ضرب الاجل تعیین شده برای اروپاییها در حالی موعدش تمام شده که تصمیمگیران و مذاکرهکنندگان برجام در اینباره سکوت کردهاند و معلوم نیست چرا باید بعد از پایان این زمان باز هم با اروپایی که نمیتوان روی قول و قرار آنها حساب کرد پای میز مذاکره برویم.
۱۸اردیبهشت ماه سال جاری بود که «دونالد ترامپ» رییس جمهور پرهیاهوی آمریکا در نطق یازده دقیقهای ضمن گستاخی علیه ملت ایران بیان داشت کشورش از توافق هستهای سال ۲۰۱۵ میلادی خارج میشود و تحریمهایی که در چهارچوب این توافق لغو شده بودند را بار دیگر علیه تهران به اجرا میگذارد.
بعد خروج آمریکا از توافق هستهای مقامات اروپایی از جمله "فدریکا موگرینی" مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هر کدام جداگانه مدعی حفظ توافق نامه برجام شدند؛ بعد از سخنرانی رییس جمهوری آمریکا، حسن روحانی رییس دولت دوازدهم در پشت قاب شیشهای حاضرشد و در ابتدا به اروپاییها برای ارائه تضمین های لازم در برجام فرصت دو هفتهای داد؛ البته این دو هفته بعدا به فرصت دو ماهه تبدیل شد.
از آن تاریخ به بعد رفتو آمد تیم مذاکره کننده کشورمان به محل قرار مذاکرات با اروپاییها آغاز و این نشستها یا در سطح کارشناسی یا در سطح وزرای خارجه برگزار شد.
نشست اخیر نیز در سطح وزرای خارجه در وین برگزار شد با وجود سازنده خواندن این نشست از سوی وزیر خارجه کشورمان و تاکید بردریافت و شروع اجرای اقدامات و تعهدات اروپاییها اما، حسن روحانی درست شب قبل از نشست وین با دریافت بسته پیشنهادی اروپایی نسبت به موارد مطروجه در این بسته پیشنهادی معترض و ابراز داشت این بسته انتظارات تهران را برآورده نخواهد کرد.
نکته قابل تامل اینکه طرفین مذاکره کننده درنشست برجامی وین درحالی بر ادامه گفتوگوها تاکید داشتند که ضرب الاجل نهایی تهران به اروپا تقریبا چند روزی به پایان رسیده ۱۳مرداد ماه سال جاری نیز اولین فاز تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران، اجرایی میشود.
جالبتر اینکه بعد خروج آمریکا از برجام شاهد برخی التهابات در فضای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی کشور بودیم و در برخی موارد مشکلاتی را هم پدید آورد.
حالا این ضرب الاجل تعیین شده برای اروپا تمام شده و حتی چند روزی است از موعد رسمی آن گذشته اما همچنان با سکوت مسئولان و تصمیم گیران در برجام مواجه هستیم.
قرار نبود مذاکرات بر سر چگونگی حفظ برجام و ارائه تضمینهای لازم از سوی اروپا بیش از چند هفته طول بکشد منتظر بودیم حداکثر ۱۵ تیرماه نتیجه نهایی مذاکرات اعلام و از بسته حمایتی غرب رونمایی شود که گویا طرفین هنوز اندر خم یک کوچه هستند!
محمد جواد ظریف در گفتوگو با خبرنگاران ایرانی در پایان نشست وزیران خارجه در وین ضمن تایید دریافت بسته اقتصادی اروپاییها در تهران و دو روز قبل از آن نشست از ورود به مرحله "اجرا"ی این بسته خبر داد و گفت: الان باید وارد مرحله اجرا شویم. آنچه به عنوان تعهد و اقدامات مطرح شده، باید اجرایی شود تا ببینیم آیا منافعش را میبریم یا خیر.
وزیر امور خارجه کشورمان حتی در اظهاراتش به روشنی به بخش اقتصادی دولتی و خصوصی ایران این پیام را داد که "این یک پیام بسیار مهم به جامعه اقتصادی ماست؛ با اطمینان به آینده برای سازندگی کشور حرکت کنند.
