر مسئولان و یا حتی مردم نگاه مادی به حوادث و رویدادها داشته باشد قطعا ضریب انتخاب اشتباه بالا می‌رود چراکه لزوما منافع ملی با مادی‌گرایی و دودوتا چهارتای معمول نمی‌‌تواند محاسبه شود و بسیاری از منافع در نظام‌های انقلابی معنوی محاسبه می‌شود. بر همین اساس است که باید مادی‌گرایی از نگاه مسئولان در جمهوری اسلامی حذف شود.

حب قدرت
حب قدرت و سمت یکی دیگر از مسایلی است که مستقیم در انتخاب‌های مسئولان تاثیر گذاشته و شاید احتیاط را در انتخاب مسیر به آنها هدیه کند، احتیاطی برای حفظ سمت و قدرت که قطعا لزوما با همه انتخاب‌های انقلابی نمی‌تواند منطبق شود.
انقلاب احتیاط و رودروایسی را برای مدارا با دشمن و انتخاب مسیری که منافع عمومی را تهدید کند نپذیرفته و مسیر روشن انقلاب کسی را می‌‌خواهد که در راستای تحقق مبانی انقلابی‌گری و مسلمانی به منافع خود و قدرتی که ممکن است به خطر افتد فکر نکند؛ در یک کلام انقلاب و نظام انقلابی فردی انقلابی‌، مدیری شجاع و مقاوم و با درایت تفسیر در مبانی اسلامی می‌خواهد و بس. 

نویسنده: مائده شیرپور