بسیاری از محافل سیاسی و رسانه‌ای عرصه بین‌المللی پس از نشست رؤسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه بر این باورند که این نشست به مثابه پاسخی قاطع به توطئه‌چینی‌های آمریکا و متحدانش علیه منطقه و اعلام بیانیه پایان جنگ در سوریه بود.
آنها معتقدند منطقه با حمایت‌های ایران و روسیه و محور مقاومت در حال ایجاد هژمونی جدیدی است تا در برابر دخالت‌های آمریکا و غرب سد عظیمی ایجاد کند و این در حالی است که واشنگتن هر روز جایگاه خود در عرصه جهانی از دست می‌دهد.
آنها معتقدند روسیه، ایران و ترکیه دست به کار شده تا محور نظمی را در خاورمیانه بوجود آورند.
ولادیمیر پوتین، حسن روحانی و رجب طیب اردوغان، روسای جمهوری روسیه، ایران و ترکیه در سوچی به مدت دو ساعت، آینده بعد از جنگ در سوریه را بررسی کرده و در پایان نیز به توافقاتی دست یافته و بیانیه مشترکی در خصوص سوریه، تصویب کردند که در آن خواستار ادامه اجرای طرح مناطق کاهش تنش در چارچوب مذاکرات آستانه شده، ادامه همکاریهای سه جانبه برای سرکوب نهایی تروریستها را مورد تایید قرار داده و از گفت‌وگوهای گسترده بین سوری‌ها در کنگره ملی سوریه حمایت کردند.
در این بیانیه همچنین یادآوری شده است که این سه رییس جمهور تصمیم گرفته‌اند تا در صورت ضرورت، بار دیگر برای بررسی مشکلات در سوریه، با یکدیگر ملاقات کنند، روسای جمهوری ایران و ترکیه نیز از همتای روسی خود به خاطر سازماندهی این نشست تشکر کردند.
در همین رابطه خبرگزاری «نووستی» در تحلیلی می‌نویسد: در شرایطی که آمریکا بطور کامل نقش و جایگاه خود در منطقه خاورمیانه را از دست داده، نیاز جدی برای ایجاد نظم در منطقه بوجود آمده بود و بدین ترتیب شد که روسیه، ایران و ترکیه دست به کار شده و «محور نظمی» را در خاورمیانه بوجود آورده‌اند.
این سه کشور رسما در نشست سوچی موجودیت خویش را اعلام کردند. این محور سه جانبه، به خاطر "پیروزی بر داعش و جبهه النصره" این حق را برای خویش قائل هستند که اوضاع بعد از جنگ در سوریه، زیر نظر آنها حل وفصل شود و در این امر نقشی برای آمریکا تعیین نشده است.
دقیقا در همین رابطه است که در بیانیه پایانی نشست سران سوچی، حتی یک کلمه هم از «مذاکرات ژنو» دیده نمی‌شود. رهبران روسیه، ایران و ترکیه تصمیم گرفته‌اند تا در آینده نیز در چارچوب «مذاکرات آستانه» عمل کنند، برای اینکه دقیقا این عرصه به ابزاری موثر برای ایجاد صلح و ثبات در سوریه تبدیل شده است.
به همین دلیل روسای جمهوری سه کشور در بیانیه پایانی تاکید کرده‌اند که سرنوشت سوریه دقیقا در آستانه (پایتخت قزاقستان) و نه در ژنو رقم خواهد خورد. در حالیکه در مذاکرات آستانه نقش اصلی برعهده مسکو، تهران و آنکاراست، و تنها نمایندگان آمریکا، اتحادیه اروپا و عربستان سعودی در آن حضور دارند.
البته واضح است که جهان غرب و عرب (کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس) تلاش زیادی را بکار بردند تا روند صلح در سوریه با مشکل مواجه شود. ولی بعد از آغاز عملیات نیروی هوایی روسیه در سوریه، مشخص شد که راهکار اقدامات در سوریه باید تغییر اساسی پیدا کند. اگر ترکیه فورا مواضع خود را اصلاح کرد و به روسیه و ایران پیوست، ولی کشورهای غربی و خلیج فارس همچنان بر موضع‌گیری قبلی خویش اصرار داشته و حاضر به مشارکت با روسیه نشدند.
