نتیجه انتخابات آمریکا به صورت قطعی مشخص شده است و این بهانه که وضعیت بازار اقتصادی ما بستگی به این انتخابات دارد دیگر منتفیست.
در حالیکه روز یکشنبه و پس از قطعی شدن نتیجه انتخابات آمریکا، دار روند نزولی به خود گرفته بود و حتی تا ۲۲ هزار تومان نیز پیش رفت اما عمر ریزش دلار پس از پیروزی بایدن تنها به یک روز محدود شد.
ظهر دیروز نرخ دلار شارژ دوبارهای شد و کانال ۲۷ هزار تومان را در معاملات پشتخطی پشت سر گذاشت. اما چه شد که مسیر ارز و سکه به این سرعت معکوس شد؟
در حالیکه شرایط به شکلی فراهم شده بود تا آرامش در بازار دیده شود اما بی توجهی مسئولان و رها کردن بازار به دست دلالان سبب شده تا نتوان به درستی شرایط اقتصادی پیشرو را پیش بینی کرد.
تصوری که اشتباه نبود
اگرچه رییس کل بانک مرکزی گفته است با اقدامات در دست اجرا، به تدریج و در روزهای آینده بازار ارز به آرامش خواهد رسید اما روند دو روز گذشته بازار نشان می دهد بازار از دست مسئولان خارج شده است.
عبدالناصر همتی یکشنبه شب در یادداشت اینستاگرامی با بیان اینکه قبلا اعلام کرده بودیم که بازار ارز دچار نوسان شده است، افزود: این تصور که بانک مرکزی و دولت برای کنترل بازار ارز اقدامی نمی کنند،یااینکه تصور میشود برای تأمین کسری و یا دلایل دیگر،نرخ ارز را بالا می برند، بی اساس و یک برداشت و تصور کاملاً اشتباه است.
تصوری که بر خلاف پست اینستاگرامی آقای همتی چندان اشتباه نبود و اضافه شدن ۵ هزار تومانی قیمت ارز طی یک روز نشان داد که متولیان سیستم اقتصادی کشور را به حال خود رها کرده اند.
چرا ریزش قیمت دلار متوقف شد؟
ریزش قیمت دلار درحالی فعلاً متوقف شده و مسیر بازار ارز صعودی شده است که دلایل مهمی از جمله نرخشکنی برخی صادرکنندگان، افزایش تقاضای ارز از سوی واردکنندگان، تداوم ریزش بورس و البته مقاومت دلالها برای جلوگیری از ضرر بیشتر برای آن متصور است.
افزایش مجدد قیمت ارز در بازار دلایل مشخصی دارد که از جمله آنها میتوان به مقاومت صادرکنندگان برای فروش ارز بهقیمت روز اشاره کرد؛ صادرکنندهها سعی دارند نرخهای پیشنهادی برای فروش ارز را بالاتر از قیمتهای بازار اعلام کنند و همین موضوع باعث شده است قیمت ارز تغییر مسیر دهد و افزایشی شود.
برخی صادرکنندهها از دیروز، نرخ فروش ارز را بالاتر از نرخهای بازار اعلام میکنند که همین امر سبب شده است جو روانی بازار افزایشی شود؛ بهعنوان نمونه در مقطعی که درهم در بازار آزاد ۶۷۰۰ تومان قیمت خورده بود، نرخ پیشنهادی صادرکنندهها برای درهم ۷هزار الی ۷۳۰۰ تومان بود.
برخی کارشناسان اقتصادی میگویند: دلیل افزایش قیمت ارز، اقدام اخیر وزارت صنعت در باز کردن ارز اشخاص و ایجاد تقاضای گسترده برای خرید ارز در بازار است بهنحوی که واردکنندگان در حال ایجاد تقاضای گسترده برای خرید ارز هستند و همین باعث شده است بهجای اینکه ارز به حدود ۲۰ هزار تومان برسد در کانالهای بالاتر بسته شود. دلیل دیگر برای بازگشت قیمت ارز، تداوم ریزش در قیمت سهام و بورس است و علیرغم اینکه پیشبینی میشد سرمایههای فراری از بازار ارز و سکه بهسمت بورس برود و موجب بازگشت بورس شود، ولی همچنان سهامداران از این بازار گریزان هستند و احتمالاً بخشی از این سرمایهها مجدداً بهسمت بازار ارز رفته باشد.
اما نکته مهم دیگر که باعث شده است ریزش قیمت ارز فعلاً متوقف شود، مقاومت دلالها و دارندگان ارز در مبالغ بالاست؛ این روشی است که سالهاست مورد استفاده دلالهاست تا با نوسانگیری از ضررهای زیاد خود بکاهند.
در این ایام نیز دلالها همزمان با ریزش قیمتها دست به کار شدهاند تا با افزایش موقتی قیمتها هم که شده دلارهایی را که در قیمتهای بالا خریده بودند به ریال تبدیل کنند و با نوسانگیریهای متعدد در طول این روزها باز هم سودهای کلان به جیب بزنند.
کاهش نوسانات بازار نیازمند عزم جدی است
اگر کسی برای فروش ارز این روزها به صرافیهای بانکی مراجعه کند به دلیل اینکه نرخ خرید از سوی بانک مرکزی برای خرید به آنها اعلام نشده، صرافیهای بانکی تلاش میکنند هر چه میتوانند با نرخ پایینتری ارز را از مشتری خریداری کنند. این بهم ریختگی موجود در بازار ارز در حالی تمام نشدنی می نماید. گویا مسئولان در سال پایانی دولت توجیه چندانی نمی بینند تا وضعیت امور را در دست بگیرند و به کمک مردم بیایند.
در حالیکه بسیای از مردم و فعالان صنعت نگران وضعیت این روزهای بازار هستند و نمی دانند چه باید بکنند، سیدناصر موسوی لارگانی عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به آسیب های ناشی از نوسانات مختلف که در بازار و صنایع به دلیل عدم ثبات ارز به وجود آمده است می گوید: مجلس در زمینه قانونگذاری و نظارت آنچه که وظیفه دارد را به نحو احسن انجام خواهد داد اما برای کاهش مشکلات اقتصادی، نیازمند یک عزم جدی و حرکت جهادی از سوی همه ارکان نظام به ویژه دولت است زیرا بازوی اجرایی کشور که در این زمینه با مردم سروکار دارد دولت بوده و مجلس فقط می تواند با تصویب قوانین و نظارت بیشتر به قوه مجریه کمک دهد.
وحید شقاقی شهری، رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی نیز رشد اقتصادی کشور را در گرو بازار سرمایه می داند و می گوید: بازار سرمایه به شفافیت اقتصاد کمک میکند و میتواند نگاههای عوامفریبانه را خنثی کند و از سوی دیگر به تأمین مالی بلندمدت و ارزانقیمتتر شرکتها نیز کمک میکند. از سوی دیگر با رونق بازار سرمایه میتوان به فروش سهام و اموال مازاد بنگاههای دولتی برای پوشش کسری بودجه امیدوار بود. در همه دنیا بانکها وظیفه تأمین مالی کوتاهمدت و بازار سرمایه وظیفه تأمین مالی بلندمدت را بهعهده دارند که ما نیز باید از این فرصت استفاده کنیم.