روز گذشته چهارمین روز جست‌وجو برای یافتن اجساد قربانیان پرواز تهران - یاسوج در ارتفاعات ۴ هزار متری قله دنا آغاز شد و امدادگران امیدوار بودند که قبل از خراب شدن وضعیت جوی، بتوانند تمامی اجساد را کشف و منتقل کنند.
بعد از اینکه بالاخره تیم‌های امدادی موفق شدند لاشه هواپیمای ATR آسمان را در ارتفاع ۴ هزارمتری قله دنا در منطقه نوقل کشف کنند. همان زمان ۲۴ امدادگر برای کشف اجساد به محل حادثه اعزام شدند و توانستند تا شب گذشته ۳۳ جسد را کشف کنند.
در این میان مدیرعامل هلال‌احمر اصفهان گفت: تلاش تیم دوم شامل ۱۶ امدادگر برای انتقال تعداد دیگری از اجساد ادامه دارد. به علت نامساعد بودن شرایط جوی، انتقال اجساد متوقف شده است. به دلیل شرایط بسیار بد جوی و وجود توفان و برف در ارتفاعات دنا احتمال آسیب دیدن کوهنوردان در انتقال اجساد وجود دارد.
همچنین اسماعیل نجار رئیس سازمان مدیریت بحران در گفت‌وگویی تلویزیونی اعلام کرد: پیکرهای سالم جان‌باختگان هنوز از محل حادثه سقوط هواپیما تهران - یاسوج منتقل نشده‌اند. قطعاتی از پیکرها و ابدان برخی جان‌باختگان؛ توسط امدادگران حمل شده است.
کریمی فرمانده میدان هلال‌احمر در محل سقوط هواپیما گفت: امدادگران با همکاری ارتش، اولین گروه از پیکرهای جان‌باختگان صانحه سقوط را شامل ۷ کاور حمل جسد به پایین ارتفاعات منتقل و تحویل نماینده پزشکی قانونی دادند. سایر اجساد هم در فواصل مختلف زمانی به پایین قله منتقل خواهد شد.
همچنین در تهران روند پیگیری علت سقوط هواپیما طی می‌شد در این زمینه ابهامات مربوط به سقوط هواپیما در جلسه کمیسیون عمران با «آخوندی» مطرح شد. در این زمینه رئیس کمیسیون عمران مجلس گفت: در جلسه این کمیسیون ابهاماتی که درخصوص سقوط هواپیما مطرح بود با وزیر راه و شهرسازی در میان گذاشته شد.
در ادامه اخباری مخابره شد مبنی بر اینکه فرمانده تکاوران تیپ ۶۵ نیرو مخصوص نزاجا مستقر در ارتفاعات دنا با بیان اینکه ما همچنان تلاشمان را برای انتقال پیکرها انجام می‌دهیم، گفت: هم‌اکنون در حال انتقال ۷ پیکر به پایین ارتفاعات هستیم.
محمدحسین کبادی رئیس تیم کوهستان سازمان امدادو نجات هلال‌احمر نیز درباره روند پیگیری لاشه هواپیما گفت: در طول مسیر برای رسیدن به منطقه سقوط هواپیما دو یخچال خطرناک وجود دارد. تمام تلاش ما این است که نیروها در مسیر انتقال به منطقه سقوط هواپیما با مشکل مواجه نشوند. وی با اشاره به عملیات هیمالیا نوردان و شب مانی آنها در ارتفاعات اظهار کرد" از شب گذشته و پس از شناسایی محل دقیق سقوط هواپیما نیروها در ارتفاعات مستقر شده تا کار شناسایی پیکرها را انجام دهند.
کبادی درخصوص اقدامات صورت گرفته به منظور شناسایی پیکرها خاطر نشان کرد: نیروهای هلال‌احمر در تلاش هستند تا پیکرها را از زیر برف و لاشه هواپیما خارج کرده و به پایین انتقال دهند.
وی با بیان اینکه در تلاش هستند تا پیکرهای شناسایی در کمترین زمان ممکن به پایین کوه منتقل شود، گفت: نیروهای هلال‌احمر تلاش می‌کنند در کمترین زمان ممکن پیکرهایی که تاکنون شناسایی شده را به پایین منتقل کرده تا هرچه سریع‌تر به پزشکی قانونی منتقل شود.
امیر کیومرث حیدری فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران درخصوص آخرین روند انتقال پیکرهای قربانیان حادثه سقوط هواپیما اظهار کرد: کلاه‌سبز‌های تیپ ۶۵ نیرو مخصوص نزاجا، بخش‌های مختلف پیکرهای قربانیان را جمع‌آوری کرده و به صورت محمول در حال انتقال آنها به دامنه کوه هستند. کریمی فرمانده میدان هلال‌احمر در سانحه سقوط هواپیما گفت: جست‌وجو در میان لاشه‌های هواپیما به پایان رسید. هوای منطقه به شدت نامساعد است و برف می‌بارد.
