در حالی روسیه درصدد متمایل شدن و توسعه مناسبات با عربستان است که برخی کارشناسان حوزه بین‌الملل ضمن تاکید درخواست کاخ کرملین برای وسعت بخشیدن و تثبیت دامنه نفوذ خود در منطقه غرب آسیا بر این باورند که ریاض از این فرصت برای تفرقه میان تهران و مسکو استفاده خواهد کرد.
البته برخی دیگر از صاحب نظران عرصه سیاست خارجی نیز می‌گویند مناسبات ریاض و مسکو یک راهبرد تاکتیکی از سوی دو کشور مذکور است و دوامی هم نخواهد داشت.
تلاش روسیه برای گسترش مناسبات با عربستان در راستای منافع سیاسی و اقتصادی مسکو است که بر اساس سیاست کرملین این اقدام موجب کنترل و ایجاد توازن در منطقه خاورمیانه می‌شود.
سیاست‌های خاورمیانه‌ای روسیه بعد از یوگنی پریماکوف، وزیر امور خارجه سابق مسکو، جلوه ویژه‌ای پیدا کرد. با ریاست جمهوری پوتین این سیاست عملیاتی شد که نقطه اوج آن اقدامات این کشور برای مبارزه با تروریسم و حضور در سوریه است.
به گزارش تسنیم، یکی از بخش‌های رویکرد خاورمیانه‌ای مسکو، ارتباط با عربستان سعودی است. روسیه از جانب عربستان متحمل مشکلات زیادی شده که یکی از آنها تحریک گروه‌های تندرو توسط سعودی‌ها در نزدیکی مرزها و درون فدراسیون روسیه است. با این حال سیاست خاورمیانه‌ای روسیه ایجاب می‌کند که ارتباطات خوبی با ریاض داشته باشد.
روسیه تلاش می‌کند تا جایگزینی برای آمریکا در منطقه باشد و با این اقدام چهره خود را به عنوان یک قدرت جهانی حفظ کند، از این رو می‌کوشد با جلب اعتماد کشورهای منطقه عرصه قدرت نمایی ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه را با در بسته روبرو سازد.
یکی از راه‌های جلب اعتماد و افزایش قدرت تاثیرگذاری از دیدگاه کرملین، القای چهره بی‌طرفی در خاورمیانه است. بنابراین در راستای ایجاد توازن در ارتباط با کشورهای جهان اسلام، مناسبات با عربستان را در سایه ارتباط با یک کشور سنی برای ایجاد موازنه با ایران به عنوان یک کشور شیعه دنبال می‌شود.
نگاه دیگر مسکو به عربستان در مسائل اقتصادی خلاصه می‌شود.هر دو کشور از بزرگترین تولید کنندگان نفت در جهانند و هماهنگی آنها تاثیر زیادی بر قیمت نفت و معادلات بر آمده از آن دارد، اما ارتباط تجاری اهمیت زیادی برای روسیه دارد، چرا که توسعه صنایع داخلی از طریق صادرات یا عقد قراردادهای ساخت صنایع مختلف در کشورهای مقصد از اهداف مسکو است و پول زیادی از این مسیر از جانب سعودی‌ها به روسیه می‌رسد.
بنابراین، گسترش مناسبات با عربستان به همراه ایجاد نوعی توازن شالوده سیاست‌های خاورمیانه‌ای روسیه را تشکیل می‌دهد. یکی از این ابزارهای موازنه، فروش تسلیحات نظامی است. اخیراً معاون وزیر دفاع روسیه اعلام کرد که تقاضاهای زیادی از سوی سعودی‌ها برای خرید مدرن‌ترین تسلیحات می‌شود. وی در دیدار با رئیس ستاد نیروهای نظامی عربستان، سطح همکاری نظامی دو طرف را رو به گسترش توصیف کرد.
البته این سیاست روسیه در گفته‌های اخیر سرگئی لاوروف در دیدار با همتای سعودی خود نیز قابل تطبیق است. وی در نشست خبری مشترک با عادل‌الجبیر که هفته گذشته برگزار شد، گفت: اختلاف نظرهای روسیه و عربستان در مورد مسائل سوریه غیر قابل رفع نیستند و هر دو طرف در گروه حمایت بین‌المللی از سوریه و زیرگروه‌های آن مانند مسائل آتش‌بس و امور انسانی قرار دارند.
