در منطقه ۱۶ تهران يكي از قديميترين كارخانههاي تهران زندگي ميكرد. كارخانهاي كه سبب ميشد آلودگی زیستمحیطی، صوتی و هوا از مهمترین دغدغههای ۴۰ هزار نفر ساکنین این منطقه باشد و سلامتی آنها را تحتالشعاع خود قرار دهد.
اما طي اين سالها انتقال كارخانه قو همان كارخانهاي كه شايد هر ايراني يكبار از محصولاتش استفاده كرده باشد یک مطالبه عمومی شده بود كه به دلايلي به سرانجام نميرسيد.
مشکلاتی مربوط به بخش مالی، اجرایی و یا مطالبات به حق کارگران مشغول به کار در این کارخانه باعث شده بود مطالبه عمومي برای تعطیلی اين کارخانه بود با بيست سال تاخير مواجه شود.
حال بعد از ۲۰ سال کمیته سلامت شورای شهر تهران با حضور مدیران کارخانه شرکت نباتی قو در خصوص ادامه فعالیت این کارخانه تصمیمگیری کرد و قرار شد پس از تعیین تکلیف نیروهای کارگری کارخانه روغن نباتی قو پلمب شود.
اوايل سال ۷۳ بود كه به دلیل روند فعاليت كارخانه و ايجاد مشكلات زيستمحيطي و شكايات عديده از مزاحمتهاي ناشي از فعالیت آن، زمزمههاي رفتن اين كارخانه به گوش رسيد. براساس شكواييه اهالي، شهرداري براساس بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداريها اقدام به صدور راي تعطيلي كارخانه در ۱۶ فروردين ۷۳ با پيشبيني مهلت ۳ ساله ميكند كه به دليل اعتراض نكردن به راي صادره قطعي و لازمالاجرا شد. اما مديرعامل وقت كارخانه طي نامهاي در ۲۵ بهمن همان سال درخواست مهلتي ۱۰ ساله براي انتقال كارخانه را میکند. با پذيرش آن به طور مشروط با ارائه تمهيدات و ابلاغ به شهردار منطقه ۱۶ طي نامهاي موضوع پيگيري میشود كه مديريت كارخانه نسبت به تعهدات خود عمل كند. اما بر خلاف وعدههاي قبلي، اين كارخانه همچنان به فعاليت خود ادامه ميدهد.
۲۸ اسفند ۸۴ شهرداري منطقه از مديركل سياسي، انتظامي استانداري درخواست توقف فعاليت كارخانه را ميكند با هماهنگي شوراي تامين استان مقررمي شود مديرعامل سازمان اقتصادي كوثر به عنوان متولي براي حفظ سلامت شهروندان برای رعايت مقررات نسبت به ارائه طرح زمانبندي انتقال تا تاريخ ۲۰ خرداد ۸۵ به فرمانداري تهران اقدام كند. از آن زمان شهرداري منطقه طي مكاتبات متعدد از معاونت سياسي و انتظامي فرمانداري تهران درخواست طرح زمانبندي انتقال كارخانه قو را برابر توافقات جلسه هماهنگي شوراي تامين استان ميكند كه بيپاسخ ميماند.
در ارديبهشت ماه مكاتبهاي با رياست سازمان صنايع و معادن انجام و ضمن اشاره به پاسخگو نبودن فرمانداري پيشنهاد ميشود موضوع در كارگروه صنعت و معدن مورد بررسي قرار گيرد. با توجه به شكايات متعدد در ۲۲ اسفند ۹۰ راي نهايي تعطيل از سوي شوراي شهر صادر و در آن قيد ميشود كه كارخانه مذكور بايد تا پايان شهريور ۹۲ نسبت به انتقال به خارج از شهر اقدام كند.
اما اين نامهنگاريها نيز راه به جايي نبرد تا رضا قدیمی مدیرعامل شرکت ساماندهی مشاغل شهرداری تهران در جلسه ديروز چهارشنبه کمیته سلامت شوراي شهر كه به اين خاطر تشكيل شده بود با اشاره به روند تصمیمگیری برای روغن نباتی قو بگويد: طی ۲۰ سال گذشته بارها در خصوص پلمب این کارخانه نامهنگاریهایی انجام شده اما به دلایل مختلف این کارخانه ادامه فعالیت داده است.
وی با اشاره به پیشنهادات مدیران کارخانه برای انتقال کارخانه به استان قزوین طی مدت یکسال یا به استان چهارمحال و بختیاری طی مدت ۶ ماه تا یک سال گفت: البته این پیشنهاد مدیران کارخانه است و به اعتقاد من روغن نباتی قو باید در ابتدای هفته پلمب شود. حسینخانی یکی از سهامداران جدید کارخانه قو با بیان این که این کارخانه ۶۰ سال است که در این منطقه ساخته شده و زمانی که در حال احداث بود خبری از خانه در این منطقه نبود، گفت: خانههایی که در این منطقه ساخته شده با علم همجواری در کنار کارخانه بوده که میتوان گفت آنها برای ما ایجاد مزاحمت کردند.
