عرفات سرزمین عجیبی است. سرزمینی که رازهای زیادی در دل دارد. سرزمینی برای طلب عفو کردن. نقل است که حضرت آدم وقتی از بهشت روی زمین فرود آمد چهل شبانه‌روز در این سرزمین گریه مي‌کرد تا بخشیده شود.
روز عرفه هم روز عجیبی است از اعتراف به گناه حضرت ابراهیم و یاد گرفتن مناسک حج تا وداع امام حسین(ع) با حج تمتع و حرکت به سوی کربلا!
در همین صحرای عرفات بود که جبرئیل بر ابراهیم نازل شد تا مناسک حج را یادش دهد. همین روز بود که امام حسین(ع) با خانواده حج را نیمه‌کاره گذاشت و برای کمک به مردم قصد کوفه کرد. این سرزمین روزها و اتفاقات عجیبی را به خود دیده است. روز عرفه هم اتفاقات زيادی را در طول قرن‌ها دیده و روایت مي‌کند.
امروز روز عرفه است روزی که تا غروب آفتاب دستت را باید رو به آسمان بلند کرده و با تضرع اشك بریزی و اعتراف کنی... تا بالاخره بشنوی... بخشيده شد... .
امروز روز توجه ویژه خداوند به كربلا و زائران امام حسين(ع) است و امروز روز توجه ویژه معبود به صحراي عرفات و حاضران در آن، است، البته امروز روز توجه ویژه خدا به هر جا از دنيا كه دستي به سويش بلند شود و دلي شکسته باشد، است. امروز روز توجه ویژه خالق به بنده است. روزی که خداوند صدایمان مي‌کند تا دستمان را بگیرد و ما را از گناهانی که به دور خود جمع کرده‌ایم رها کند. روزی برای طلب عفو و توبه توسط بنده و بخشیده شدن توسط قادر متعال.
امروز عرفه است چرا که آنگاه که جبرئيل(ع) مناسك حج را به حضرت ابراهيم(ع) مي‌آموخت، زمانی که به عرفه رسيد به او گفت: «عرفت؟» يعني «ياد گرفتي؟» و او پاسخ داد آري. یعنی روزی که مناسک حج را آموخت. امروز عرفه است تا مردم در صحرای عرفات و کل کره زمین به گناه خود اعتراف کنند. البته بعضي ديگر هم عرفه را جهت تحمل صبر و رنجي مي‌دانند كه براي رسيدن به آن بايد متحمل شد، رنج و صبری برای بخشیده شدن توسط خالق.
مطابق روايتي از امام صادق(ع)، امروز روزی است که جبرئیل به حضرت آدم(ع) یاد داد به پروردگار بگوید: "سبحانك اللهم و بحمدك،لا اله الا انت، علمت و ظلمت نفسي، واعترفت بذنبي، اغفر لي انك انت الغفور الرحيم" تا بخشیده شود.
امروز روزی است که رسول گرامي اسلام(ص) سخنان تاريخي خود را در اجتماع عظيم و با شكوه حجاج بيان کردند.... به شما توصيه مي‌كنم هركس امانتي نزد اوست به صاحبش برگرداند. اي مردم بدانيد ربا در آيين اسلام ، حرام است. از پيروي شيطان بپرهيزيد. به شما سفارش مي كنم كه به زنان نيكي كنيد زيرا آنها امانت‌هاي الهي در دست شما هستند و با قوانين الهي بر شما حلال شده‌اند... من در ميان شما دو چيز به يادگار مي گذارم كه اگر به آن دو چنگ زنيد گمراه نمي‌شويد، يكي كتاب خدا و ديگري سنت و (عترت) من است.هر مسلماني با مسلمانان ديگر برادر است و همه مسلمانان جهان با يكديگر برادرند و چيزي از اموال مسلمانان بر مسلماني حلال نيست مگر اينكه آن را به رضايت به دست آورده باشد...
و بالاخره امروز روزی است که حضرت سيدالشهدا، همراه با فرزندان و گروهي از اصحاب خاص راهی را پیش گرفتن تا به کربلا برسند.
امروز فرصتی تازه است تا به اصل خود برگردیم تا لوح سفید روحمان را که هنگام تولد درخشان بود سیقل زده و دوده های کینه و گناه را از آن بزداییم. درست است که خیلی از ما در صحرای عرفات نيستند، درست است که توفیق حضور در کربلا و زیارت امام حسین(ع) در این را روز پیدا نکرده‌ایم، اما اگر دلت با کربلا و عرفات باشد، اگر دلت را بتکانی و زرنگ باشی، مي‌شود دست رحمت الهی را با تمام وجود لمس کنی و ببینی که آمرزیده مي‌شوی. کافی است دلت را راهی کربلا و عرفات کنی، کافی است از تمام وجود خداوند را صدا کنی، کافی است دلت ترک بردارد و قطرات اشک بر گونه‌ات بلغزد تا دلت را سیقل داده و گناهانت بخشیده شود.