در مجموع باید گفت که عربستان جایگاه مهمی در رویکرد خاورمیانه‌ای روسیه دارد و مسکو در راستای رقابت ژئوپلتیک با غرب تلاش می‌کند که با کنترل سعودی‌ها، هم پای قدرتی مانند آمریکا را از منطقه کوتاه کند و هم از منافع اقتصادی و سیاسی ناشی از آن سود ببرد.
عربستان هدفش ایران است
حسن هانی زاده کارشناس مسائل منطقه در پاسخ به سوال سیاست روز مبنی بر نزدیکی احتمالی عربستان به روسیه و عواقب این ارتباط گفت: از آن جایی که سیاست دفاعی رییس جمهور آمریکا با سایرروسای جمهورسابق این کشورتفاوت دارد لذا این مسئله به بروزشکاف مناسبات آمریکا وهم پیمانان منطقه‌ای خود منجر شده است.
وی افزود: دونالد ترامپ اعتقاد دارد که آمریکا نباید هزینه‌های دفاع ازهم پیمانان منطقه‌ای خود مانند عربستان، کره جنوبی، ژاپن و رژیم اسرائیل را بدهد چرا که این کشورها هم باید برای حفظ خود به آمریکا کمک مالی کنند.
این کارشناس بین‌الملل تصریح کرد: طی هفته‌های اخیرترامپ رییس جمهورآمریکا بخاطرپرتاپ موشک‌های کروز به پایگاه عاشرات سوریه مبلغ ۱۰۰میلیون دلار از عربستان دریافت کرد؛ این سیاست‌ها موجب شد عربستان برای تهدبد صوری آمریکا به سمت روسیه و چین به عنوان دو رقیب اصلی واشنگتن متمایل شود.
هانی زاده بر این باور است که نزدیکی عربستان به روسیه با چند هدف صورت می‌گیرد، نخست ارسال پیام برای ترامپ که عربستان درصورت باج‌خواهی آمریکا همکاری خود با روسیه و چین را گسترش خواهد داد.
وی در ادامه بیان داشت: دوم اینکه سعی خواهد کرد روسیه را از ایران جدا تا ایران یکی ازهمپیمان قدرتمند خود را از دست دهد لذا؛ نزدیکی عربستان به روسیه یک اقدام تاکتیکی است زیرا عربستان بدون همراهی با سیاست‌های آمریکا نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی خاطرنشان کرد: از این رو سفر آتی ترامپ به عربستان می‌تواند در سرنوشت سیاسی این کشور کاملا موثر باشد.
روابط احتمالی ریاض و مسکو تاکتیکی است
محمد صادق کوشکی کارشناس مسائل سیاست خارجی نیز به روابط احتمالی مسکو و ریاض اشاره کرد و گفت: توسعه بهبود روابط روسیه و عربستان یک اقدام راهبردی است که از سوی ریاض با هدف تلاش برای حل بحران یمن سوریه و از طرف مسکو با هدف افزایش اثربخشی حضور روسیه درغرب آسیا است.
وی با اشاره به اینکه این روابط خیلی عمیق نخواهد بود افزود: دلیل عمیق نشدن این روابط این است که عربستان تحت حوزه نفوذ آمریکا و اسرائیل محسوب می‌شود ریاض هم بنایی ندارد که خود را تحت تسلط و نفوذ روسیه قرار دهد.
به نظر این استاد دانشگاه حتی پیش‌بینی هم نمی‌شود که این روابط برای میان مدت نیز تعریف شده باشد. کوشکی با بیان اینکه روسیه نگاه اقتصادی به روابط با ریاض دارد، بیان داشت: این روابط نه تهدیدی برای کشورهای منطقه محسوب می‌شود و نه تاثیر خاصی بر سیاست خارجی آل‌سعود در قبال این کشورها خواهد گذاشت.
وی درپایان خاطر نشان کرد: حتی متمایل شدن مسکو به سمت ریاض به دلیل راهبردهای مشترک و محکم روسیه با جمهوری اسلامی ایران نمی‌تواند خدشه‌ای بر روابط کاخ کرملین با ایران ایجاد کند.
