طبق آمار و مستندات موجود برآوردها از میزان گردش مالی صادرات گل در جهان، ۲۰ میلیارد دلار است که از این رقم؛ سهم ایران تنها ۲۴ میلیون دلار است. این سهم در حالی به دست آمده که کارشناسان سرانه مصرف گل در ایران را به مراتب کمتر از سایر کشورها برشمرده و میگویند: میزان سرانه مصرف گل در جهان ۱۵۰ شاخه است و این در حالی است که سرانه مصرف گل در کشور قریب به ۲۰ شاخه در سال است و نشان میدهد نه تنها از بازار جهانی سهمی نداریم بلکه بین سرانه مصرف کشور با جهان تفاوت معناداری وجود دارد.
کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی در تحلیل این مساله با اشاره به اینکه تولید گل از جمله فعالیتهای اقتصادی درآمدزا به شمار میرود اما متاسفانه عدم وجود برنامهریزی و حمایت از تولیدات این حوزه منجر به آن شده که نتوانیم در این عرصه و کسب درآمد از آن حرفی داشته باشیم.
آیینه آمار
طبق آمار در حال حاضر حدود ۶ هزار و ۵۰۰ هکتار مزرعه گل و گیاه زینتی در کشور وجود دارد که بیش از ۲ هزار هکتار از این میزان در قالب گلخانه و بیش از ۴ هزار هکتار نیز بصورت فضای باز فعالیت میکنند و آن طور که آمارها نشان میدهد در میان تمام استانها؛ استان مازندران به عنوان یکی از قطبهای تولید گل و گیاه زینتی است که در طول سالیان اخیر روند تولید گل در آن با رشد قابل قبولی مواجه بوده است.
هرچند استفاده از گل همواره بخشی از زندگی مردم ایران محسوب شده و در مناسبتهای شاد و غمگین از آن بهره میگیرند اما آنچه مسلم است فعالان این عرصه نتوانستهاند به طور کامل از پتانسیل این صنعت جهانی که ارزش آن به سالانه ۱۰۴ میلیارد دلار میرسد استفاده کنند و در طی سالهای گذشته، همواره موانع پیش روی تجارت بینالمللی مانع از حضور صنعت پرورش گل ایران در بازارهای جهانی شده است.
کارشناسان در ارزیابی مشکلات و موانع موجود در مسیر تولید قابل توجه این محصول میگویند: فقدان سیستم حملونقل مناسب برای جابجایی گلها از جمله مشکلات موجود برای توسعه فعالیتها در این حوزه (به خصوص در بخش صادرات) است و اگر برنامهای برای حضور پررنگ در این بازار داریم با توجه به عمر کوتاه گل و شرایط خاص و نگهداری آن، باید شرایط این مهم برای آن فراهم شود.
فعالان این نکته را مطرح میکنند که هزینه تمام شده بالای این محصول در مقایسه با کشورهای صاحب نامِ تولید گل، از دیگر مشکلاتی است که قدرت مانور ایران در بازارهای جهانی را محدود کرده است.
این گروه معتقدند در صورتی که رویکرد علمی به مساله تولید گل نگریسته شود و حمایت قابل توجه از سوی دستگاههای ذیربط صورت گرفته ودر کنار همه آنها تاحدودی هزینههای مذکور با کاهش قابل توجهی همراه شود ؛ به طور قطع امکان رقابت هر چه بیشتر و ایجاد ظرفیتهای افزونتر برای نقشآفرینی ایران در بازار گلِ جهان فراهم خواهد شد و ایران میتواند حرفهای قابل توجهی در زمینه تجارت این محصول بزند.
توسعه فرصتهای شغلی
هادی ایزدی کارشناس حوزه زراعت و کشاورزی با تاکید بر مشکلات موجود معتقد است بدون تردید در صورت حمایت هر چه بیشتر دستگاههای متولی از این عرصه فعالیتی، شاهد تحولی خیره کننده در توسعه فرصتهای شغلی مرتبط با کشت گل و گیاهان زینتی (بصورت مستقیم و غیرمستقیم) خواهیم بود که امید است این رویکرد به عنوان اولویتی ضروری در دستور کار قرار گیرد.
اکبر شاهرخی، رئیس اتحادیه گلفروشان معتقد است وجود برخی از تداخلهای صنفی برای فعالان حوزه گل و گیاه مشکلساز شده در ارتباط با جایگاه ایران در حوزه صادرات گل وگیاه در جهان نیز میگوید: از حیث تولید گل و گیاه، ایران در رتبه هفدهم دنیا قرار دارد اما از منظر صادرات، حائز رتبه صد و هفتمی جهان هستیم.
ایجاد هزار هکتار گلخانه جدید
در همین رابطه طهماسبی معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی از ایجاد بیش از ۴۸ هزار هکتار گلخانه جدید تا افق ۱۴۰۴ در کشور خبرداده و درخصوص برنامههای این معاونت برای توسعه کشت گلخانهها گفت: طرح توسعه گلخانهها با هدف انتقال محصولات سبزی و صیفی از محیط باز به گلخانه از برنامههای اقتصاد مقاومتی در حوزه کشاورزی است و اجرای طرح توسعه گلخانهها از سال گذشته آغاز و در حدود دو هزار هکتار گلخانه با هدف استفاده بهینه از منابع زیرزمینی در کشور احداث شده است.
به گفته وی امسال اجرای طرح توسعه گلخانهها در سطح حدود ۲ هزار و ۲۴۰ هکتار در دستور کار قرار دارد.
با توجه به موارد مطرح شده و همچنین با درنظر گرفتن تدابیر اتخاذ شذه مؤثر و اصولی وهمچنین اختصاص یارانههای دولتی امید میرود ،گامهای جدی تری برای توسعه فعالیتها و بخصوص تقویت صادرات گل و گیاه زینتی در ایران برداشته شود. کارشناسان و فعالان این عرصه معتقدند در صورت حصول این امر، تحقق سیاستهای اقتصاد مقاومتی بیش از پیش مهیا شده و میتوان امیدوار بود که علاوه بر ایجاد اشتغالزایی و قدمهای اساسی در مسیر کاهش بحران برداشته شود.
نویسنده: سارا علیاری