ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس از طریق آبراهی استراتژیک همسایه است و هر نوع ناامنی در این منطقه به زیان همه کشورهای منطقه می‌باشد، بنابراین نباید بهره برداری از منافع کوتاه مدت ایران را از منافع بلند مدت غافل کند.
قطع مناسبات بین قطر و چهار کشور عربی نباید ما را از عمق تحلیل این ماجرا غافل کند. به باور بنده چند نکته تحلیلی مهم برای آنکه بدانیم اختلاف‌های پیش آمده بین قطر، عربستان، مصر، امارات و بحرین تا چه حد جدی است و آیا ایران می‌تواند از این اختلاف‌ها بهره برداری کند قابل ذکر است:
* موضوع اختلاف موجود بین قطر و عربستان ریشه در اختلاف‌های تاریخی و عقیدتی بین اخوانی‌های حاکم بر قطر و وهابی‌های حاکم بر عربستان دارد. آل شیخ عبدالوهاب در عربستان که متحد آل سعود هستند از همان سال‌های دور با خاندان آل ثانی که در قطر حاکم بودند و بیشتر گرایش‌های اخوانی داشتند، به صورت مبنایی اختلاف نظر داشته و دارند، ضمن آنکه دو طرف اختلافات مرزی هم دارند.
* همراهی آل خلیفه در بحرین و آل نهیان در ابوظبی با عربستان که هر دو گرایش‌های وهابی دارند و در عمل نقش برادر بزرگتر عربستان را در شورای همکاری خلیج فارس پذیرفتند، دور از انتظار نیست و به همین جهت هم در ضدیت با ایران، هم در تجاوز به یمن و هم در مخالفت با قطر همراه آل سعود بوده و هستند.
* مصر به دلیل حمایت‌های وسیع امیر سابق قطر که پدر امیر فعلی بود از محمد مرسی رئیس جمهور برکنار شده مصر به علت گرایش‌های اخوانی امیر قطر در این مقطع از عربستان جانبداری می‌کند تا هم کمک‌های بیشتری از ریاض دریافت کند و هم امیر قطر را در موقعیت دشواری قرار دهد تا به اصطلاح پاسخ مناسبی به حمایت‌های قطر از جریان اخوانی در مصر و حماس در فلسطین داده باشد.
* اگرچه ظاهر ماجرا به نفع ایران است که از اختلاف ایجاد شده بین کشورهایی که علیه ایران بودند استقبال کند و در کوتاه مدت از فضای موجود به نفع خود بهره برداری کند، اما یادمان باشد ایران با این کشورها از طریق آبراه استراتژیک خلیج فارس همسایه است و هر نوع نا امنی در این منطقه به زیان همه کشورهای منطقه می‌باشد؛ بنابراین نباید بهره برداری از منافع کوتاه مدت و فوری ما را از منافع بلند مدت و پایدار غافل کند.
* منافع بلند مدت ایران در منطقه استراتژیک خلیج فارس "امنیت برای همه" و "مخالفت با حضور نیروهای مداخله‌گر فرا منطقه‌ای در خلیج فارس و دریای عمان است". بنابر این ایجاد نا امنی بهانه دیگری می‌شود برای حضور آمریکایی‌ها در منطقه و فروش بیشتر سلاح.
* نباید فراموش شود که آل ثانی روابط خوبی با آمریکا، انگلیس و اسرائیل در سال‌های گذشته داشته و به گفته امیر قطر اگر با ایران رابطه خوبی دارد برای این است که قطر یک کشور کوچک است که در منطقه فقط می‌تواند در سایه همکاری با همه کشورها امنیت خود را تامین و تثبیت کند.
* با در نظر گرفتن مجموعه مواردی که یادآوری شد، باید هوشمندانه تصمیم گرفت و از آن مهمتر "رندانه" آن تصمیم را اجرا کرد. درست شبیه زمانی که صدام به کویت حمله کرد. در آن زمان ایران با اتخاذ سیاست بیطرفی فعال از یکسو تجاوز ارتش عراق به خاک کویت را محکوم کرد و از سوی دیگر با لشکرکشی آمریکا به منطقه همراه نشد و فریب کسانی را که می‌گفتند صدام خالد بن ولید شده است را نخورد.
حسن بهشتی پور - کارشناس مسائل بین‌الملل
