نظامی‌گری از اهداف اصلی آمریکا در صحنه جهانی بوده که از محورهای آن را نیز غرب آسیا تشکیل می‌دهد. این روزها اخبار قابل توجهی در این عرصه منتشر می‌شود از جمله اینکه منابع آمریکایی با اشاره به اینکه دولت دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در تلاش برای تشکیل یک ائتلاف امنیتی و سیاسی جدید با هدف مقابله با نفوذ ایران در منطقه است، اعلام کرد سران سعودی در آستانه سفر سال گذشته ترامپ به عربستان پیشنهاد تشکیل این ائتلاف عربی را مطرح کردند.
در این میان کاخ سفید به دنبال تقویت همکاری با کشورهای عربی خلیج‌فارس به اضافه مصر و اردن است و به طور خاص بر همکاری موشکی، آموزشی نظامی، مبارزه با تروریسم و مسائل دیگر از جمله حمایت از روابط اقتصادی و دیپلماتیک متمرکز شده است. گفته شده است نقشه‌ای که به گفته مسئولان کاخ سفید و نیز برخی مسئولان خاورمیانه یک نسخه عربی از سازمان آتلانتیک شمالی "ناتو" است، شامل ائتلاف کشورهای عربی سنی مذهب است. ترامپ امیدوار است این موضوع را که اکنون آن را "ائتلاف راهبردی خاورمیانه" می‌نامد، در جریان نشست سران که قرار است در اکتبر آینده در واشنگتن برگزار شود، مورد بررسی قرار دهد.
حال این سوال مطرح است که چنین طرحی تا چه میزان توان عملیاتی شدن دارد و اهداف ترامپ از چنین رویکردی چیست؟ پیش از هر چیز باید به این نکته توجه داشت که واژه ناتو عربی امری جدید نبوده و از زمان به قدرت رسیدن خاندان سلمان در عربستان یعنی از سال ۲۰۱۵ تاکنون به کرات مطرح شده است. در همین چارچوب نیز سعودی ارتش واحد کشورهای اسلامی با حضور ۵۳ کشور و نیز ائتلاف کشورهای عربی را تشکیل داد که نتیجه آن را نیز در جنگ یمن می‌توان مشاهده کرد.
به عبارتی جنگ یمن نشان می‌دهد که رسما این ائتلاف شکل گرفته و نمی‌توان آن را پروژه جدیدی دانست. نکته دیگر آنکه از یک‌سو اختلافات گسترده‌ای میان کشورهای عربی وجود دارد که نمود آن اختلافات قطر با سایر اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس و اقدامات مصر برای یک سیاست مستقل است از سوی دیگر کارنامه جنگ یمن از شکست ائتلاف عربی حکایت دارد.
بر این اساس عملا شکل گیری ناتوی عربی امری امکان‌ناپذیر است. حال این سوال مطرح می‌شود که با این شرایط هدف آمریکا از شکل‌دهی چنین ناتویی چیست؟ بخشی از این طراحی برگرفته از سیاست آمریکا برای استفاده از کشورهای دیگر برای هزینه دادن در قبال اهدافش است بگونه‌ای که هزینه تقابل با ایران را به کشورهای عربی تحمیل کند در حالی که با نام ناتوی عربی سنی به دنبال ادامه سیاست تفرقه افکنی در جهان اسلام با نام شیعه و سنی است. نکته مهم آنکه آمریکا با ادعای ناتوی عربی به دنبال توجیه فروش تسلیحات به کشورهای عربی و سرکیسه کردن آنهاست.
اهداف آمریکا از این رویکردها نه تقویت کشورهای عربی بلکه سوق دادن آنها به خرید‌های تسلیحاتی و رقابت‌های منطقه‌ای است بگونه‌ای که در فضای بحرانی منطقه بتواند ادامه فعالیت‌های خود را محقق و به سرکیسه کردن کشورهای عربی بپردازد.
نویسنده: علی تتماج
