شیر پر چرب نخورید، روغن پالم دارد، سيزدهم مرداد بود كه اين جمله از زبان دكتر هاشمي وزير بهداشت بيان شد، اما از آن زمان تا كنون داستان اضافه شدن غيرقانوني روغن پالم به لبنيات به كجا رسيده است؟! اصلا چرا بايد روغن پالم در لبنيات مصرف نشود؟! و اصلا چه شد كه روغن پالم وارد لبنيات ما شد؟!
مروري بر حرف‌هاي وزير
مرداد سال گذشته وزیر بهداشت ضمن هشدار به مردم در مورد مصرف شیرهای پرچرب گفت: وجود روغن پالم در شیر به اثبات رسیده و گزارش آن نیز به رئیس جمهور داده شده است. او اين را هم يادآور شد كه در جلسه با وزیر جهاد کشاورزی این مسئله به ایشان نیز اطلاع داده شد و وزیر جهاد کشاورزی دستور داد تا استفاده از روغن پالم به ۳۰ درصد کاهش پیدا کند.
وزیر بهداشت تأکید کرد: لبنيات بسیاری از چربی‌هایش به خاطر روغن پالم است نه بخاطر چربی طبیعی شیر و مردم بدانند که هزینه را برای چه شیری پرداخت می‌کنند. باید این تخلف در صنایع لبنی به صورت تدریجی اصلاح شود چرا که نمی‌توان صنایع لبنیات را به یکباره تعطیل کرد.نمی‌گویم شیر خشک خوب است اما روغن پالم به مراتب بدتر از آن است.
اما از آن زمان تا كنون كه حدود يكسال گذشته است تازه پرونده استفاده از روغن پالم دادگاهي شده است!
پرونده روغن پالم به دادگاه ارسال شد
بعد از گذشت يكسال ذبیح‌زاده در ارتباط با آخرین وضعیت پرونده روغن‌های پالم گفت: این پرونده با صدور قرار مجرمیت از دادسرای جرایم پزشکی و دارویی به دادگاه ارسال شد.
معاون دادستان تهران در اين زمينه در ارتباط با آخرین وضعیت پرونده موسوم به روغن‌های پالم به میزان گفته كه این پرونده با تکمیل تحقیقات و با صدور قرار مجرمیت و کیفرخواست از دادسرای ۱۹ تهران (دادسرای ويژه جرایم پزشکي و دارویی) به دادگاه ارسال شد.
مرداد ماه سال گذشته بود که وزیر بهداشت در خصوص مصرف بیش از حد مجاز روغن پالم در لبنیات هشدار داد و گفت: پالم روغنی است که از مالزی وارد می‌شود و قیمت ارزانی دارد؛ اما برای سلامت مردم مضر است و طبق گزارشات واصله، تخلفاتی مبنی بر وجود این چربی در لبنیات گزارش شده و نیاز است شرکت‌های متخلف از طریق رسانه‌ها به مردم اعلام شود تا این اتهام از گردن شرکت‌های لبنیاتی که از این روغن استفاده نمی‌کنند، برداشته شود.
وزیر بهداشت سپس با ارسال نامه‌ای به قوه قضاییه، از دستگاه قضا درخواست کرد تا به این پرونده ورود پیدا کرده و اجازه انتشار اسامی شرکت‌های استفاده کننده از روغن پالم را صادر کند.
حجت‌الاسلام و المسلمین محسنی اژه‌اي سخنگوی دستگاه قضا نیز در شصت و نهمین نشست خبری خود با اعلام خبر ورود قوه قضاییه به پرونده روغن‌های پالم، گفت: «نامه وزارت بهداشت در خصوص جرایم رخ داده در خصوص روغن پالم به قوه قضائیه واصل شده و آقای جعفری دولت‌آبادی تاکید کرده‌اند که در خصوص موضوع استفاده از روغن پالم و دیگر مواردی که سلامت عمومی را تهدید می‌کنند، به صورت جدی وارد می‌شوند.» و بر این اساس پرونده‌ای در خصوص تخلفات شرکت‌ها در استفاده از روغن پالم در دادسرای جرایم پزشکی و دارویی تشکیل شد و در حال رسیدگی است.
