سرانجام پس از مدت‌ها گمانه‌زنی همه‌پرسی تغییر قانون اساسی ترکیه برگزار شد. در همه‌پرسی، بیش از ۵۱ درصد از مردم ترکیه به این طرح رأی مثبت دادند و حدود ۴۹ درصد مردم نیز مخالف اصلاح قانون اساسی این کشور هستند. این نتیجه برای اردوغان که به دنبال تغییر ساختار سیاسی از پارلمانی به ریاست جمهوری است امری مهم و یک پیروزی قلمداد می‌شود. اما آنچه پس از این همه‌پرسی روی داد مغایر با اهداف و خواست اردوغان است چنانکه در عرصه داخلی ترکیه اعتراض‌ها به نتایج همه‌پرسی آغاز شد چنانکه تظاهرات مخالفان تغییر قانون اساسی در ترکیه در شهر استانبول به عنوان بزرگترین شهر ترکیه نیز همچنان ادامه داشت.
واکنش‌های جهانی نیز امری قابل توجه است چنانکه کمیسیون اروپا از مقامات ترکیه خواست تا تحقیق در زمینه همه‌پرسی اخیر در این کشور را پیگیری کند. بیش از ۲.۵ میلیون رای در همه‌پرسی ترکیه مورد سوءظن هستند و این موضوع تا حدی مهم است که می‌تواند نتیجه همه‌پرسی را تغییر دهد. در همین حال بسیاری از کشورهای اروپایی نیز بر لزوم توقف مذاکرات برای پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا تاکید کردند. حال این سوال مطرح می‌شود که دلیل اوج‌گیری این اعتراض‌ها چیست؟
هر چند که اعتراض‌ها با توجه به اینکه نزدیک به ۴۹ درصد آرا منفی بوده امری طبیعی می‌‌نماید اما یک نکته کلیدی در این میان قابل توجه است و آن سخنان اردوغان در زمان انداختن رای در صندوق بود. وی تاکید می‌کند که این همه‌پرسی نوعی احیای ارزش‌های آتاتورک است. آتاتورک همان فردی است که با ادعای تجدد و پیشرفت تمام ارزش‌های ملی و دینی مردم ترکیه را نابود ساخته و فضایی از خفقان را برکشور حاکم ساخت. این رویه برای چند دهه ادامه یافت و به اذعان بسیاری از ناظران سیاسی دلیل رویکرد مردم احزاب اسلام‌گرا از جمله حزب عدالت و توسعه به ریاست اردوغان برای خروج از این وضعیت بوده است.
آنچه از سوی مردم ترکیه مورد تاکید بود رسیدن به ارزش‌های دینی و ملی بوده است و برای تحقق این امر بارها نیز به حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان فرصت داده‌اند. اما آنچه پس از همه‌پرسی اخیر روی داد تبدیل رویکرد جاه‌طلبانه و یک جانبه گرایانه اردوغان به ساختارهای غیرمردمی و سرکوب‌گرایانه براساس ارزش‌های غیردینی و ملی است. هراس از احیای دوران آتاتورک و فضای خفقان دینی و اجتماعی مولفه‌ای است که مردم را به سمت اعتراض‌های خیابانی سوق داده است.
در این میان کشورهای اروپایی نیز که به دنبال سوق دادن ترکیه به سمت سیاست‌های خود بوده‌اند با بهانه قرار دادن این همه‌پرسی به تشدید فشارها بر آنکارا روی آورده‌اند. لذا مسئول وضعیت بحرانی کنونی در داخل و خارج ترکیه، عملکردهای جاه‌طلبانه اردوغان است که می‌تواند زمینه‌ساز بحران‌های گسترده‌‌تری برای این کشور باشد.
دریافت صفحه با کد QR