تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری در ایران، همیشه با توجه ویژه مردم روبرو بوده است، چرا که این تبلیغات ملاکی برای مردم می‌شود تا نامزد خود را برگزینند. تبلیغات انتخاباتی بی‌تردید بر روی نظر افکار عمومی تأثیرگذار است به ویژه بخش مناظره‌ها و گفت و گوهای تلویزیونی آن، که مردم مشتاقانه پای صفحه تلویزیون خود می‌نشینند و با دقت به سخنان نامزدها گوش می‌دهند و از آن به نتیجه می‌رسند که به چه کسی رأی بدهند یا ندهند.
نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در تبلیغات خود سعی می‌کنند علاوه بر تخریب رقیب، وعده‌هایی بدهند تا اقبال مردمی به سوی آنها بیشتر شود، در واقع بخشی از تبلیغات فریبنده، در بسته تبلیغاتی نامزدها گنجانده می‌شود.
این بخش از تبلیغات نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری بیشترین تأثیر را بر روی افکار عمومی می‌گذارد، وعده‌هایی که باعث می‌شود اکثریت مردم جامعه به یک امیدواری برسند و پس از برگزیده شدن نامزد دلخواه ، توقعات زیادی هم ایجاد شود.
اگر رئیس جمهوری منتخب پس از استقرار بتواند به درصد زیادی از وعده‌های داده شده به مردم جامه عمل بپوشاند و مردم را راضی نگه‌دارد، موفقیتی خواهد بود که می‌تواند با پشتوانه مردمی به راه خود با کمترین مانع ادامه دهد. اما اگر وعده‌ها روی زمین بماند و تحقق نیابد آنگاه است که مشکلات دولت مستقر افزایش می‌یابد و حتی به خاطر خلف وعده، نارضایتی مردمی نیز دیده خواهد شد. ضمن این که باعث بدبینی به نظام هم می‌شود، اما باید توجه داشت که رئیس جمهور با رأی خود مردم انتخاب شده است.
در جریان تبلیغات انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری برای رئیس جمهور منتخب دو فرآیند رخ می‌دهد. نخست وعده‌ها و شعارهایی است که در زمان انتخابات به مردم داده شده است و پس از آن برگزیده شدن به ریاست جمهوری و عملکرد او است.
آیا می‌توان بر روی این دو فرآیند نظارت دقیق انجام داد تا هم شعارها و وعده‌های داده شده، کنترل شده، واقعی و قابل اجرا باشد و دوم اینکه ساز و کار تعبیه شده برای نظارت بر وعده‌ها و پیگیر اجرایی شدن آنها باشد؟
به واقع باید از آغاز ثبت نام نامزدها برای انتخابات ریاست جمهوری به آنها یادآور شد که اجازه طرح وعده‌ها و شعارهایی که یا توان اجرای آن ندارند و یا از حیطه اختیارات آنها خارج است، ندارند و اگر حتی وعده‌ای داده‌اند که هم توان اجرای آن را دارند و هم در حوزه اختیارات رئیس جمهوری منتخب و دولت مستقر است، محقق نشده وظیفه پیگیری و مطالبه‌گری آن بر عهده آن ساز و کاری است که می‌تواند با نظر مردم و از سوی مردم به نمایندگی مستقیم آنها را برای اجرا پیگیری نماید. حتی از رئیس جمهوری سوال کند که چرا آن وعده داده شده پس از گذشت هر چند سال، اجرا نشده و از او پاسخ بخواهد.
اگر چنین نهادی تأسیس شود از وعده‌های بزرگ نشدنی و فریبنده برخی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری و حتی نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی و شورای شهر جلوگیری می‌کند. چنین ساز و کاری فیلتری کارآمد مقابل آن‌هایی خواهد بود که با شعارهای انتخاباتی و وعده‌های اقتصادی بزرگ سعی دارند نظر مردم را به سوی خود جلب کنند.
اگر بررسی شود که وعده‌های پوچ و عملیاتی نشده برخی رؤسای جمهوری چه تأثیر مخربی بر روی افکار عمومی و اعتماد آنها به نظام دارد، که گمان می‌رود حتی رئیس جمهوری منتخب هم از تبعات منفی آن آگاه باشد، لزوم ایجاد ساز و کار برای دقت و نظارت بر وعده‌های نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری بیشتر آشکار خواهد شد.
انتخابات و شیوه‌های تبلیغاتی در جمهوری اسلامی ایران با انتخابات در غرب تفاوت دارد، کشورهای غربی از هر ابزاری برای تخریب رقیب و برای رأی آوری خود بهره می‌برند اما در ایران چنین روش‌هایی مذموم است، هر چند که برخی از روش‌های تبلیغاتی غرب وارد ایران شده و نامزدها نیز از آن بهره می‌برند، باید از گسترش و همه‌گیر شدن آن جلوگیری کرد.
اثبات توانایی‌های خود در جریان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری یا مجلس و صداقت و دوری از نفی دیگران باید جایگزین روش‌هایی شود که در چند سال گذشته در جریان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری یا مجلس دیده شده است. یک رئیس جمهور بر اساس قانون اساسی و وظایفی که بر اساس آن دارد باید کار خود را آغاز کند نه با وعده‌هایی که توان اجرای آن را ندارد.
اثبات توانایی‌های خود در جریان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری یا مجلس و صداقت و دوری از نفی دیگران باید جایگزین روش‌هایی شود که در چند سال گذشته در جریان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری یا مجلس دیده شده است. یک رئیس جمهور بر اساس قانون اساسی و وظایفی که بر اساس آن دارد باید کار خود را آغاز کند نه با وعده‌هایی که توان اجرای آن را ندارد.
نویسنده: محمد صفری
