امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه یک شنبه در سفری رسمی برای نخستین بار راهی مصر شد. بررسی روابط تاریخی فرانسه و مصر نشان میدهد که دو کشور در مقاطعی دارای روابط گستردهای بوده و حتی ناپلئون راه رسیدن به هند را از طریق مصر میدانسته است. همکاری فرانسه و البته انگلیس با مصر برای احداث کانال سوئز نیز نمودی دیگر از اهمیت این روابط است. در دوران سارکوزی نیز فرانسه طرحی با عنوان اتحادیه مدیترانهای با محوریت کشورهای اروپایی و آفریقایی و عربی نیز مطرح کرد که محور آن را نیز نقش آفرینی مصر تشکیل می داد که بر اثر قیام مردم مصر در سال ۲۰۱۱ و سرنگونی نظام مبارک این طرح را به حاشیه راند.
با توجه به این شرایط این سوال مطرح می شود که هدف ماکرون از این سفر چیست و چه اهدافی را دنبال می کند؟ بخشی از اهداف این سفر را در اهداف اقتصادی ماکرون میتوان جستجو کرد. فرانسه نیز مانند سایر کشورهای غربی با چالشهای اقتصادی مواجه است که نتیجه آن را در اعتراضهای مردمی در قالب اعتراض های جلیقه زردها میتوان مشاهده کرد. فرانسه تلاش دارد تا در کنار توسعه نفوذ در میان کشورهای عربی خاورمیانه در کشورهای آفریقایی نیز ایفای نقش داشته باشد چنانکه تحکرات نظامی فرانسه در خاورمیانه و آفریقا به شدت افزایش یافته است. ماکرون در سفر به مصر تلاش دارد در کنار برخورداری از ظرفیتهای ۸۰ میلیونی مصر برای ببهود اقتصاد خود از ظرفیتهای مصر برای گسترش نفوذش در آفریقا نیز بهره گیرد.
نکته دیگر آنکه رقابتی سخت میان کشورهای اروپایی برای توسعه نفوذ در مناطق استراتژیک جهان صورت گرفته که نشات گرفته از افول قدرت جهانی آمریکاست. انگلیس در حالی با محوریت نظامی در حال گسترش نفوذ در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس است فرانسه طرح گسترش نفوذ در آفریقا را در سر میپروراند. این تحرکات در قالبهای اقتصادی و نظامی صورت میگیرد چنانکه نظامی گری فرانسه در این حوزه به شدت افزایش داشته و سفر ماکرون به مصر را می توان ادامه این راه دانست.
نکته دیگر در سفر ماکرون طراحی فرانسه برای ایفای نقش در روند صلح خاورمیانه است. آمریکا در حالی طرح معامله قرن میان کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی را مطرح کرده که عملا گامی در جهت این امر برنداشته و نگاه یکجانبه آن به سوی صهیونیستها روند مذاکرات را با چالش مواجه ساخته است. اخیرا فرانسه ادعای ارائه طرحی جدید برای مسئله فلسطین را مطرح کرده است. ادعایی که می تواند یکی از دلایل سفر ماکرون به مصر باشد چرا که قاهره از کانونهای اصلی در روند صلح خاورمیانه و مسئله فلسطین است.
فرانسه به دنبال بهره گیری از مسئله فلسطین برای تقویت موقعیت خود در خاورمیانه است.
نویسنده: علی تتماج