سال ۲۰۱۹ میلادی نیز پایان یافت و از امروز نخستین روز از سال ۲۰۲۰ میلادی در حالی آغاز شده است که مروری بر یک سال گذشته نکات قابل توجهی را در خود دارد. بدون ریز شدن در تحولات، در مجموع در سه حوزه رفتاری غرب را می‌توان در این یک سال در قبال ایران دسته بندی کرد.
نخست رفتارهای مستقیم آنهاست که در قالب استمرار طراحی برای به شوب کشاندن ایران با حمایت از گروه‌های تروریستی و نیز تقلا برای موج سواری بر اعتراض‌های مردمی به مشکلات اقتصادی -به ویژه در آبان ماه ۹۸- تشکیل می‌دهد. تلاشی که البته با بصیرت و آگاهی ملت ایران ناکام ماند و ایرانیان نشان دادند که در کنار بیان مطالباتشان در برابر فتنه‌ها و توطئه‌های بیگانگان کوتاه نخواهند آمد. در حوزه منطقه ای نیز کشورهای غربی در حالی ادعای لزوم مذاکره موشکی و موقعیت منطقه‌ای ایران صحبت می‌کنند که هر روز ابعاد جدیدی از ایران هراسی در منطقه به پا کرده اند چنانکه اخیرا نیز بحران سازی‌هایشان در عراق و لبنان را به مقابله با ایران نسبت داده اند.
پومپئو وزیر خارجه آمریکا در روزهای اخیر پس از حمله هوایی آمریکا به پایگاه حشدالشعبی عراق، ادعای مقابله با ایران را مطرح کرده است. البته تحرکات آمریکا در حوزه خلیج فارس با ادعای تشکیل ائتلاف دریایی ضدایرانی را نیز باید به این تحرکات افزود. سوم آنکه در حوزه جهانی غرب محور تحرکات خود را افزایش تحریم‌ها قرار داده است چنانکه همین دیروز هوک مسئول تحریم‌های ضدایرانی از تشدید تحریم‌ها در سال جدید علیه ایران گفته و اروپا ادعای اجرای مکانیزم ماشه را مطرح کرده بود.
آنچه ذکر شد تنها بخش کوچکی از تحرکات غرب علیه جمهوری اسلامی را تشکیل می‌دهد. حال این سوال مطرح می‌شود که راهکارهای مقابله با تحرکات ضدایرانی غرب در سال ۲۰۲۰ چیست؟
اولا آنکه نخستین گام در مقابله با تهدیدات تقویت توان درونی است. این امر نیز با حضور ملت در صحنه محقق می‌شود چنانکه در طول ۴۰ سال اخیر ملت ایران در تمام شرایط سخت در صحنه مانده است. توجه به مطالبات به حق مردم -به ویژه در حوزه اقتصادی و معیشت- امری ضروری است. در این چارچوب تدوین بودجه ای واقع گرایانه براساس بهبود شرایط اقتصادی مردم امری مهم است چنانکه بسیاری از آگاهان اقتصادی تاکید دارند که بودجه ارائه شده برای سال ۹۹ به مجلس، بودجه ای مغایر با منافع مردم و تامین کننده منافع ثروتمندان است. حمایت سراسری از مبارزه دستگاه قضا با فساد و مفسدان اقتصادی می‌تواند گامی مهم در تحقق اهداف کلان نظام و مطالبات مردم باشد. همچنین استمرار گام‌های کاهش تعهدات برجامی در برابر بدعهدی‌های غرب مولفه ای مهم در نشان دادن جدیت ایران مبنی بر پاسخ گویی به بدعهدی‌های غرب است. ثانیا هر چند تحولات عراق و لبنان اعتراض مردم به چالشهای اقتصادی بوده ولی یک اصل مهم دارد و آن انزجار مردم علیه آمریکاست چنانکه مردم عراق دیروز در روز روشن به رغم جوسازی‌های ضد ایرانی آمریکا، فریاد مرگ بر آمریکا سرد دادند که خود نشانگر رویکرد ضد آمریکایی ملت‌های منطقه است که مولفه‌ای مهم برای تحکیم مناسبات ایران با همسایگان است. ثالثا هر چند که شفافیت امری ضروری است امام این شفافیت به جای آنکه بیان کاستی‌های اقتصادی مثلا بیان کاهش درآمد ۲۰۰ میلیارد دلاری کشور به دلیل تحریم‌ها و یا خالی بودن ذخیره ارزی کشور و یا اصرار بر بیان قرار داشتن کشور در شرایط جنگ و وضعیت نابسامان اقتصادی باشد، باید به سمت شفافیت در عملکرد مسئلان و مدیران در تحقق مطالبات مردمی و رفع مشکلات کشور باشد. با این رویکرد در کنار داشتن صداقت رفتاری در قبال مردم از ایجاد تصور تاثیرگذاری تحریم‌ها به ایران در تحریم کنندگان، که به تشدید تحریم‌ها منجر می‌شود می‌توان جلوگیری کرد.
در همین حال چشم امید داشتن به شکست ترامپ در انتخابات امسال آمریکا و آمدن دولتی جدید و بازگشت آن به برجام و باز شدن راه مذاکره، تصوری باطل است که جز تاثیر منفی بر باور به داخل و چشم داشتن به سراب غرب، نتیجه ای به همراه نخواهد داشت. در حوزه پیرامونی ایران ظرفیت‌های بسیار برای مقابله با تحریم‌ها و فشارهای غرب وجود دارد که تا حدودی نیز فعال گردیده که گسترش تعاملات ایران با چین و روسیه- نظیر سفر اخیر ظریف به این کشورها- و برگزاری رزمایش مشترک سه کشور نمودی از آن است. به هر تقدیر می‌توان گفت که سال ۲۰۲۰ برخلاف ادعای آمریکایی‌ها که سعی دارند از هم اکنون آن را سال تشدید فشارها و چالشهای اقتصادی ایران بنامند می‌تواند سال شکوفایی و شکستن تحریم‌ها و چالشها باشد. قدردانی عملی از ایستادگی ملت با رویکرد به تحقق مطالبات اقتصادی، رفع کاستی‌های چالش آفرین بودجه ۹۹ گامی مهم در این عرصه است که حلقه تکمیلی آن نیز چشم داشت به ظرفیت‌های داخل به جای تکرار اعتماد و دلبستن به وعده‌های غرب و انتخابات امسال آمریکا است.
نویسنده: قاسم غفوری