حال سوال اینجاست که آیا در عرصه بعد از پایان جنگ در سوریه، جایی برای غرب و جهان عرب وجود خواهد داشت؟ آیا مسکو، تهران و آنکارا حاضرند آنها را به باشگاه خود راه دهند؟ به نظر می‌رسد دیدگاه سه طرف در این رابطه کمی با یکدیگر متفاوت است. مقامات مسکو مشکلی با این قضیه ندارند. ولادیمیر پوتین خواستار توازن نیروها و توازن منافع همه طرفین در سوریه است. دقیقاً به همین دلیل هم بعد از مذاکرات خود با «بشار اسد»، جداگانه با رهبران آمریکا اسرائیل، عربستان سعودی و حتی قطر و مصر، رایزنی کرد و آنها را در جریان روند اوضاع در سوریه قرار داد.
این در حالی است که ایران مخالف چنین دیدگاهی است، همانطور که رئیس جمهور "حسن روحانی" تاکید کرده، «دخالت خارجی در سوریه و تحمیل دیدگاه بیگانه بر مردم این کشور باید تمام شود». مقامات تهران فهمانده‌اند که ایران قصد ندارد نفوذ خویش در سوریه را از دست بدهد.
در رابطه با رجب اردوغان، باید گفت که موضع‌گیری وی، بیشتر به سمت تهران نزدیک است تا به مسکو. بویژه در شرایط کنونی و رویارویی جدی بین آنکارا از یک سو با کشورهای غربی و از سوی دیگر با کشورهای عرب. به همین دلیل ترکیه هم با قبول این واقعیت که تهران متحد دمشق است، قصد ندارد از نفوذ خویش بر بخش سنی نشین سوریه صرف نظر کرده و یا آن را با غرب یا جهان عرب تقسیم کند.
از سوی دیگر رأی‌الیوم نیز نوشت، گردهمایی رؤسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه در سوچی به مثابه پاسخی قاطع به توطئه چینی علیه منطقه و اعلام بیانیه پایان جنگ در سوریه بود.
نشست سران در سوچی با مشارکت حسن روحانی رئیس جمهور ایران و رجب طیب اردوغان و ولادیمیر پوتین همتایان ترک و روس او سرفصل این تحول جدید است و بعید نیست این نشست با ملحق شدن سوریه و عراق در آینده نزدیک به نشست سران پنج جانبه تبدیل شود.
این نشست پاسخ قاطع به نقشه‌های آمریکا برای تقسیم و از هم پاشیدگی جهان اسلام و غرق کردن آن در دریای خون است؛ نقشه‌ای که هدف از آن علاوه بر خدمت به منافع اسرائیل به هدر دادن ثروت‌های منطقه است تا در نهایت راه پیشرفت کشورهای منطقه را سد کرده و مانع از به دست آوردن قدرت واقعی آن شود.
نکته قابل توجه اینکه دیدار سه جانبه در سوچی که سه روز پس از نشست سران سوریه و روسیه برگزار شد، به مثابه بیانیه پایان جنگ در سوریه بود و حاصل آن بازنگری در اوضاع منطقه و شکل گیری قدرت بزرگ جدیدی است که پشتوانه آن بازیگران بزرگ منطقه‌ای هستند و نهضت در تمام سطوح نظامی، اقتصادی و سیاسی را رقم خواهد زد.
برگزاری این نشست از نظر زمان و مکان در یک موقعیت راهبردی بسیار حائز اهمیت بوده و به مثابه پیروزی بزرگی است اما هنوز نتایج حاصل از آن در حال بررسی است.
باید به این نشست سه جانبه و تمام نشست‌های احتمالی جدیدی که پس از آن برگزار خواهد شد، تبریک گفت و در عین حال هشدار داد بزرگ کردن این نشست و نتایج حاصل از آن چه بسا موجب افزایش توطئه چینی علیه آن شود به این امید که نشست سوچی و نتایج حاصل از آن بی‌حاصل بماند.
از سوی دیگر مقامات پارلمانی روس بیانیه پایانی نشست سران روسیه، ایران و ترکیه را تایید کننده نقش رهبری این سه کشور در حل و فصل اوضاع سوریه و شکست آمریکا و متحدانش در تحمیل شرایط خویش دانستند.
"فرانس کلینتسویچ" نائب رئیس شورای دفاع و امنیت شورای فدراسیون (سنای) روسیه معتقد است، تصویب بیانیه مشترک روسای جمهوری روسیه، ایران و ترکیه در خصوص ادامه همکاریهای سه جانبه برای حل و فصل سیاسی اوضاع در سوریه یک موفقیت جدی تلقی می شود.
