روابط ایران و عربستان از زمان به شهادت رساندن ۵۰۰ نفر از زائران ایرانی در منا و اعدام آیتالله شیخ نمر تیره شد، حمله به سفارت عربستان در تهران که همچنان مشکوک به نظر میرسد، باعث شد تا رژیم سعودی روابط خود را با ایران قطع کند.
از آن زمان به بعد سیاستهای خصمانه سعودیها علیه ایران شدیدتر شد، این رژیم اتهاماتی را علیه ایران مطرح کرد که برای اثبات آنها هیچ مدرکی در دست نداشت.
کشتار حجاج و اعدام آیتالله شیخ نمر زمان و دلیل قاطع و خوبی برای قطع ارتباط با این رژیم پلید و جنایتکار بود، که به آن کشتار مردم مظلوم یمن را هم باید افزود. اما این فرصتها هم از دست رفت.
اما علیرغم همه دشمنیهایی که سعودیها پیش از قطع ارتباط و پس از آن علیه ایران انجام دادند و حتی با شرایطی که برای زائران ایرانی وضع کردند، مانع بزرگی بر سر راه ورود کاروانهای کشورمان به این کشور ایجاد کردند، اما جمهوری اسلامی ایران با سیاست مماشات و مدارا با آنها رفتار کرد و در همین خلال هم سعی داشت تا مشکلات سفر حج را بر طرف کند.
البته در این میان همواره رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیتالله خامنهای سخنان قاطع و موضع تند و صریحی نسبت به رژیم سعودی اتخاذ کردهاند که بهترین تعبیر و واژهای که تاکنون برای این رژیم به کار رفته است شجره خبیثه ملعونه است که ایشان برای آلسعود به کار بردند. اگر نبود هشدارهای جدی مقام معظم رهبری به آلسعود، آنها تن به خواسته ایران برای بازگرداندن پیکر شهدای منا نمیدادند.
اکنون نکتهای که ذهن بسیاری از مردم کشورمان را به خود درگیر کرده امنیت زائران ایرانی است که قرار است در شرایط تازهای که در این کشور ایجاد شده به عربستان سفر کنند.
تحولات و تغییرات سیاسی در ساختار حاکمیتی عربستان سعودی به گونهای پیش رفته که نشان میدهد سعودیها گارد تندی علیه ایران گرفتهاند و برای اثبات این ادعا هم اقدامات چند روز اخیر آنها در شلیک به قایق ماهیگیری ایرانی در آبهای خلیج فارس و کشتن یکی از ماهیگیران کشورمان و سپس بازداشت سه ماهیگیر دیگر است.
جالب اینجا است که پس از بازداشت سه ماهیگیر کشورمان در آبهای خلیج فارس، سعودیها اعلام کردند این سه نفر از نیروهای سپاه پاسداران هستند! و در انفجار استان مکه نقش داشتهاند!
تاکنون هیچ عکس و فیلمی از این سه نفر منتشر نشده، اگر سعودیها قادر به بازداشت نیروهای مسلح ما در آبهای خلیج فارس بودند، از آن بهرهبرداری سیاسی میکردند اما این ادعا هم مانند ادعاهای پیشین آنها یک دروغ بزرگ است.
همه اتفاقاتی که از سوی سعودیها علیه ایران تدارک دیده شده، پس از روی کار آمدن پسر پادشاه عربستان سعودی به عنوان ولیعهد و وزیر دفاع این کشور افتاده است.
محمد بن سلمان فرزند سلمان بن عبدالعزیز آلسعود، اکنون در عربستان سعودی قدرت مطلق را در دست دارد. او از همان زمان که با مرگ ملک عبدالله به عنوان وزیر دفاع سعودی انتخاب شد، رفتاری خصمانه با جمهوری اسلامی ایران داشت. اکنون که قدرت بیشتری به دست آورده و احتمال زیادی میرود به زودی پدرش او را جانشین خود کند و از قدرت کنار بکشد، قطعاً اقدامات او علیه ایران شدیدتر هم خواهد شد.
همین محمد بن سلمان زمانی که هنوز ولیعهد عربستان نشده بود و تنها جانشین ولیعهدی بن نایف(اکنون در شرایط زندان به سر میبرد) و وزیر دفاع سعودی بود، اردیبهشت ماه امسال گفته بود؛ ریاض منتظر جنگ در درون عربستان نخواهد ماند و برای کشاندن نبرد به درون ایران تلاش میکند. محمد بن سلمان حتی گفته است که هیچ نقطه اشتراکی میان ایران وعربستان وجود ندارد.
چنین موضع و سخنی از سوی وزیر دفاع سعودیها تهدید علنی ایران به جنگ از سوی عربستان سعودی است که میتواند دارای عواقب زیادی برای منطقه و خود عربستان سعودی باشد.
اکنون با توجه به تغییرات سیاسی در عربستان سعودی باید در اعزام زائران کشورمان به عربستان تجدید نظر کرد.
هر اندازه که سران سعودی برای تأمین امنیت جانی زائران ایرانی تضمین داده باشند، باز هم نمیتوان به قول و وعده آنها اعتماد کرد.
سعودیها چه تضمینی میتوانند به ایران بدهند که جان زائران کشورمان به خطر نیفتد؟ هر تضمینی از سوی آنها غیر قابل اطمینان است، چرا که سعودیها ثابت کردهاند نسبت به جان انسانها به ویژه مسلمانان بیاعتنا و بیتوجه هستند و هیچگاه پایبند به تعهدات و قوانین بینالمللی هم نبودهاند.
اگر بار دیگر سران سعودی هنگام مراسم حج تمتع و یا حج عمره با ایجاد مشکل برای زائران کشورمان باعث صدمه به آنها شوند و مرگ آنها را رقم بزنند، مسئولین پاسخگو خواهند بود؟ زائران کشورمان به ضمانتی که مسئولین به آنها دادهاند و مسئولین هم بر اساس تضمینی که سعودیها به آنها دادهاند اعتماد کرده و به مردم اطمینان داده شده ضمانتهای لازم از سوی سعودیها داده شده است. اما آیا اعتماد هم وجود دارد؟
ظاهراً در توافق میان ایران و عربستان، سعودیها تضمینهای لازم را دادهاند، اما اکنون بحث تضمین نیست بلکه بحث اعتماد و اطمینان به عربستان سعودی است که در میان افکار عمومی وجود ندارد و قطعاً بسیاری از مسئولین نیز با مردم همراه هستند.
در هر حال مسئولین ذیربط در سازمان حج و زیارت و مسئولینی که در جریان حج دخیل هستند باید همه جوانب را در نظر بگیرند و شرایط تازه ایجاد شده در عربستان سعودی را لحاظ کنند. بدون توجه به تغییرات سیاسی ایجاد شده در این کشور نمیتوان بیگدار به آب زد و به سعودیها اعتماد کرد و زائران را به عربستان فرستاد.
سیاوش کاویانی