چرا كارخانه ها از پالم استفاده مي كنند؟!
دکتر اکبر اسدیان، متخصص تغذیه نشخوارکنندگان و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان اصفهان در پاسخ این سؤال كه چرا كارخانه ها از روغن پالم در لبنيات استفاده مي كنند گفته كه بطورکلی در سامانه تولید محصولات لبنی کمبود چربی وجود دارد. کمبود منابع چربی در صنایع لبنی در ایالات متحده آمریکا نیز بوجود آمده است. لذا این کشور برای جبران کمبود چربی موردنیاز صنایع غذایی خود مبادرت به واردات چربی با منشأ شیر از کشور استرالیا نموده است. این کمبود به علت استراتژی های تغذیه ای دام ها در صنعت پرورش گاو شیری در آن کشور و همچنین ایران اتفاق افتاده است.
وي ادامه داد: زیرا صنایع لبنی و غذایی کشور نیاز به منابع چربی بالایی دارند، مانند نیاز به مصرف خامه در بخش تولید شیرینی، و در مقابل عمده شیر تولیدی در بخش صنعت گاو شیری کشور که به چرخه صنعت لبنیات وارد می شود، حاوی مقدار پائینی از درصد چربی است. توضیح این که درصد پائین چربی شیر تولیدی کشور به لحاظ قیمت گذاری نادرست خرید شیر توسط کارخانجات، به خصوص در مورد میزان درصد چربی شیر و به دنبال آن استراتژی تغذیه ای گاوهای شیرده در گاوداری های صنعتی اتفاق می افتد.
او درباره اينكه چرا شیرهای تولیدی گاوداری‌های صنعتی حاوی درصد چربی کمی هستند نيز گفت: زیرا کارخانجات در خصوص سطح چربی شیر کمتر از ۲ / ۳ درصد جریمه اعمال می کنند ولی عمده کارخانجات لبنی، در خصوص شیرهای پر چرب بالای ۲ / ۳ درصد چربی پاداشی را در نظر نمی گیرند و هزینه تولید آن را عملاً نادیده می گیرند. در صورتی هم که هزینه شیرهای حاوی چربی بالاتر در نظر گرفته شود، سودی نیست که در برابر تولید شیرهای کم چرب جبران هزینه کند. لذا دامداران به اجبار راغب می شوند که به جای تولید شیر حاوی درصد چربی طبیعی نژادی گاو شیرده (۶ / ۳ - ۵ / ۳ درصد) به تولید شیرهای حاوی ۲ / ۳ درصد چربی و حتی حاوی درصد چربی کمتر از ۳ روی آورند تا بتوانند هزینه های سنگین تغذیه گاوها را جبران کنند.
روغن پالم چیست؟
روغن پالم از اسیدهای چرب و گلیسرول مثل همه چربی ها تشکیل شده است. بر خلاف تمام چربی ها اسیدهای چرب اشباع فراوانی دارند که در دمای اتاق جامد هستند. روغن پالم اسم خود را از اسید چرب اشباع c۱۶ یالمتیک اسید گرفته است.
روغن پالم یا نخل نوعی روغن گیاهی است که از مغز میوه نخل روغنی استخراج می‌شود. به‌کارگیری روغن نخل به‌عنوان سوخت گیاهی از چند سال اخیر، موجب افزایش تقاضای جهانی و در نتیجه افزایش قیمت آن هم شده‌است. کشور مالزی بزرگ‌ترین تولیدکننده روغن نخل در دنیا است . و در اکثر خیابانهای شهرهای مالزی این درخت به فراوانی دیده می شود.