به تازگی نیز وزرای خارجه و خزانهداری آمریکا در نامهای به همتایان اروپاییشان گفتهاند به دلیل آنکه به دنبال اعمال فشار بیسابقه روی ایران هستند از صدور معافیتهای تحریمی خودداری می کنند.
«برونو لومیر» وزیر دارایی فرانسه اعلام کرد که آمریکا در پاسخ به نامهای که در آن از آمریکا درخواست شده بود تا به شرکتهای اروپایی اجازه بدهد همچنان به همکاریهای بازرگانی قانونی با ایران ادامه دهند، پاسخ منفی داده است.
خبرگزاری بلومبرگ، جزئیاتی از نامهای که پامپئو و منوشین برای وزرای دارایی و خارجه کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان ارسال کردهاند را منتشر کرده است.
وزرای خارجه و خزانهداری آمریکا تاکید کردهاند؛ واشنگتن تا زمانی که شاهد «تغییرات ملموس، ادامهدار و مشهود» در سیاستهای ایران نباشد، نرمش نشان نخواهد داد.
در این نامه که بلومبرگ میگوید تاریخ نگارش آن مشخص نیست، آمده است: «رئیسجمهور [ترامپ] به یک دلیل ساده از برجام خارج شد- این توافق نمیتوانست ایمنی مردم آمریکا را تضمین کند. بنابراین، ما در وضعیتی نیستیم که برای این سیاست، مگر در موقعیتهای خاص که آشکارا در راستای منافع امنیت ملیمان باشد، استثنا قائل شویم.»
حالا باید از تصمیم گیران و مذاکره کنندگان پرسید وقتی ضرب الاجل تعیین شده برای اروپا تمام میشود و بسته قابل قبولی در قالب تضمین از سوی آنها دریافت نکردهایم این تاخیر، تعلل و سکوت چه مفهوم و معنی میتواند داشته باشد؟ آیا این تاخیر در مطالبه گری از اروپا به نوعی فرصت وقت کشی و تقلا برای امتیازگیری بیشتر از تهران را برایشان فراهم نمیکند؟
به نظر نمیرسد تقسیم کار هنرمندانهای میان اروپا و آمریکا برای فشار بیشتر بر جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته است؟ وزیرخارجه فرانسه در همان نشست وین اعلام کرد بعید است تا زمان اولین فاز تحریمی آمریکا علیه ایران بسته اقتصادی اروپا آماده شود؛ بطورحتم تلاش اروپا برای ناتوان کردن تهران در برابر تحریمهاست تا ذیل آن ایران پای میز مذاکره بر سر مسائل منطقه و موشکی بکشانند.
در هر صورت حالا که موعد ضرب الاجل اروپا برای ارئه تضمینهای برجامی به پایان رسیده و تقریبا دستاورد این دو ماه مذاکره نیز تقریبا هیچ بوده شاید سکوت و عدم پاسخگویی تصمیم گیرانمان چندان خوشایند ملت نباشد و این همراه شدن آگاهانه یا ناآگاهانه با وقت کشی اروپاییها فرصتهای زیادی را به دشمن برای تحمیل خواستههایش به جمهوری اسلامی ایران میدهد و این مسئله دقیقا خلاف تاکیدات مقام معظم رهبری است و این حساب کردن بیش از اندازه به اروپا مصداق مثال از یک سوراخ دوبار گزیده شدن است.
گفتنی است؛ اروپاییها با این وقت کشی به دنبال خرید زمان هستند و اما برخی در داخل همچنان فکر میکنند که اروپا به آمریکا پشت خواهد کرد و دست دوستی با تهران را بیشتر خواهد فشرد؛ اما زهی خیال باطل که غربیها خوب از اربابشان آمرکیکا تبعیت میکنند و تمام منافعشان با واشنگتن گره خورده است، برای همین منافعشان را فدای ایران نخواهند کرد.