امیر شاهین تقی‌خانی سخنگوی ارتش نیز درخصوص آخرین خبرها درباره انتقال پیکر قربانیان حادثه سقوط هواپیما در ارتفاعات دنا، با بیان اینکه اجساد جان‌باختگان حادثه سقوط هواپیما در حال انتقال است، عنوان کرد: تکاوران و هلال‌احمر در حال حمل تعدادی از اجساد به پایین ارتفاعات هستند
محمدی، معاون امداد و نجات هلال‌احمر لرستان گفت: امدادگران یاسوج، اراک، اصفهان و خرم آباد به صورت زمینی از گردنه کوه گل به سمت قله دنا اعزام شده اند تا اجساد را منتقل کنند. بارش برف در منطقه آغاز شده و امکان انتقال اجساد با بالگرد دیگر وجود ندارد. سعی می‌کنیم اجساد را به صورت زمینی منتقل کنیم.
بازگرداندن اموات به قیمت جان امدادگران کار معقولی نیست
متخصص اورژانس اظهار داشت: عمدتا سه نوع اختلال خطرناک در معرض کوهنوردانی که به سرعت می‌خواهند، به قله‌ای صعود کنند وجود دارد؛ امدادگران از ارتفاع ۲۴۰۰ متری، نباید روزانه بیش از ۳۰۰ متر ارتفاع بگیرند.
مجتبی چهاردولی درخصوص اختلال‌هایی که هنگام صعود و کوهنوردی ممکن است گریبان افراد را بگیرد، گفت: عمدتاً امکان رخ دادن سه نوع اختلال وجود دارد. وی در ادامه افزود: در ساده‌ترین حالت، اختلال حاد کوهستان از عواملی است که در ارتفاعات بالاتر از ۲۴۰۰ متر کوهنوردان را تهدید می‌کند. اختلال حاد کوهستان موجب سردرد یا یکی از علایم گوارشی، سرگیجه، بی‌خوابی یا عدم تعادل می‌شود.
متخصص اورژانس گفت: دلیل عمده اختلال حاد کوهستان این است که افراد هنگام صعود هم‌هوایی کافی پیش از صعود را انجام نمی‌دهند. این پدیده معمولاً در امدادگرانی که برای عملیات نجات و با سرعت بالا صعود می‌کنند مشهودتر است.
چهاردولی اظهار داشت: اگر کوهنوردان و امدادگران پس از ۲۴۰۰ متری روزانه بیش از ۳۰۰ متر ارتفاع بگیرند به اختلال حاد کوهستان دچار می‌شوند. همچنین اگر علایم این اختلال نادیده گرفته شود در ارتفاع‌های بالاتر علایم شدیدتری بروز می‌کند. وی گفت: تورم مغزی در صورت نادیده گرفتن اختلال حاد کوهستان اتفاق می‌افتد. تورم مغزی سطح هوشیاری کوهنورد را پایین می‌آورد و به شدت عدم تعادل ایجاد می‌کند. تشخیص این عامل پیچیدگی خاصی ندارد و کوهنورد باید سریعاً ارتفاع خود را کم کند. همچنین اگر کم شدن ارتفاع ممکن نبود بیمار باید تحت درمان‌های خاصی قرار بگیرد.
متخصص اورژانس افزود: مشکلات ریوی سومین اختلالی است که افراد کوهنورد با آن روبه‌رو هستند. تنگی نفس، احساس گرفتگی در قفسه سینه، سرفه، افت میزان اکسیژن، کاهش سطح هوشیاری و کمبود توان برای ادامه حرکت از مهمترین علایم اختلال‌های نوع سوم (اختلال‌های ریوی) هستند که در افراد کوهنورد در حال صعود مشاهده می‌شود.
وی درخصوص اعزام امدادگران برای انتقال اجساد حادثه هوایی تصریح کرد: باید تمامی جوانب محیطی را برای صعود امدادگران در نظر گرفته و از کار احساسی جلوگیری شود یعنی تیمی که برای نجات اعزام می‌شود باید توانایی انجام کار را داشته باشد و همراه کردن افرادی که از روی احساسات می‌خواهند صعود کنند به هیچ‌وجه درست نیست. باید احتمال خطر برف‌گرفتگی، سرمازدگی و ریزش بهمن در ارتفاع‌های بالا در نظر گرفته شود و اگر شرایط ایمن بود امکان صعود وجود دارد در غیر این صورت اگر خطر جدی برای نجات‌دهنده وجود داشته باشد بازگرداندن اموات به قیمت جان امدادگران به هیچ وجه کار معقولی نیست.
افشاگری بزرگ درباره سقوط هواپیما
در این زمینه عضو کمیسیون عمران مجلس درباره سقوط هواپیمای آسمان پرده از مسائلی برداشته است که عدم توجه به آنها می‌تواند فجایع بزرگتری را در صنعت هوایی کشور به ویژه در شرکت آسمان به دنبال داشته باشد.
