نگاهي به آمار اعتياد در برخي مدارس كشور نشان مي‌دهد ۱۳ سالگي سن شروع اعتياد است.
شروعي كه اگرچه براي آن دلايل مختلفي بيان مي‌شود اما برخي رفتارشناسان اجتماعي آن را نشانه هيجان كاذبي مي‌دانند كه به جان كشور افتاده است.
اگرچه ایجاد شور و شعف در بین مردم مورد تاکید آموزه‌های دینی نیز قرار گرفته است و هم‌اکنون یکی از شاخص‌هایی که در سطح بین‌المللی، کشورها توسط مراکز معتبر با هم مقایسه می‌شوند همین ایجاد شور و نشاط در بین مردم است اما در كشور ما آنچنان كه بايد و شايد به آن توجهي نمي‌شود.
یکی از رویدادهای مهمی که می‌شود در مردم شادی ایجاد کرد تعطیلات و سفرهای نوروزی است که مسئولان وظیفه دارند برنامه‌ریزی لازم را در این ایام برای تسهیل در سفر مردم انجام دهند.
در خصوص همين موضوع نشاط و هيجان "مصطفی فروتن"، رفتارشناس اجتماعی اظهار داشت: براساس آنچه می‌بینیم برخی افراد به ورزش‌های پرخطر مانند موتورسواری می‌پردازند و یا با حیوانات عظیم‌الجثه معاشرت می‌کنند و یا به شهربازی می‌روند. همه این رفتارها نشان می‌دهد که انسان‌ها به دنبال هیجان هستند. وی در گفتگو با ايلنا افزود: هیجان از منظر روانشناختی، حالات روانی مثبت و منفی است که شامل خشم، عشق، محبت و... شده و کارکردهای خاص خود را دارد که می تواند باعث تحرک، همبستگی و خلق آثار هنری شود و یا می‌تواند سبب هدر رفتن انرژی شود.
این رفتارشناس اجتماعی ادامه داد: هیجان باید مدیریت شود به این معنا که هیجان شناسایی شود و تاثیر آن بر و اکنش‌ها و رفتار ها مورد بررسی قرار گیرد. اگر مدیریت هیجان به موقع انجام شود بسیار مفید خواهد بود و می‌تواند سبب بهره‌وری مثبت از هیجان شود.
وی افزود: ما همواره به جوانان و نوجوانانمان «نه» گفته‌ایم که سبب می‌شود هیجان و انرژی آنها تخلیه نشود. ۶۸ درصد از کسانی که در مراسم چهارشنبه‌سوری شرکت می‌کنند به دنبال یک واکنش هیجانی هستند و به دنبال این نیستند که فاجعه به بار بیاورند. «نه» گفتن به جوانان و نوجوانان از طرف مسئولین و خانواده سبب جری‌تر شدن احساسات آنها می‌شود.
فروتن گفت: مراسمی مانند چهارشنبه‌سوری باید با برنامه‌ریزی و رعایت نکات مشخصی صورت گیرد زیرا حق مشروع افراد است تا آن ۶۸ درصد را متقاعد به برخورد منطقی در چهارشنبه‌سوری کنیم تا از راه صحیح هیجانشان را تخلیه کنند و در این مسیر باید از برخورد قهری با آنها پرهیز کنیم.
این رفتارشناس اجتماعی ادامه داد: باید با جوانان رو راست باشیم. از گفتن دروغ بپرهیزیم. دروغ گفتن به فرزندان پاک کردن صورت مسأله است. برای مسائل هنگامی که من کودک بودم والدینم به من می‌گفتند که تو را پلیکان برای ما آورده و من همیشه دغدغه این مسأله را داشتم که چگونه این اتفاق رخ داده است. گفتگو در خانواده باید به صورت تعاملی باشد نه به صورت دستور عمودی زیرا باعث سوء‌رفتار نوجوانان می‌شود.
وی افزود: مشارکت موثر والدین در اینگونه برنامه‌ها و صحبت کردن خانواده در مورد تخلیه هیجانات می‌تواند از اثرات سوء این مسأله بکاهد. در طی یک تحقیق مشخص شد که ۷۵درصد از نوجوانان ۱۳ ساله‌ی یک کلاس درس استعمال دخانیات را تجربه کرده‌اند که علت آن کنجکاوی و هیجان کاذب بوده است.
فروتن ادامه داد: هیجان زودگذر است پس نباید جدی با آن برخورد کرد برخی والدین با برچسب زدن به فرزندانشان مانند «شیطان» باعث تشدید هیجانات منفی در آنها می‌شوند از طرفی نوجوانان و جوانان هم باید به دنبال خویشتن‌داری باشند و شریک هیجان اطرافیان نشوند و باید راه‌های کنترل خشم را یاد بگیرند.
این آسیب‌شناس اجتماعی گفت: راه‌های موفقیت بی‌شمارند اما شایع‌ترین راه شکست، راضی کردن همه است. بسیاری از آسیب ها به دلیل آن است که فرد می‌خواهد تایید همه را بگیرد.
وی افزود: گاهی وقتی اعلام می‌شود که با متخلفان چهارشنبه‌سوری به شدت برخورد می‌كنیم یک فضای واکنشی ایجاد می‌شود و برخی نوجوانان توجیه نشده به مقابله می‌پردازند. نباید دو روز مانده به چهارشنبه‌سوری به فکر این ماجرا بیفتیم.
فروتن ادامه داد: هنگامی که فضای خاکستری و غیر‌شاد وجود داشته باشد مردم به دنبال تخلیه انرژی نامناسب می‌روند نه تنها جوانان بلکه همه افراد به علت نیاز فطری به شادی به این امر نیاز دارند بنابراین مسئولین وظیفه دارند که این فضاها را ایجاد کنند همچنین باید جلو قاچاق مواد آتش‌بازی غیر‌ایمن نیز گرفته شود تا آسیب‌های به وجود آمده به حداقل برسد.
اما در حالي ايجاد نشاط در كشور ما جايي در برنامه مسئولان ندارد كه سید‌جعفر تشکری‌هاشمی، معاون شهردار تهران با تأکید بر این که در حال حاضر ماشین‌سواری یکی از تفریحات جوانان محسوب می‌شود، خاطرنشان کرده است: پُر کردن باک خودرو و دور زدن در خیابان‌ها به یکی از روش‌های گذران اوقات‌فراغت جوانان در تهران امروز تبدیل شده که به این منظور باید با آموزش و فرهنگ‌سازی نسبت به تغییر چنین رفتارهایی اقدام شود.
در حرف آخر اين گزارش‌گونه نيز در خصوص عوامل یا مولفه‌های موثر در ایجاد نشاط اجتماعی می‌توان به موارد مختلف اشاره کرد که از جمله مهمترین آنها عبارتند: الگوهای تربیتی، تقویت هویت فرهنگی، عدم تبعیض، احساس امنیت اجتماعی و روانی، معنویت، موفقیت‌های اجتماعی، رضایت شغلی یا عدم امنیت شغلی، برنامه‌های ورزشی، کیفیت ارتباط اجتماعی مردم، مشارکت اجتماعی، شایسته‌سالاری،سلامت فردی و ...
لازم به ذكر است در جامعه خوشحال و خرسند، تولید بهتر، اشتغال بیشتر و اقتصاد، سالم‌تر خواهد بود. بدون شک در چنین محیطی امنیت اجتماعی و فردی راحت‌تر به دست می‌آید. در محیط شاد، ذهن انسان پویا، زبانش گویا و استعدادش شکوفا می‌شود.
