تصمیم دونالد ترامپ رئیسجمهور امریکا برای خروج از برجام که با حمایت اعضای تندروی جمهوریخواه در کنگره، لابی گسترده اسراییل و کشورهای عرب مخالف ایران بخصوص عربستان برای ترک توافق هستهای چندجانبه با ایران که به طور رسمی به عنوان برنامه مشترک اقدام جامع (JCPOA) شناخته میشود و بین ایالات متحده، ایران، چین، روسیه، آلمان، فرانسه و انگلیس روی داده است، نقض روشن قوانین بینالمللی بوده است.
این امر نشان میدهد ایالات متحده بجای حمایت از جامعه جهانی در موضوع به اصطلاح مبارزه با اشاعه سلاحهای هستهای به دنبال اهداف دیگری است. دونالد ترامپ با محکوم کردن آنچه که او به عنوان «بدترین معامله» نامیده، در نهایت، ایالات متحده را از توافقنامه، به رغم درخواستهای دیگر امضاکنندگان، شرکای بینالمللی و مشاوران خود خارج نمود.
در همین راستا وزیر امور خارجه امریکا طی روزهای گذشته اعلام کرد: دومین دور تحریمهای جدید در نوامبر امسال (آبان ماه) وارد فاز اجرایی میشود. این تحریمها قرار است صادرات نفت ایران را هدف قرار دهد. دولت آمریکا تلاش میکند که هرچه زودتر تعداد بیشتری از کشورها واردات نفت خود از ایران را به صفر برسانند تا درآمدهای این کشور کاهش یابد.
در این راستا مهر گفتوگویی با «ریچارد نفیو» عضو سابق تیم مذاکرهکننده هستهای آمریکا و کارشناس امور تحریمها و امنیت بینالملل و عدم اشاعه تسلیحات در وزارت خارجه آمریکا و محقق دانشگاه کلمبیا آمریکا انجام داده است که متن این گفتوگو در زیر آمده است. از نفیو به عنوان طراح اصلی تحریمهای ایران در دولت «باراک اوباما» رئیسجمهوری پیشین ایالات متحده آمریکا یاد میشود.
ارزیابی شما از تحریمهای جدید امریکا علیه ایران چیست؟ برخی استدلال میکنند که تحریمهای جدید آمریکا موثر نخواهد بود زیرا اجماع بینالمللی مانند تحریمهای قبل از برجام را ندارد. نظر شما در این ارتباط چیست؟
تاثیر به دو روش ارزیابی میشود: داشتن اثر و منجر شدن به تغییر سیاست در ایران. در مورد روش اول من تردید دارم که تحریمهای مجدد بتواند به اندازه تحریم هایی که قبلا تحمیل شده بود موثر باشد. دلیل آن هم فقدان اجماع بینالمللی در مورد تحریمهای جدید است.
من فکر میکنم که تاثیر تا حدی کاهش خواهد یافت و توانایی امریکا جهت اجرای تحریمها و بستن نقاط گریز ایران کمتر خواهد بود. تحریمها اعمال میشوند تا با توجه به مرکزیت ایالات متحده در امور مالی و بازرگانی بینالمللی به ایران آسیب بزنند.
در مورد روش دوم من فکر میکنم که حتی اگر تحریمهای امریکا بتواند هزینههایی بر ایران تحمیل کند، من تمایلی فراتر از آنچه ایران متعهد شده در قالب برجام انجام دهد نمیبینم. با این معیار من فکر میکنم که تحریمها در پاسخگویی به مطالبات دولت ایالات متحده امریکا ناکارآمد خواهند بود.
اینکه تحریمها با خروج یکجانبه امریکا از برجام شکل میگیرد، درست است اما امریکا میتواند اراده خود را بر دیگر کشورها با اعمال مجازات علیه شرکتهای آنها مانند شرکتهای اروپایی اعمال کند و آنها را مجبور کند بازار ایران را رها کنند. پس برجام واقعا اهداف ایران را برآورده نمیکند. نظر شما چیست؟
من موافقم. برجام اهداف ایران را برآورده نخواهد کرد اگر باعث کاهش یا حذف تحریمها نشود.
امریکا اعلام کرد که دیگر کشورها باید واردات نفت از ایران را تا ماه نوامبر قطع کنند. اگر ایران نتواند نفت خود را صادر کند آیا به نظر شما در برجام خواهد ماند؟
نه. فروش نفت یکی از مهمترین جنبههای اقتصاد ایران است. من فکر نمیکنم رهبران ایران در برجام با این شرایط بینالمللی و مفاد توافق نامه بمانند.
بر اساس تحول جدید در برجام پیش بینی شما در مورد این توافق چیست؟
من از مدتها پیش تردید داشتم برجام با ریاست جمهوری دونالد ترامپ به قوت خود باقی بماند. من هیچ دلیلی برای خوشبینی در حال حاضر نمیبینم.