محمد دامادی تصریح کرده است که سوء‌مدیریت در شرکت هواپیمایی آسمان می‌تواند یکی از علت‌های اصلی سقوط این هواپیما باشد. وی فاش کرده است که سازمان هواشناسی از وضعیت آب و هوای منطقه دنا اطلاع داده بود؛ بنابراین احتمال سانحه وجود داشت، اما متاسفانه شرکت هواپیمایی آسمان دستور لغو پرواز را صادر نکرد.
دامادی درباره سوء‌مدیریت حاکم بر هواپیمایی آسمان چنین گفته است: شکایت‌های بسیاری از سوی خلبانان آسمان به کمیسیون عمران ارسال شده است و بیش از ۳۰ نفر از خلبانان خوب و توانمند آسمان در ماه‌های قبل به دلیل سوء‌مدیریت استعفا داده‌اند. متاسفانه تعدادی از خلبانان اعلام کرده‌اند که این شرکت با دریافت چک از خلبانان، آنها را مجبور به پرواز می‌کند.
احتمال زنده بودن بعد از سقوط
مهر از زبان کاپیتان عین‌الله اردشیری خلبان پیشکسوت نوشت: هواپیما در هنگام برخورد با کوه حدود ۱۰ هزارپا ارتفاع داشته است. اما هواپیما تا زمانی که روی NDB فرودگاه قرار نگرفته باشد، اجازه ندارد ارتفاع خود را به کمتر از ۱۵هزار و ۵۰۰ پا کاهش دهد و در واقع قبل از قرار گرفتن روی NDB فرودگاه، حداقل ارتفاع باید ۱۵هزار و ۵۰۰ پا باشد. کاهش ارتفاع هواپیما، الزاما ناشی از اشتباه خلبان نبوده و دلایل مختلفی می‌تواند عامل کاهش ارتفاع هواپیما باشد که «برخی» از این دلایل به این شرح است: ممکن است هواپیما در داخل ابرها با مشکلاتی مواجه شده و اصطلاحا به شرایط «STALL» یا «واماندگی» رسیده و با خارج شدن از کنترل، هواپیما به کوه برخورده کرده است. ممکن است سیستم ضدیخ هواپیما از کار افتاده باشد که در این صورت در عرض چند دقیقه، بدنه هواپیما از چندین تن یخ پوشیده می‌شود و هواپیما سنگین شده و نمی‌تواند ارتفاع را حفظ کند. ممکن است از کار افتادن یکی از موتورهای هواپیما نیز منجر به کاهش ارتفاع شده باشد.
زمانی که برف می‌بارد و کوه و زمین پوشیده از برف است، از ارتفاع، نمی‌توان بین کوه و زمین تمایز قائل شد. به همین دلیل خلبان متوجه وجود قله در مقابل خود نشده است و زمانی متوجه قله در مقابل هواپیما شده است که فرصت کافی برای اوج گرفتن در اختیار نداشته و متاسفانه با یکی از قله‌های کوتاه سلسله قله‌های دنا برخورد کرده است.
قطعات هواپیما به دلیل برخورد هواپیما با برف (و نه صخره)، نمی‌تواند به فاصله دور پرتاب شود؛ لذا چهار لکه سیاه مشاهده شده در برخی تصاویر منتشره، نشان می‌دهد که این لکه‌ها، چهارنفر از سرنشینان هواپیما هستند که در حالت زخمی از هواپیما خارج شده‌اند. دو نفر از آنها فاصله کوتاهی را توانسته‌اند طی کنند و دو نفر دیگر، مسافت بیشتری را طی کرده‌اند. این بدان معناست که این ۴ لکه از سرنشینان هواپیما هستند که در نهایت به دلیل خونریزی یا یخ زدن، نتوانسته‌اند ادامه مسیر بدهند. در عین حال امکان دارد سرنشینان سالم‌تری غیر از این چهار نفر، مسافت بیشتری را طی کرده باشند تا خود را به جایی مثلا روستای شرفی که از توابع سِده است، برسانند
به هر حال آنچه که جای سوال و پیگیری‌های بیشتری دارد سخن عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی است مبنی بر اینکه شرکت هواپیمایی آسمان از شرایط بد آب و هوایی اطلاع داشته و احتمالا صرفا به خاطر نپرداختن جریمه یا رسیدن به سود بیشتر خلبان پرواز مربوطه را مجبور به انجام این پرواز کرده. نکته‌ای که حالا نه تنها داغ خانواده جان‌باختگان این حادثه را تلخ می‌کند بلکه همه مردم کشور خواستار رسیدگی و برخورد قاطع با بانیان و مسببان این فاجعه هستند هرچند مدیرعامل شرکت آسمان این گفته دامادی را تکذیب کرده است.
نویسنده: نسیم بابایی
