آژانس پناهندگان سازمان ملل گزارش داده است که طی هفته‌های اخیر حدود ۲۷۰ هزار نفر را از خانه‌های خود فرار کنند؛ این حوادث آمار کل آوارگان داخلی را به بیش از ۳.۵ میلیون نفر رسانده‌است. حال این سوال مطرح است که چرا بر میزان آوارگان افزوده شده و بحران انسانی افغانستان را فرا گرفته است؟ آنچه در ظاهر مطرح می‌شود اقدام طالبان در جنگ داخلی برای رسیدن به قدرت است که موجبی از آوارگی را پس از خروج نیروهای آمریکایی و ناتو به همراه داشته است. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که در باب ریشه این آوارگی چند نکته مطرح است. نخست آنکه امروز طالبان در حالی قدرت برتر شده است که ۲۰ سال پیش آمریکا با ادعای مقابله با طالبان وارد افغانستان شد اما نه تنها مقابله با آن نداشته بلکه دو سال پیش در دوحه با آنها به مذاکره و توافق رسید و با فشار آمریکا ۵ هزار جنگجو طالبان از زندان کابل آزاد شدند که امروز محور درگیری‌ها شده اند. دوم آنکه آمریکایی‌ها بر اساس تعهدات بین‌المللی باید برای تقویت ارتش و دولت مرکزی افغانستان اقدام می‌کردند در حالی که نه تنها چنین اقدامی صورت نداده بلکه موجب تضعیف دستگاه نظامی و امنیتی این کشور شده‌اند. آمریکایی‌ها همچنین داعش را به افغانستان بردند که خود زمینه ساز ناامنی‌های بیشتر شده است. در حوزه اقتصادی نیز آمریکا موظف به تامین نیازها و زمینه سازی امنیتی و اقتصادی برای بازگشت آوارگان بوده اما نه تنها اقدامی در این عرصه صورت نداده بلکه گزارش‌ها نشان می‌دهد که ۱۸ میلیون افغانستانی نیازمند کمک‌های غذایی هستند. از نظر شاخص توسعه نیز افغانستان در پایین ترین رتبه جهانی قرار دارد. نکته مهم آنکه آمریکایی‌ها در این سالها اجازه برخوردار شدن افغانستان از ظرفیت‌های کشورهای منطقه نداده‌اند که خود موجب افزایش بحران اقتصادی، ناامنی و آوارگی در این کشور شده است. با توجه به این حقایق می‌توان گفت که آوارگی کنونی در افغانستان نتیجه رفتارهای ۲۰ ساله اشغالگران است که برای منافعشان این کشور را نابود کرده‌اند.
نویسنده: علی تتماج
نویسنده: علی تتماج
