در شرایطی که تا پیش از این متولیان وزارت جهاد و کشاورزی تولید سالیانه میوه در کشور را ۱۷ میلیون تن اعلام کرده و مدعی بودند مرکبات با سطح تولید ۴.۵ میلیون تن بیشترین تولیدات باغی کشور را به خود اختصاص داده است. حال با باز ماندن دروازه‌های واردات؛ بار دیگر آفت واردات بی‌رویه بلای خانمان‌سوز تولیدکنندگان میوه در کشور شده است به طوریکه این حجم واردات صدای مدیرکل دفتر امور میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی را هم درآورده و گفته است: «به جز چهار میوه گرمسیری، نیازی به واردات میوه نداریم.»
در حال حاضر طبق آمار رقم‌های میلیونی از واردات میوه به کشور در فهرست گزارشات گمرک دیده می‌شود که متاسفانه حجم قابل توجهی از تولیدات داخل را تحت‌الشعاع قرار داده است و هرچند برخی نیاز داخل را بهانه قرار داده‌اند اما نکته مهم آن است. طبق آمار و مستندات متوسط سرانه تولید میوه در ایران بیش از ۲۲۰ کیلوگرم است و با توجه به ظرفیت و پتانسیل موجود تولیدکنندگان داخلی توان تامین آن را به وفور دارند.
شکراله حاجیوند با اشاره به اینکه ایران جزو ده کشور برتر جهان در تولید محصولات باغی و از صادرکنندگان مهم میوه در دنیا است و بجز چهار میوه گرمسیری، در سایر میوه‌ها مطلقا نیازی به واردات میوه نداریم و باید با افزایش کیفیت بسته‌بندی، میزان صادرات را افزایش دهیم و ارزآوری بیشتری برای کشورمان داشته باشیم. وی برای برخی از میوه‌های سردسیری و خشک قابلیت بالای صادراتی مطرح و گفته است این محصولات شامل پسته، سیب، گلابی، گردو، بادام، فندق، انگور، انواع کشمش، هلو و شلیل، آلو و گوجه، آلوخشک، گیلاس و آلبالو، زردآلو و زردآلو خشک می‌شود.
وی همچنین درباره میزان تولید محصولات پسته، گردو، فندق و بادام با اشاره به اینکه آمارهای مربوط به سال ۹۵ هنوز کامل استخراج نشده است گفته است ؛ در سال ۹۴؛ پسته ۲۶۱ هزار تن، گردو ۲۳۱ هزار تن، بادام ۱۵۹ هزار تن و فندق ۲۳ هزار تن تولید شده و این در حالی است که سرانه مصرف محصولات یاد شده به ترتیب برای پسته ۰.۷ کیلوگرم، گردو ۲.۴ کیلوگرم، بادام ۱.۵ کیلوگرم و فندق ۰.۲۵ کیلوگرم ثبت شده است.
مدیرکل دفتر امور میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: ضایعات با توجه به نوع محصول متفاوت است و کمترین میزان ضایعات مربوط به میوه‌های خشک است و میزان ضایعات در میوه‌های تازه‌خوری بالاتر است. بیشترین مقدار ضایعات در محصولات باغی مربوط به مراحل برداشت و پس از برداشت است که با اعمال مدیریت صحیح در مراحل تولید تا عرضه محصول و همچنین صنایع تبدیلی و تکمیلی میزان ضایعات را به مقدار قابل توجهی می‌توان کاهش داد.
حاجیوند درباره سهم ماشین‌آلات کشاورزی در کاهش ضایعات و قیمت تمام‌شده محصولات هم گفت: استفاده بهینه از ماشین‌آلات و ادوات مخصوص باغی در باغات میوه کشور، علاوه بر کاهش میزان قیمت تمام شده میوه و افزایش درآمد باغداران، باعث افزایش قدرت رقابت در بازارهای جهانی میوه و در نتیجه افزایش ارزآوری و صادرات و اشتغال‌زایی در کشور می‌شود. متاسفانه درحال حاضر درصد مکانیزاسیون در باغات کشور کمتر از ۵ درصد است که با تخصیص اعتبارات ۱۵۰۰ میلیارد تومانی در سال‌جاری، از رشد قابل‌توجهی برخوردار خواهد شد.
مدیرکل دفتر امور میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی درباره خرید تضمینی هم گفت: به دلیل مزیت نسبی بالا، محصولات باغی عمدتاً دارای بازار مبادلاتی آزاد هستند اما در برخی مواقع دولت به منظور تنظیم بازار و جلوگیری از زیان باغداران در بازار محصولات تحت حمایت قانون تضمین خرید دخالت و بر مبنای قیمت تضمینی تعیین شده خرید می‌کند.
بسیاری دیگر از محصولات باغی مانند انواع میوه ها، تحت پوشش قانون تضمین خرید نبوده و مکانیسم عرضه و تقاضا، تعیین‌کننده قیمت این دسته از محصولات است. در مورد محصولات باغی تحت پوشش قانون، دولت به عنوان یک خریدار در بازار با اعلام قیمت‌های تضمینی حضور بالقوه دارد و تولیدکنندگان در صورت تمایل می‌توانند محصول خود را به نرخ اعلام شده به دولت بفروشند.
به گفته حاجیوند؛ معمولا قیمت اغلب محصولات باغی در بازار آزاد بالاتر از نرخ تضمینی بوده و نیازی به دخالت دولت برای خرید ایجاد نشده است، تنها در مورد برخی محصولات مانند خرما و کشمش دولت اقدام به خرید کرده است. وی افزود: هدف از این موضوع، حمایت از باغداران، جلوگیری از ضرر و زیان و تأمین حداقل معیشت آنها بوده است.
اما ماهیت متفاوت بازار محصولات باغی و زراعی موجب شده است این قانون در عمل تنها برای محصولات خرما، کشمش و چای کاربرد داشته باشد.
این گفته‌های حاجیوند در شرایطی مطرح می‌شود که طبق اظهارنظرهای منتشر شده از سوی سایر متولیان در ۲ سال اخیر سالانه بیش از دو میلیارد دلار محصولات باغی که در صدر آن پسته و کشمش قرار دارد به خارج صادر شده و این محصولات باغی هم از نظر ارزش و هم حجم از رشد خوبی برخوردار است
به اعتقاد کارشناسان بخش باغبانی به دلیل تامین ارزش غذایی، ارزآوری بالا و تقاضای بالایی که در بازارهای بین‌المللی دارد می‌تواند به عنوان راهکار تحقق اقتصاد مقاومتی که مورد تاکید مقام معظم رهبری است، تلقی شود.
این گروه از کارشناسان با ارزیابی رده و جایگاه ایران می‌گویند؛ ایران جایگاه نخست تولید محصولات باغی در خاورمیانه و شمال آفریقا و جایگاه هشتم تا نهم را در دنیا دارد و در تولید ۱۳ تا ۱۴ محصول باغبانی رتبه‌های اول تا دهم دنیا را تصاحب کرده است بنابراین با این ظرفیت می‌تواندبه جایگاه مطلوبی در تولید و صادرات این حوزه دست یافت چراکه این محصولات قابلیت صادرات به بیش از ۱۰۰ کشور دنیا دارند و عراق و امارات در صدر کشورهای واردکننده قرار دارند.
