اتحادیه اروپا طی هفتههای اخیر یکی از محورهای اصلی برنامههایش موضوع پناهجویان است. این وضعیت چنان بوده است که سازمان ملل متحد از تنش میان کشورهای اروپایی در زمینه پذیرش پناهجویان انتقاد کرد و خواستار دستیابی به راهحلی فوری در این مورد شد. آژانس آوارگان سازمان ملل متحد در بیانیهای که در ژنو منتشر شد اعلام کرد که کشورهای عضو اتحادیه اروپا باید هر چه زودتر زمینه را برای پذیرش حدود ۱۵۰ سرنشین کشتی امدادی ایتالیایی «دیسیوتی» را فراهم کنند. این سازمان همچنین از ایتالیا هم خواست که هر چه سریعتر مردم را از کشتی تخلیه کند.
عدم اراده اروپا برای توجه به مسئله پناهجویان چنان است که مرکل صدراعظم آلمان با اشاره به بلاتکلیفی سرنشینان کشتی دیکوتی ابراز امیدواری کرد که تا پایان ماه جاری میلادی پیشرفتی در روند راهکار اروپایی درخصوص بحران مهاجرت صورت بگیرد. رویکرد مقابله با پناهجویان و تفکرات نژادپرستانه در قبال آنها به شدت در میان مسئولان غربی شدت گرفته است چنانکه مقامات ارشد کشورهایی مانند مجارستان، صرباستان و ایتالیا رسما مخالفت خود با پناهجویان را اعلام کردهاند. وزیر کشور ایتالیا به خاطر نقشش در جلوگیری از ورود مهاجران نجات یافته از دریا مورد بازجویی قرار میگیرد. وزیر کشور ایتالیا این اقدام را در حالی انجام داده که براساس توافقی چند جانبه مجوز خروج مهاجران از کشتی داده شده بود.
حال این سوال مطرح میشود که چرا پس از گذشت ۷ سال از بحران پناهجویان همچنان این وضعیت ادامه دارد و اروپا نتوانسته آن را پایان دهد؟
بررسی کارنامه کشورهای ارویایی نشان میدهد که چند اصل در میان آنها مطرح است نخست آنکه کشورهای غربی ارادهای برای پایان بحران امنیتی در غرب آسیا و قاره آفریقا ندارند و با حمایت از تروریسم زمینه ساز استمرار آوارگی مردم این مناطق میشوند. این در حالی است که اگر در این کشورها امنیت برقرار شود مردم به سرزمین خود باز میگردند چنانکه هزاران سوری آواره از ترکیه، اردن و لبنان به سرزمین سوریه باز گشتهاند. منفعتطلبی غرب در فروش تسلیحات و غارت منابع کشورها موجب شده تا همچنان از ادامه بحران در منطقه حمایت داشته باشند.
دوم آنکه کشورهای غربی برآنند تا با پذیرش گزینشی پناهجویان از آنها به عنوان نیروی کار بهره گیرند چنانکه برخی صرفا افراد ماهر و صاحب تخصص را جذب میکنند و عدهای نیز صرفا کودکان را. تا زمانی که غرب به پناهجویان به عنوان نیروی کار ارزان نگاه میکند امیدی به حل بحران پناهجویان نخواهد بود. به هر تقدیر درمان درد پناهجویان با این رفتار اروپا یا مرگ در پشت دروازههای اروپاست و یا بازگشت به کشورهای خود که درگیر جنگ است. در اصل سیاستهای غرب را میتواند موجب قتلعام و مرگ و میر هزاران پناهجوی بیگناه دانست.
نویسنده: فرامرز اصغری