در تحلیل توافق آمریکا با طالبان که زمینه برای آزادسازی ۵ هزار نفر از زندانیان طالبانی و خروج نیروهای خارجی از افغانستان مطرح شده است، دولت روسیه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که مسکو از امضای توافقنامه صلح میان آمریکا و طالبان استقبال می‌کند و آن را گامی در جهت پایان دادن به جنگ داخلی در افغانستان و آغاز هر چه سریعتر مذاکرات بین الافغانی می‌داند. در تدوین استراتژی جدید روسیه که حضور مستمر در منطقه آسیای غرب به ویژه در افغانستان طراحی شده است با خروج نیروهای نظامی خارجی از افغانستان و توافق آمریکا با طالبان قالبهای استراتژی جدید تبیین شده است.
در تحلیل مباحث افغانستان، استراتژی قدرت‌ها بر آن می‌باشد که جنگ فرسایشی به یک جنگ بازدارنده از طریق سلاح‌های جدید هسته‌ای سلاح‌های لیزری تبدیل گردد. مواضع روسیه در افغانستان در مقابله با گروه‌های تروریستی در قالب حفظ موقعیت و جایگاه دوباره روسیه بعد از جنگ سرد در این کشور می‌باشد. بر این اساس روسیه با هرگونه اقداماتی که بتواند شاخص‌های مورد نظر این قالب را تامین کند موافقت نموده و زمینه‌های وقوع اقدامات .را مهیا می‌سازد.
اگر موقعیت استراتژیکی و راهبردی افغانستان را در منطقه غرب آسیا در شرایط کنونی مورد بررسی قرار دهیم تحلیل مناسب‌تری را خواهیم داشت. شاید در زمینه منابع و پتانسیل افغانستان بررسی‌های اساسی صورت نپذیرفته اگر چنانچه روسیه و آمریکا جنگ سرد دوباره‌ای را از سر بگیرند افغانستان به عنوان کشور در مورد توجه قرار می‌گیرد. بر این اساس رویکرد روسیه در حفظ منافع اساسی خود در تایید توافقات آمریکا با طالبان را می‌توان بهتر ارزیابی نمود.
نکاتی را که در تحلیل مواضع روسیه نسبت به توافق میان آمریکا و طالبان می‌توان مورد توجه قرار داد را عنوان می‌نماییم.
۱- هم مرزی افغانستان با ترکمنستان و هم مرزی روسیه و ترکمنستان از مباحث قابل توجه می‌باشد به گونه‌ای که از یک سو وضعیت کشور ترکمنستان که مدت‌هاست با بحران اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند و از سوی دیگر توافقاتی که میانه رژیم صهیونیستی و ترکمنستان اخیراً صورت پذیرفته توجه روسیه را نسبت به هم مرزی های این کشور از جمله افغانستان دو چندان نموده وبا وضعیت جدیدی که مسیر های گازی که مهمترین منافع عشق آباد می‌باشد مورد تعلیق قرار گرفته ترکمنستان را دچار هزینه‌های‌های گزافی نموده عملکرد روسیه در اتخاذ استراتژی‌های جدید در منطقه غرب آسیا چگونه می‌باشد؟
۲- تامین گازوئیل افغانستان که از طریق ایران صورت می‌پذیرفته با تحریم‌ها علیه ایران از چه منابعی و چه کشوری تامین می‌گردد؟ و آیا روسیه در این زمینه می‌تواند راهکاری مناسب را ارایه بدهد ؟
۳- با خروج نیروهای نظامی ناتو از افغانستان مسئولیت امنیت این کشور برعهده چه قدرت و چه گروهی خواهد بود؟ به عبارتی آیا مسئولیت تامین منافع آمریکا بر عهده طالبان خواهد بود؟ یا این مسئولیت با خروج نیروهای نظامی از افغانستان بر عهده روسیه قرار خواهد گرفت.؟
۴- کشت و صادرات مواد مخدر در افغانستان و ترانزیت این مواد به نقاط مختلف جهان بعد از توافق میان طالبان و آمریکا برعهده کدام یک از آنها قرار خواهد گرفت؟ و روسیه در این میان که چه نقشی را بر عهده خواهد داشت؟
۵- در وضعیت کنونی آیا توافقاتی محرمانه در پشت درهای بسته میان روسیه و آمریکا صورت پذیرفته است؟ و چرایی تبدیل جنگ فرسایشی به جنگ بازدارنده در افغانستان در قالب سلاح‌های هسته‌ای و سلاح‌های لیزری
۶- دلایل تجهیز شدن هواپیماهای روسی به سلاح‌های جدید لیزری و تجهیزات جدید در پی مسئولیت جدید روسیه در منطقه به ویژه کشور افغانستان در دستیابی به منابع و انتقال آن منابع به بازارهای جهانی چگونه می‌باشد؟
۷- رویکرد جدید روسیه در مقابله با گروه‌های تروریستی و ظهور دوباره داعش در افغانستان از طریق بازدارندگی چگونه خواهد بود؟
نویسنده: دکتر معصومه رشاد
هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
