این روزها بازار ارز بار دیگر تاس "نوسان‌گیری" در میان فعالان بازار ارز دست به دست می‌شود و نبود چشم‌انداز مشخصی از این بازار منجر به آن شده تا بار دیگر دلالان این بازار به دنبال کسب سود از آن باشند. از سوی دیگر اظهارنظرهای متفاوت متولیان بانک مرکزی مبنی بر تک‌نرخی شدن نرخ ارز منجر به آن شده تا این ابهامات و شایعات مربوط به آن رنگ و بوی واقعیت به خود بگیرد.
فعالان بازار ارز از این نکته سخن می‌گویند که هر روز فاصله نرخ دلار دولتی و آزاد در حال کمتر شدن است و این موضوع هم از سوی بانک مرکزی کنترل می‌شود به این ترتیب که هر روز با توزیع ارز از طریق کانال‌های مختلف؛ متولیان می‌کوشند تا نرخ را در بازار مدیریت شود، البته این فعالان معتقدند گمانه‌زنی‌ها برای تک‌نرخی شدن ارز در بهمن‌ماه از قطعیت بیشتری برخوردار است و متولیان در حال مهیا کردن شرایط هستند.
نرخ متعادل
با این وجود این نوسانات ارزی در بازار؛ اما ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی طی روزهای اخیر در جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی مدعی شده که نرخ ارز در ۳ سال گذشته ثابت نمانده و بانک مرکزی برخورد بسیار منطقی نسبت به آن داشته است. وی با تاکید بر این نکته که وظیفه بانک مرکزی جلوگیری از نوسانات هیجانی ارز در بازار است مدعی شده که قیمت ارز در بازار واقعی است و حرکتی با شیب ملایم داشته است و امیدواریم با افزایش رشد اقتصادی ثبات بیشتری داشته باشد.
نکته جالب توجه در گفته‌های سیف آن است که وی معتقد است هم‌اکنون نرخ ارز شرایط نسبتا مناسبی دارد هرچند که در مقاطعی نوساناتی را شاهد بوده است.
همچنین رئیس کل بانک
در مقابل این ادعای سیف و تاکید وی مبنی بر کنترل بازار ارز و دخالت در آن از سوی دولت؛ بازرگانان و تجار در انتظار به سر رسیدن دوران رانت ارزی هستند و معتقدند شرایط کنونی شرایط بسیار مطلوبی برای تک‌نرخی شدن ارز است چراکه همین ارقام متفاوت منجر به آن می‌شود که بازار ارز به فساد کشیده شود.
از جمله این افراد رئیس اتاق بازرگانی تهران است که با اعلام نقطه نظر فعالان بازار ارز مبنی بر انتظار برای تک‌نرخی شدن ارز می‌گوید: خواسته صنعتگران و تاجران، حذف رانت ارزی و ارز دو نرخی توسط دولت است و هرچند این اتفاق برای صنعتگران و تولیدکنندگانی که صادرات‌گرا نباشند، می‌تواند مشکل‌زا باشد اما در مجموع برای اقتصاد ایران نگران‌کننده نیست.
به گفته وی فعالان اقتصادی منتظر واقعی شدن نرخ ارز هستند و مقصود آنها از تاکید بر تک‌نرخی شدن ارز به هیچ عنوان بالا رفتن قیمت ارز نیست بلکه آنها بیشتر خواستار ثبات در سیاست‌های ارزی هستند و نوسانات پشت سر هم و بدون پایه کارشناسی را به هیچ عنوان توصیه نمی‌کنند.
سایه نوسان بر سر دلار
در همین راستا کارشناسان و تحلیلگران بازار ارز با بیان اینکه واقعی شدن نرخ ارز موجب از بین رفتن رانت‌های موجود می‌شود اعلام می‌کنند که اصلاح نرخ ارز به مفهوم واقعی شدن نرخ دلار و از بین رفتن رانت‌های پیش‌روی ارز چندنرخی است و در حال حاضر که فاصله نرخ ارز دولتی و بازار آزاد در حال کم شدن است انتظار این می‌رود که متولیان وعده چندباره خود را عملی کرده و برای همیشه به کار رانت ارزی پایان دهند.
به گفته این منتقدان اگر بنا باشد که به سمت ثبات اقتصادی حرکت کنیم چاره‌ای جز این وجود ندارد که متولیان هرچه سریع‌تر نسبت به تک‌نرخی کردن ارز اقدام کنند چراکه در غیر این صورت فعالان اقتصادی نمی‌توانند برای فعالیت خود در اقتصاد ایران چشم‌اندازی را تعریف کرده و برای حضور پررنگ‌تر درآن برنامه‌ریزی کنند.
افزایش تقاضا با رشد سرمایه‌گذاری
امیر جلیلی کارشناس بازار ارز در تسریح روند کنونی بازار ارز و آینده پیش‌روی آن به سیاست روز گفت: به نظر می‌رسد در صورت بهبود شرایط همراستا با اجرایی شدن مفاد برجام و همچنین آغاز همکاری‌های اقتصادی ایران با سایر کشورهای دنیا با افزایش تقاضا برای سرمایه‌گذاری در کشور مواجه شویم و همین مساله می‌تواند افزایش تقاضای برای دلار و درپی آن رشد قیمت دلار را به همراه داشته باشد.
وی افزود: در شرایطی که هر ساله رشد تورم ۱۰ درصدی را در اقتصاد کشور شاهدباشیم و در مقابل تلاش شود تا نرخ دلار در کشور ثابت بماند این اتفاق به آن معناست که در حال دادن ۱۰ درصد سوبسید و یارانه به کارگر خارجی هستیم و در مقابل به همین میزان کارگر ایرانی بیکارتر خواهد شد.
هرچندواقعی‌سازی نرخ ارز، یک تصمیم بنیادین و اصولی است اما بررسی وعده‌های مکرر دولت از این نکته حکایت دارد که این گروه برخلاف ادعایی که دارند هنوز نتوانسته اند زیر بار اتخاذ آن برود.
به هرشکل کارشناسان گمان می‌کنند نگرانی متولیان از اجرایی نشدن آزادسازی نرخ ارز می‌تواند نشات گرفته از شوک‌های روانی ناشی از این مساله باشد اما به هرحال این یک نیاز اساسی برای اقتصاد ایران است که باید هرچه سریع‌تر نسبت به انتخاب راه‌های موثر و بهینه برطرف کردن این نیاز اساسی، اقدام شود.
