اگرچه از نظر دولت تا پیش از این مردم در دانستن بسیاری از مطالب نامحرم بودند اما شاهد اخبار جدیدی هستیم که اگر تایید شود، حکایت از آن دارد که نه تنها مردم، بلکه مجلس و نظام هم از نظر برخی از دولتمردان نامحرم فرض میشوند و نباید در جریان برخی از اطلاعات قرار بگیرند.
یکی از این اخبار این است که اخیراً دولت و مجلس كه جداگانه و به نوبت معاهده پالرمو را بررسي و تصويب كردهاند، هر دو اين بررسي و كارشناسي خود را روي يك ترجمه اشتباه انجام دادهاند! و شوراي نگهبان در بررسي این مصوبه به ترجمه ايراد گرفته است. نماینده مردم شاهینشهر با تایید این خبر گفته است که دولت در ترجمه متن کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی (پالرمو) تقلب کرده است.
براساس اظهارات حاجی دلیگانی، متن این کنوانسیون درست ترجمه نشده ودولتیها امانتداری را در ترجمه آن رعایت نکردهاند. وی با تاکید بر اینکه متنی که به مجلس ارائه شده و درباره آن رایگیری شده است با متن اصلی کنوانسیون پالرمو متفاوت است، گفت: چنین اتفاقی مایع نگرانی و اسفبار است، اگر چنین اتفاقی در هر یک از کشورهای آمریکا و یا اروپا رخ میداد دولت و یا وزیر مربوطه را به خاطر این تقلب استیضاح و برکنار میکردند.
نماینده مردم شاهین شهر با تاکید بر اینکه لازم است که رئیس و هیئت رئیسه مجلس به این مسئله فوراً رسیدگی کنند، اظهار داشت: این مسئله باعث به زیر سوال رفتن جایگاه مجلس شده است. همچنین ابوالفضل ابوترابی نماینده مردم نجفآباد و عضو کمیسیون شوراها نیز با اشاره به ترجمه اشتباه کنوانسیون پالرمو از سوی دولت و ارسال آن به مجلس اظهار داشت: متاسفانه دیدیم که دولت بار اولش نیست که به اشتباه چیزی را ترجمه کرده است.
بر این اساس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس نامهای اعتراضآمیز به رئیس جمهور دراین باره ارسال کرد و برخی از نمایندگان نیز پیشنهاد کردند که بعد از این تمام ترجمههای دولت به مرکز پژوهشگاه تکلیف شود تا کارشناسان خبره آنها را ترجمه کنند.
سابقه ترجمهای غلط
این اولین بار نیست که چنین اتفاقی روی میدهد، سابقا ًسه بارمرکز پژوهشها اعلام کرد که درباره برجام ترجمهای که دولت به مجلس ارائه کرده اشتباه بوده است.
این درحالی است که بارها منتقدان از تیم مذاکرهکننده خواسته بودند که مذاکرات به روال تعریف شده در عرف دیپلماتیک، به زبان فارسی صورت بپذیرد و متن کامل توافق نهایی به دو زبان فارسی و انگلیسی که هر دو قابل استناد باشند نوشته و منتشر شود. حتی اگر آنطور که گفته میشد مذاکره کنندگان به زبان انگلیسی تسلط کامل داشتند ضرورت داشت که برای پیشگیری از سوءاستفاده حریف این اقدام صورت گیرد، اما معلوم نشد که چرا این مورد توجه تیم کشورمان قرار نگرفت و درنتیجه طرف مقابل در برخی از مواد و بندهای حساس از واژههای دوپهلو استفاده کرد و که این ترفند تا کنون مشکلات زیادی به دنبال داشته است.
واژههای دوپهلو در برجام حتی موجب تمسخر مقامات آمریکایی شد تا جایی که «وندی شرمن» مذاکرهکننده هستهای ارشد دولت باراک اوباما با لحن تمسخرآمیز دراین باره گفت:«LIFT لغتی است که در زبان انگلیسی به معنی معلق نگاه داشتن و یا موقتا متوقف کردن است، اما طرف ایرانی LIFT را به معنای پایان دادن و خاتمه دادن - REMOVE - تلقی میکرد و به همین علت نیز، ما از این لغت استفاده کردیم!».
پس از انتشار فکت شیت آمریکاییها، مقامات دولت روحانی حاضر نشدند در مقابل تمام فشارها و انتقادها از فکت شیت مورد نظر خود را منتشر کنند و حتی بیانیهای رسمی در اعتراض به مفاد فکتشیت منتشره آمریکایی منتشر نکردند.
و زمانی هم که مطالبات عمومی برای انتشار جزئیات توافق به اوج خود رسید ظریف اعتقادداشت که نیازی به انتشار فکت شیت ایرانی نیست و در نهایت رئیسجمهور در اظهار نظری عجیب گفت که فکت شیت ایرانی قبلاً منتشر شده است. حتی پیش از نسخه آمریکایی آن!
همچنین حالا این فرض محتمل است که ترجمههای دیگری هم به اشتباه از سوی این وزراتخانه صورت گرفته باشد.