وی با اشاره به انتقاداتی که در خصوص آلودگی هوایی که برای اهالی منطقه ایجاد میکند گفت: ما میتوانیم از دو بعد به آلودگی هوا نگاه کنیم یکی احساسی و رسانهای و دیگر واقعی. حقیقت آن است که کارخانه روغن نباتی قو آلودگی زیادی ندارد، فاضلاب آن تصفیه میشود و تنها بوی گل آفتابگردان و سویا در منطقه میآید که این نیز خطری برای ریههای مردم ندارد. همچنین دود سفیدی که از کارخانه خارج میشود بخار آب است که به سلامت هوا نیز کمک میکند.
وی با بیان این که کالای تولید شده در این کارخانه یک کالای استراتژیک است گفت: زمانی که ما این کارخانه را از بنیاد شهید تحویل گرفتیم به دلیل بدهیهای این کارخانه تمام حسابهای آن مسدود شده بود اما ما خط تولید آن را متوقف نکرده و در حال حاضر میزان ۲۵۰ تن روغن تولید میکنیم.
وی تاکید کرد: تمام تجهیزات این کارخانه فرسوده است و برای بازسازی آن نیاز به ۱۰۰ میلیارد تومان دارد. در حال حاضر ۶۷۰ نیروی انسانی در آن فعالیت میکنند. حسینخانی با بیان اینکه عزم ما برای رفتن از تهران راسخ است گفت: ما قصد خرید زمان برای باقی ماندن در پایتخت را نداریم اما درخواست میکنیم شما نیز برای انتقال این کارخانه به استان قزوین همکاری کرده و تغییر کاربری آن زمین را با مذاکره با استانداری قزوین فراهم کنید.
مدیرعامل شرکت نباتی قو نیز در این جلسه خواستار تعیین تکلیف کارگران و کارکنان این کارخانه شد و گفت: جابجایی کارخانه بار مالی سنگینی دارد که ما درخواست میکنیم شورا و شهرداری با ما در این زمینه همکاری کنند.
محمد صالح نماینده فرماندار در این جلسه نیز خواستار تشکیل کمیته کارشناسی برای انتقال کارخانه روغن نباتی قو از پایتخت شد و گفت: انتقال یکباره این کارخانه تبعات سیاسی دارد و نزدیک به دو هزار نفر که در این کارخانه هستند تجمعات کارگری برگزار خواهند کرد. قدیمی در پاسخ به سخنان نماینده فرماندار گفت: ۲۰ سال زمان داشتید که روی این موضوعات کار کنید و در این موارد تصمیمگیری کنید.رحمتالله حافظی دبیر کمیسیون خدمات شهری و سلامت شورا با بیان اینکه اگر ما اشتغال این ۳۵۰ نفر را تامین کنیم شما از پایتخت میروید؟ گفت: کارخانههای آلاینده که در تهران فعالیت میکنند باید هرچه زودتر تعیین تکلیف شوند و امکان زمان یک سال و دو سال برای انتقال وجود ندارد.
شاعری رئیس ستاد توسعه پایدار و محیط زیست شهرداری تهران نیز با بیان این که مصوبه خروج مشاغل کارخانههای آلاینده از پایتخت تا شعاع ۱۲۰ کیلومتر مصوبه ۱۳۴۵ است گفت: اشتغال از اولویتهای مهم مردم است اما اگر حالا از مردم بپرسید چه دغدغهای دارند حتماً آلودگی هوا از اولین اولویتهای مردم تهران است.
وی تاکید کرد: این کارخانه باید پلمب شود و کارگران آن نیز ساماندهی شوند. نماینده شورایاری محله خزانه نیز با بیان این که ۴۰ هزار نفر در این منطقه زندگی میکنند گفت: بوی این کارخانه سبب تنگینفس اهالی محل شده و سلامتی آنها را به خطر انداخته است. حافظی با بیان اینکه جان ۴۰ هزار نفر مهمتر است یا کار ۳۵۰ کارگر گفت: مطمئناً رئیسجمهور اگر بدانند این کارخانه چه آسیبی بر سلامت مردم دارد اجازه فعالیت آن را نمیدهند. این کارخانه ۲۰ سال است که حکم پلمب دارد و صاحبان جدید آن از جزئیات آن آگاه بودند. این زمین در پهنه S قرار دارد که پهنه تجاری است و کسانی که آن را میخریدند میدانستند چه چیزی خواهند برد.
وی ادامه داد: همانطور که معاون خدمات شهری شهرداری قول داد کارگرانی که تمايل دارند میتوانند جذب شرکتهای پیمانکاری شهرداری با حقوق۸۰۰ تومان شوند و آنها که نمیخواهند میتوانند از مزایای بیمه بیکاری استفاده کنند.
حافظی تاکید کرد: در هفته آینده جلسه شورای کار تشکیل و درخصوص کارگران شاغل تصمیمگیری میشود و حکم پلمب بعد از آن اجرایی خواهد شد. به گفته وی، در روزهای اضطرار هوا در تهران ۲۲ نفر بیشتر از روزهای گذشته میمیرند که باید مشخص شود افزایش مرگ و میر در روزهای اضطرار به چه دلیل است. وی از فعالان محیطزیست درخواست کرد مکانهایی که با فعالیتشان آلودگی هوا را افزایش میدهند شناسایی کرده و به کمیسیون سلامت شورا معرفی کنند.
حافظی از تعیین تکلیف برای نیروگاه بعثت در منطقه ۱۹ خبر داد و گفت: کارخانه سیمان و سایر کارخانههای آلاینده در دستور کار پلمب قرار دارند.