خاشقجی نام پروندهای است که این روزها به یکی از اصلیترین محورهای محافل رسانهای و سیاسی جهان مبدل شده و حتی بر اقتصاد جهان نیز تاثیرگذار شده است. محور این پرونده نیز قتل نویسنده سعودی در سفارت عربستان در ترکیه است که به گفته محافل رسانهای و سیاسی پای سران ارشد سعودی به ویژه بنسلمان ولیعهد را به میان آورده است. اینکه چه کسانی عامل این حادثه بودهاند و تا چه میزان خاندان سعودی در این جنایت نقش داشتهاند امری است که تاکنون به صورت شفاف مشخص نشده است اما در میان واکنشهای جهانی که به این قتل صورت گرفته یک نکته قابل توجه مشاهده میشود و آن معطوف شدن نوک پیکان اعتراضها و انتقادها به ترامپ رئیسجمهور آمریکا به جرم حمایت از بنسلمان است. ترامپ در طول نزدیک به دو سال ریاست جمهوری تمام برنامههای خود را در حمایت از بنسلمان قرار داده است. مجموع این انتقادها موجب شده تا حتی ترامپ نیز بعد از چند روز حمایت از سعودی به انتقاد از آنها روی آورده و حتی خواستار پاسخ شفاف آنها شده است.
به رغم تمام این رفتارها این سوال مهم مطرح است که پرونده خاشقجی که ارتباطی به ترامپ میتواند داشته و چرا موج انتقادها به سمت اوست؟ هر چند که قتل خاشقجی همچنان در ابهام است و شاید نظریه نقش خاندان سعودی در قتل وی امری درست باشد اما بررسی ریشهای تحولات نشان میدهد که زنجیرهای از بازیگران با زنده نگاه داشتن پرونده خاشقجی به دنبال اهدافی خاص هستند. رویکردی که تقارن این مسئله با انتخابات آتی آمریکا ابهامات بیشتری را در باب آن ایجاد کرده است.
جمعی از شاهزادگان سعودی که از رویکرد یکجانبه ترامپ به خاندان سلمان ناراضی هستند، کشورهای اروپایی که مقابله با ترامپ برایشان یک اصل واحد شده است در کنار ساختار درونی آمریکا از جمهوریخواه و دموکرات که به دنبال سرنگونی ترامپ هستند را میتوان در میدان برجستهسازی پرونده خاشقجی مشاهده کرد. این امر زمانی بیشتر نمود مییابد که افرادی همچون جو بایدن، اوباما و دهها سناتور دموکرات و جمهوریخواه بارها تاکید کردهاند که ترامپ ارزشهای آمریکایی را نابود کرده و نتیجه انتخابات کنگره به نفع دموکراتها میتواند مولفهای برای مقابله با ترامپ باشد. این دیگاه از سوی اروپا و بسیاری از کشورهای دیگر نیز پیگیری میشود که نگاهشان لزوم شکست ترامپ در انتخابات کنگره است.
به هر تقدیر میتوان گفت که مرگ خاشقجی شاید امری از پیش طراحی شده نباشد و ناشی از یک تسویهحساب درونی باشد اما مجموعهای از بازیگران به دنبال بهرهگیری از این پرونده برای اعمال فشار بر ترامپ در انتخابات آتی آمریکا هستند تا شاید با این طراحی بتوانند به اهداف ضد ترامپیسم خود دست یابند.
نویسنده: قاسم غفوری