وی تاکید کرد: «این مسئله اصولا بسیار مهم است که در بیانیه مشترک سه کشور تاکید شده که تنها راه درست حل مشکلات کنونی، اقدام مشترک از طریق برگزاری کنگره گفت و‌گوهای ملی سوریه است.»
"لتونید اسلوتسکی" رئیس کمیته امور بین‌الملل دومای دولتی روسیه نیز در تفسیر نتیجه نشست سران سه جانبه در سوچی، گفت روسیه، ایران و ترکیه در سایه اقدامات مشترک و هماهنگی در کارها موفق شده‌اند تا یک اتحاد واقعی ضدتروریستی در سوریه بوجود آورند.
وی توضیح داد: «نشست سران پوتین-روحانی-اردوغان در سوچی برخورد یکسان روسیه، ایران و ترکیه نسبت به حل و فصل اوضاع سوریه را نشان داده است. این مسئله به اصول ایجاد مناطق کاهش تنش و حفظ تمامیت ارضی سوریه مربوط می‌شود و می‌توان گفت که این سه کشور، برخلاف غرب، یک اتحاد واقعی ضدتروریستی در سوریه بوجود آورده‌اند.»
این مقام پارلمانی تاکید کرد مسکو، تهران و آنکارا به تلاش‌های مشترک و هماهنگ خود برای پیروزی نهایی در سوریه ادامه خواهند داد.
"کنستانتین کاساچوف" رئیس کمیته امور بین‌الملل شورای فدراسیون (سنای) روسیه نیز معتقد است که نتیجه نشست سه جانبه سران روسیه، ایران و ترکیه تایید کننده نقش رهبری این سه کشور در حل و فصل اوضاع سوریه است، در حالیکه اکنون دیگر مشخص شده که آمریکا و متحدانش موفق نشده‌اند تا شرایط خود را برای دستیابی به صلح در سوریه به دیگران تحمیل کنند و در نهایت مجبور شدند به روسیه این آزادی عمل را بدهند تا سیاست مورد نظر خویش را در منطقه اجرا کند.
این سناتور بلندپایه افزوده است: «توافقات صورت گرفته بین روسیه، ایران و ترکیه بدون تردید تایید کننده این واقعیت است که این سه کشور ابتکارعمل در روند آتی حل و فصل سیاسی اوضاع در سوریه را در دست خود گرفته‌اند. البته مسلما این امر در سایه دخالت قاطع روسیه در اوضاع که سالها در بن بست قرار داشت و بعد از اینکه روسیه مسئولیت مبارزه با تروریستها در سوریه را برعهده گرفت، میسر شده است. و دقیقا بعد از آن اتحاد سه جانبه ای بین مسکو، تهران و آنکارا بوجود آمد تا تضمینی برای برقراری صلح و ثبات و فراهم کننده شرایط لازم برای حل و فصل مسالمت‌آمیز مشکلات در سوریه باشد.»
به نظر می‌رسد واشنگتن دیگر از عرصه حل و فصل اوضاع سوریه کنار گذاشته شده و ابتکارعمل برای تعیین آینده این کشور دیگر به دست مسکو، تهران و آنکارا افتاده است.
علاوه بر این، علائمی وجود دارد که واشنگتن که سالها از مخالفان سوری حمایت کرده، اکنون قصد ندارد به این آسانی از مسئله برکناری بشار اسد، صرف نظر کند. این در حالی است که روسیه در تلاش است تاا ابتکارعمل اوضاع در سوریه را دست آمریکا خارج کند.
"پل سالم" نایب رئیس موسسه خاورمیانه در واشنگتن در مقاله ای در نشریه «پولیتیکو» نوشته است: «اکنون بطور کامل آشکار شده که "محور دمشق-مسکو-تهران" در سوریه به پیروزی رسیده و دونالد ترامپ در عرصه سوریه شکست خورده است.»
این یک واقعیت است که نشست سران سه جانبه در سوچی نشان داده است که مسئله بازسازی بعد از پایان جنگ در سوریه، اکنون بدست سه کشور روسیه، ایران و ترکیه افتاده است که اکنون نیز بیش از سایر کشورها درگیر حل و فصل بحران در این کشور هستند و نقش آمریکا در عرصه سیاسی سوریه تنها مختص به نفوذ این کشور بر کردها می شود.