مثل همه روغن های گیاهی روغن نخل حاوی کلسترول نیست اگرچه مصرف چربی اشباع شده کلسترول LDL و HDLرا افزایش می دهد.
روغن نخل یک ماده رایج پخت و پز در کمربند استوایی، افریقا،اسیای جنوب شرقی و بخش هایی از برزیل است.در دیگر نقاط جهان برای پایین آوردن هزینه ها در صنایع غذایی تجاری و پایداری بالا اکسیداتیو (اشباع) محصول تصفیه شده برای سرخ کردن هم استفاده می شود.
با این حال مطالعاتی در سال ۲۰۰۹ انجام شد که نشان داد ممکن است روغن نخل جایگزین مناسبی به دلیل داشتن چربی های ترانس برای افراد با سطح بالا LDL نیست. استفاده از روغن نخل نگرانی هایی را برای گروه های فعال محیط زیست ایجاد کرده است. میزان زیاد روغن ها در درختان باعث جذب سرمایه گذاران برای سود دهی شده است که این منجر به از بین رفتن جنگل های مالزی و اندونزی به منظور ایجاد فضا برای کشت خالص روغن خرما شده است.
پالم و افزایش بیماری قلبی
روغن پالم از اسیدهای چرب و گلیسرول مثل همه چربی ها تشکیل شده است. بر خلاف تمام چربی ها اسیدهای چرب اشباع فراوانی دارند که در دمای اتاق جامد هستند. روغن پالم اسم خود را از اسید چرب اشباع c۱۶ یالمتیک اسید گرفته است.
اسید اوئیک اشباع شده نیز تشکیل دهنده روغن نخل است. به گفته سازمان بهداشت جهانی شواهد قانع کننده ای است که نشان می دهد مصرف پالمتیک اسید احتمال ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را افزایش می دهد. بنابراین آن را به عنوان اسیدهای چرب ترانس در طبقه بندی قرار می دهند. چربی های ترانس نیز در دمای اتاق جامد‌اند.
آنتی اکسیدان های روغن پالم قرمز مثل توکوتری نولز و کاروتنوئیدها به دلیل خواص درمانی که ادعا می شد به مواد غذایی و لوازم آرایش اضافه می شد و هم اکنون هم در مواد آرایشی خانمها استفاده می شود و قسمت اعظم تولیدات آرایشی به روغن پالم وابسته است. مطالعاتی در سال ۲۰۰۹ میزان انتشار اکرول را آزمایش کرد. نشان داد که یک محصول سمی و بد بود حاصل از تجزیه گلیسرول از قسمت عمیق سرخ کردن سیب زمینی در روغن پالم قرمز و زیتون و روغن آفتابگردان اشباع نشده حاصل می شود.
در حال حاضر روغن پالم به عنوان «روغن گیاهی» یا «چربی گیاهی» بر روی برچسب های مواد غذایی در اتحادیه اروپا (EU) ذکر شده است. از سال ۲۰۱۵ زیر نظر اتحادیه اروپا در بسته بندی مواد غذایی دیگر اجازه استفاده از اصطلاح کلی «چربی گیاهی» یا «روغن گیاهی» در فهرست مواد تشکیل دهنده داده نخواهد شد. تولید کننده ی مواد غذایی باید نوع خاص چربی گیاهی را استفاده می کند شامل روغن پالم را ذکر کند.
با اينهمه خطري كه اين روغن براي انسان دارد يكسال طول كشيده تا پرونده خاطيان به دادسرا رود، هنوز به طور قطع معلوم نيست كه لبنيات كشور از پالم پاكسازي شده باشد اما لازم است اقدامات در اين زمينه تسريع شود تا مردم با خيال راحت از لبنيات استفاده كنند و يا نام كارخانجاتي خاطي اعلام شود تا حداقل محصولات خطرناك آنها از بازار جمع شود.
سوشيانت آسماني