از زمان روی کار آمدن روحانی، يكي از افتخارات دولت، تسلط ديپلماتهايش بر زبان انگليسي است با توجه به موضوع حساس معاهده پالرمو آیا می توان فرض را بر اساس نابلدی گذاشت؟
چرا دولت در ارائه لوايح خود به مجلس دقت لازم رانداشته و اعتماد مجلس را به لايحهاي كه از طرف دولت رسیده، از بین میبرد. اما برخی عقیده دیگری را دارند و بر این باورند که این لایحه دولت مخالفان زیادی در مجلس و خارج از پارلمان داشت، مخالفتهایی که جنسش از جنس مخالفتها با برجام بود، و دولت تلاش کرد که به هر شکل ممکن حرف خود را به کرسی بنشناند.
آنها میگویند در موضوعاتی چون پیوستن به «سند ۲۰۳۰»، «FATF»، «برجام»، «کنوانسیون محیط زیستی پاریس» و... ؛ بسیاری از معاهدهها و اسنادی بینالمللی دیگر که دولت با سرعت و دستپاچگی فراوان به سمت آنها حرکت میکرد، شاهد بکارگیری چنین روشهایی از سوی دولت بودیم.
به عنوان مثال وقتی سند ۲۰۳۰ توسط وزرا و معاونان دولت یازدهم رونمایی شد، کمتر کسی از ماهیت این سند و اهداف آن باخبر بود، اما به تدریج انتقادات و افشاگریها اوج گرفت و کار به آنجا رسید که شخص رهبر انقلاب مجبور به موضعگیری شدند و «اصل کار» یعنی انفعال و الزام جمهوری اسلامی به پاسخگویی به نهادهای بینالمللی را غلط خواندند. از سوی دیگر دولت و برخی در مجلس در جریان تصویب برجام نیز همینگونه عمل و بهجای توجه به انتقادات ظرف ۲۰ دقیقه سند برجام را تصویب کردند.
اتفاق یا عمد
باید توجه داشت که ترجمه اینگونه موارد مهم به دست وزارت امور خارجه است و اصل متن نیز در اختیار این وزارتخانه قرار دارد.
انتقادی که به این وزارتخانه وارد است این است که چرا موضوعات به این مهمی بایستی بدون توجه و اشتباه ترجمه شود و آیا این امرعمدی بوده یا غیر عمدی؟
و چرا با اقدامات کسانی که فاقد سواد لازم برای ترجمه هستند اعتماد کرده و موجب لطمه زدن به اعتماد بین قوا میشود.
جالب آنجاست که برخی از رسانههای طرفدار دولت نیز با اشاره به اینکه نمایندگانی که این خبر را مطرح کردهاند مخالف پیوستن ایران به کنوانسیون پالرمو بودهاند، سعی در به حاشیه راندن اصل موضوع داشتند.
برخی نیز گفتهاند که اگر هم چنین اشتباهی رخ داده باشد میتوان آن را به پای اشتباه انسانی گذاشت؟
آیا این سخن به معنای آن است که دولت از استخدام یک مترجم کارکشته و خبره در این امر عاجز است؟
این درحالی است که برخی از کارشناسان عقیده دارند که موضوع فراتر از یک ترجمه غلط و اشتباه انسانی است وبه نظر میرسد که این امر یک اتفاق برنامه ریزی شده باشد.
این گروه بر این باورند که اگر متن اصلی را درست ترجمه میشد ، قطعا نمایندگان به آن رای نمیدادند بنابراین این شگردی که دولت آن را برای تصویب لایحه مورد نظر خود به کار برده و بخشهای را که مورد حساسیت نمایندگان بوده به گونهای اصلاح کرده که لایحه بتواند در صحن رای بیاورد.
تا کنون مقامات دولتی نسبت به این خبر واکنشی نداشته اند، اما برخی از خبرگزاریها ایراد شورای نگهبان را نه ترجمه اشتباه که «استفاده از کلمات غیرفارسی» عنوان کرده و تاکید دارند که این موضوع با ادعای نمایندگان مغایرت دارد.
برخی از نمایندگان همه گفته اند که قسمتهایی از ترجمه یا به صورت ترجمه تحتاللفظی صورت گرفته یا حقوقی نبوده است.
بی توجهی مجلس
نكته قابل توجه دراین باره این است که نه در دولت و نه در مجلس كسي متوجه اين ترجمه اشتباه نشده و تطبيق دومتن انگليسي و فارسي از سوي كارشناسان مجلس انجام نشده است.
چرا در مجلس با آن همه كارشناس نبايد این موضوع مستقلاً بررسي ميشد و اگر شوراي نگهبان به ترجمه مجلس و دولت اعتماد ميكرد، چه اتفاقي ميافتاد؟
مجلس همچنین در زمان غلطهای ترجمهای در برجام نیز دچار مشکل شد و بایستی در نظر داشته باشد که غلطهای ترجمهای دیگر متون بینالمللی میتواند مشکلات متعددی برای کشورمان ایجاد کند.
این تجربه ای بود که بایستی مجلس از آن درس میگرفت و خود اقدام به ترجمه دقیق متون بین المللی میکرد، چرا که این تنها راه اصلاح رویکرد غلط دولتمردان و تامین منافع ملی است. مجلس بایستی نظارت لازم را بر این امر داشته و مانع از تکرار ایناشتباهات فاحش شود. مرکز پژوهشهای این قوه، بایستی متون بینالمللی را به صورت دقیق ترجمه کند چرا که کشور باید هزینه این ترجمههای غلط را سالهای متمادی بپردازد.