نگاه نکن چقدر از عرفات دوری، فکر نکن چقدر گناه داری به این بیندیش که فرصتی دست داده تا با قادر متعال خلوت کنی، یقین بدار صدای دلت را مي‌شنود و بخشیده خواهی شد البته حواست باشد نکند امروز حق‌الناس‌هایت را هم بخواهی با خدا صاف کنی! این یکی ممنوعه است، یادت باشد حق‌الناس عاملی شد تا خیلی ها تا کربلا بروند اما پذیرفته نشوند. حق‌الناس‌ها را که صاف کردی تو مي‌مانی و خدایی بی‌نهایت بخشنده که مي‌داند خطا کردی و مي‌تواند چشم‌پوشی کند. اگر از ته دل بخوانی، یادت باشد جبرئیل چه به ؟آدم آموخت، زمزمه کن: "سبحانك اللهم و بحمدك، لا اله الا انت، علمت و ظلمت نفسي، واعترفت بذنبي، اغفر لي انك انت الغفور الرحيم."
امروز روزی است که خداوند خطای بزرگ آدم در بهشت را بخشید، روزی که ۷۲ انسان پاک را برگزید تا دین اسلام احیا شود. امروز روزی است که با هر پیشینه ای در هر کجای این کره خاکی باشی می‌توانی دست به دعا برداری و امید به اجابت دعا و بخشیده شدن داشته باشی.
برای خالق بی‌همتا، پیر و جوان و سیاه و سفید فرقی نمی‌کند، نه به چشم حقارت به تو می‌نگرد و نه طعنه می‌زند... باخیال راحت می‌توانی اعتراف کنی طلب بخشش‌نمایی. خداوند این روزها را گذاشته تا بندگان خود را با بهانه‌های مختلف بیامرزد چرا استفاده نمی‌کنیم؟... وقتي است تا دست نیاز به سوی قادر متعال دراز کنیم.
الهی! در این روز، تو را می‌خوانیم به زبانی که سیدالشهدا(ع) در این روز مقدس در وداعش با سرزمین عرفات خواند، دست‌های نیاز خود را به سوی آن بی‌نیاز بالا مي‌بریم و زیر لب زمزمه مي‌کنیم: خدایا! غروب این روز را با غروب گناهانمان یکی کن، اشک و زمزمه ما را بپذیر، ای خدای عرفه... .
هیچ‌گاه از رحمت الهی، مغفرت و بخشش او بی‌نیاز نشویم و برای همه انسان‌ها دعا مي‌کنیم همانگونه که در دعای عرفه آمده است: «ای آن که بر نگاه گوشه چشم‌ها و اسرار پنهان در دل‌ها و حوادث آتیه سلسله زمان و دور روزگاران بر همه آگاهی، ای آن که چگونگی آن ذات پنهان را کسی جز او آگاهی ندارد.
نگاهی دقیق‌تر به دعای عرفه حسین بن‌علی(علیهما‌السلام)
روز عرفه داراى دعاهاى فراوانى است؛ ولى در این میان، دعاى عرفه امام حسین(علیه‌السلام) داراى جایگاه ممتاز،أخص و ویژه است و در واقع، ناب‌ترین و عمیق‌ترین معارف الهى و توحیدى در این دعا، بر زبان سالار شهیدان(علیه‌السلام) جارى گشته است.
عصر روز عرفه امام حسین(علیه‌السلام) با گروهى از خاندان و فرزندان و شیعیان، با نهایت خاكساری و خشوع از خیمه بیرون آمدند و در جانب چپ كوه ایستادند. امام(علیه‌السلام) چهره مبارك خود را به سوى كعبه گردانید مانند مسكین نیازمندى كه غذا مى‌طلبد، دست‌ها را برابر صورت خود گرفت و دعایش را چنین آغاز كرد: «الحمدلله الذى لیس لقضائه دافع و لا لعطائه مانع و لا كصنعه صانع و هو الجواد الواسع؛ سپاس خداوندى را سزاست كه چیزى قضایش را دور نمى‌سازد و از عطا و بخشش او جلوگیرى نمى‌كند و هیچ آفریننده‌اى آفرینش او را ندارد و او سخاوت‌مندى عالم گستر است.»
حضرت(علیه‌السلام) سپس به بیان گوشه‌اى از نعمت‌هاى بى پایانِ خداوند كه انسان را در تمام مراحل رشد و تكامل در برگرفته، مى‌پردازد و مهربانى مادران و دایه‌ها و مواظبت و پرستارى و دل‌سوزى آنان را از الطاف و عنایت‌هاى خداوند مى‌شمرد؛ سپس به لزوم شكر نعمت‌هاى الهى اشاره مى‌كند و خود را از اداى یك شكر نیز عاجز و ناتوان مى‌بیند. هر فرازى از این دعا، دریچه‌اى از نور و توحید و عشق و محبت به خداوند را به سوى دل انسان مى‌گشاید و عباراتِ دعا و محتواى آن، نشان مى‌دهد كه امام حسین(علیه‌السلام) در حال این دعا یك سره از خود و عالم غافل گشته، تمام جهان را به یك سو نهاده، با همه وجود حضور خداوند و احاطه و اشراف او به همه ذرات هستى و نفوذ علم و قدرت و حیات او را بر تك تك ذرات و موجودات عالم مشاهده مى‌نماید و آن چه را كه دیده، بر زبان آورده است. امام حسین(علیه‌السلام) مى‌خواهد با این نیایش، انسان و خدا را بشناساند و نزدیكى آن را به هم بنماید. او با این نیایش، منطقى‌ترین و واقعى‌ترین رابطه انسان با خداوند را با زیباترین شكل به تصویر مي‌كشد.
دعاى عرفه سیدالشهداء(علیه‌السلام) سراسر نور و عرفان پروردگار است و آمیزه‌اى از شور و عشق و محبت و معرفت به ذات پاك خداوندی است.
