رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در آخرین موضعگیریها از برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی و ریاست جمهوری کشورش خبر داد. اقدامی که واکنشهای گسترده داخلی و جهانی را به همراه داشته است. حال این سوال مطرح میشود که هدف وی از این اقدام چیست و چرا به دنبال برگزاری انتخابات زودهنگام است؟
در پاسخ به این پرسش پیش از هر چیز باید به این نکته اشاره داشت که اردوغان پیش از این توانست همه پرسی تغییر قانون اساسی و تبدیل نظام ترکیه از پارلمانی به ریاستی را اجرایی سازد. بر اساس این قانون در حالی اردوغان برای دو دوره ۵ ساله دیگر میتواند در قدرت حضور داشته باشد که جایگاه پارلمان و جریانهای سیاسی در قدرت کاهش یافته و رئیس جمهور همه امور را در دست میگیرد. در اصل جایگاه وی از یک مقام حاشیهای به محوری مبدل میشود. اردوغان با برگزاری انتخابات زودهنگام به دنبال تثبیت قدرت خود در ساختاری ریاستی است که شرایط را برای طرحهای آینده وی فراهم میسازد.
در این میان باید توجه داشت که شرایط ترکیه اکنون دوران حساسی را سپری میکند از یک سو چالشهای اقتصادی ترکیه ادامه دارد و از سوی دیگر در عرصه منطقهای ترکیه با مسائل متعددی مواجه شده است. اروپا که سالها ترکیه به دنبال عضویت در آن بوده رسما از عدم پذیرش ترکیه میگوید، روابط میان ترکیه و آمریکا بر سر مسائل منطقه با چالش مواجه است و در نهایت ترکیه به شدت تلاش دارد تا اهدافی را در سوریه محقق سازد که حضور نظامی در عفرین نمودی از آن است.
در شرایطی که فضای ترکیه در قالبی امنیتی قرار گرفته اردوغان با برگزاری انتخابات زودهنگام امید دارد تا آرای لازم برای برتری حزب عدالت و توسعه در پارلمان و پیروزی خود در انتخابات ریاست جمهوری را محقق سازد در حالی که همزمان به حذف جریانهای مخالف میپردازد. پیروزی قاطع در این انتخابات مولفهای خواهد بود تا اردوغان با نام داشتن پشتوانه مردمی از سیاستهایش به ادامه بازیگری نظامی در منطقه بپردازد و حتی اقدامات گستردهای را که علیه کردها به نام امنیت ترکیه صورت میدهد را توجیه و استمرار بخشد.
در مجموع میتوان گفت اقدام اردوغان در برگزاری انتخابات زودهنگام نه از روی قدرت بلکه ناشی از هراس وی از آینده سیاسی خود است که سعی دارد در فضای امنیتی و بحرانی کنونی آن را تثبیت تا از پیامدهای آینده روند حاکم بر ترکیه و منطقه که متزلزل کننده جایگاه سیاسی وی است جلوگیری نماید.
نویسنده: علی تتماج