طی دو روز اخیرمتولیان و دست اندرکاران دولتی برای عرضه ETF های موسوم به صندوق دارا دوم ،بازی بدی را با اعتماد مردم به راه انداختند به طوری که این کشمکش ها و رسانه ای شدن آن منجر به آن شد تا بازار سرمایه کشور به عنوان تنها بازاری که این روزها به محمل امیدی برای سرمایه گذاران خرد کشور تبدیل شده با افت قابل توجهی مواجه شود ؛افتی که شاهد آن بودیم و منجر به سقوط شاخص بورس به زیر ۲ میلیون واحد شد اتفاقی نبود که بتوان آن را نشات گرفته از اصلاح بازاردانست، بلکه اقدامی بود که ناشی از تصمیمات خلق الساعه متولیان مربوطه بود و ماحصل آن چیزی جز خدشه دار شدن سطح اعتماد عمومی مردم به این بازار نبود.
دعوا وزرای دو وازتخانه نفت و اقتصاد و دارایی در شرایطی رخ داد که بازار سرمایه خود را آماده ورود دومین صندوق ETF می‌کرد اما به نگاه و بدون هیچ پیش زمینه ای هیئت واگذاری به یکباره از لغو واگذاری دارا دوم و تغییر شیوه واگذاری به روش بلوکی خبر داد و همین مساله واکنش منفی سهامداران بورس را با خود به همراه داشت. تبصره ۲ لایحه بودجه سال ۹۹، این اجازه را به دولت اجازه داد تا با واگذاری بنگاه‌های دولتی پس از احراز صلاحیت حرفه‌ای و اهلیت متقاضی در قالب «ETF» نسبت به این مهم اقدام کند. همین مجوز منجر به آن شد تا دولت اولین ETF را در اردیبهشت ماه ۹۹ عرضه کرد و به واسطه آن باقیمانده سهام دولت در سه بانک ملت، تجارت و صادرات به علاوه باقیمانده سهام دولت در بیمه البرز و بیمه اتکایی امین که جمعاً به ارزش ۲۳ هزار میلیارد تومان برآورد شده بود در قالب صندوق واسطه‌گری مالی یکم و با تخفیف ۲۰ تا ۳۰ درصدی به عموم مردم واگذار کرد. در زمان عرضه این صندوق حدود ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر نسبت به خریداری واحدها و یونیت‌های نخستین صندوق ETF اقدام کردند و پس از اتمام این اتفاق ؛متولیان ازارائه ۲ صندوق دیگر در تیر و مرداد خبردادند.
خلف وعده
با آنکه وزارت اقتصاد به طور رسمی براین موضوع تاکید کرده و گفته بود صندوق های شامل سهام پالایشی مرکب از باقیمانده سهام دولت در ۴ پالایشگاه تهران، تبریز، بندرعباس و اصفهان و صندوق واسطه‌گری فلزی (شامل باقیمانده سهام دولت در شرکت فولاد مبارکه، ملی مس ایران، ایران‌خودرو و سایپا) با تخفیف ۲۰ تا ۳۰ درصدی به همه دارندگان کدملی ایرانی واگذار شود اما این اقدامات تا اینجای کار وعده ای بیش نبوده چرا که نه خانی آمده و نه خانی رفته است.
روز گذشته در زمان بازار معاملات با نوسان ارقام دست و پنجه نرم می کرد انشتار خبر عدم عرضه پالایشی که بناگاه منجر به آن شد که عمده سهامداران شرکت های پالایشی که مردم چشم انتظار ورود آن ها از طریق صندوق های ETFبودند ؛ در صف فروش قرار گرفتند و تابلو بورس را یکپارچه قرمز کردند و نکته جالب تر آنکه عمده حقوقی هایی که با نگاه نزولی شدن بازار در فروردین ماه ۹۸ اقدام به فروش سهام خود کرده بودند ،همه درصف خرید قرار گرفتند.
تا اینجا داستان را در ذهن داشته باشیم اما نکته جالب این داستان از آنجا شروع شد که وزیر اقتصاد عدم آمادگی وزارت نفت برای عرضه پالایشی ها دربورس عنوان کرد و پس از انتشار این خبر ؛وزیر نفت و معاونان وی با انجام مصاحبه های پی در پی نسبت به تکذیب این موضوع پرداختند و از آمادگی کامل خبر دادند.
در فاصله زمانی کمتر از ۲۴ ساعت این جنگ و جدال ها بین دو وزارتخانه به جایی رسید که مجلس هم ورود کرد و دست آخر در ساعت های پایانی بازار ،خبر جدید وزیر اقتصاد مبنی بر عرضه صندوق های ETF روی خط خبرگزاری ها قرار گرفت و این بشارت را داد که این صندوق ها به همان شکل قبلی و به صورت صندوق ETF در هفته اول شهریور عرضه خواهد شد. تنها ۲۴ ساعت کافقی بود تا کسانی که از پشت پرده این بازی خبر داشتند در هیاهوی نگرانی سهامدارانی که درصف فروش ایستاده بودند ؛ از فرصت سوء استفاده کرده و با نازلترین رقم این سهام را از چنگ مردم نگران خارج کنند .
تنها ۲۴ ساعت کافی بود تا دلالان آگاه از پشت پرده این داستان جیب خود را از سهام پر کنند و متولیان مربوطه هم در جنگ رسانه ای ،ثروت مردم به ویژه سهامداران خرد را در بازار سرمایه به آتش بکشند و دست آخر دودی از دوئل خود بر جای بگذارند که دود آن تنها به دود سهامداران خردی رفت که از ترس بر باد رفتن سرمایه خود اقدام به فروش این سهم ها کردند.
دوئلی که اگرچه ناجوانمردانه و دور از انصاف بود اما به کام دلالان و حقوقی ها مطلع خوش آمد اما اینکه چه چیزی گیر متولیان دولتی که چنین بازی رابه راه انداختند ؛آمد سوالی است که باید منتظر ماند و دید.
نویسنده: سارا علیاری
