ملک سلمان پادشاه سعودی امروز در سفری ۴ روزه راهی مسکو می‌شود. حال این سوال مطرح است که هر کدام از طرفین چه اهدافی را در ورای این سفر دنبال می‌کنند؟ در یک سوی این معادله روسیه‌ای قرار دارد که کسب منافع اقتصادی و نیز تقویت جایگاهش در غرب آسیا را اصلی مهم برای مقابله با یک جانبه‌گرایی آمریکا و تقویت موقعیت منطقه‌ای خود می‌داند. بر همین اساس توسعه روابط اقتصادی از فروش تسلیحات گرفته تا توافقات نفتی و حضور روسیه در پروژه‌های عمرانی عربستان از اهداف مسکو است.
نکته مهم برای مسکو در منطقه حل بحران تروریسم با محوریت سوریه است. مسکو می‌داند که فرسایشی شدن جنگ مساوی با تکرار سرنوشت آمریکا در افغانستان برای مسکو است لذا تلاش دارد تا تمام ظرفیت‌های درونی خود و منطقه را برای حل بحران سوریه و ریشه‌کنی تروریسم به کار گیرد. با توجه به نقش منفی که عربستان در حمایت از تروریسم و تحولات سوریه دارد، از اهداف روسیه در سفر سلمان را تغییر رفتار عربستان تشکیل می‌دهد.
هدفی که تا حدودی با توجه به بحران‌های داخلی و بیرونی عربستان دست یافتنی‌تر شده که نمود آن را در مواضع سران عربستان در قبال روسیه و منطقه می‌توان مشاهده کرد. در گذشته مقامات سعودی رسما روسیه را به حملات تروریستی و حتی استفاده از حربه نفت برای فشار بر مسکو تهدید می‌کردند چنانکه چند حادثه تروریستی در مسکو توسط افرادی همچون بندر سلطان رئیس اطلاعات امنیت سابق سعودی صورت گرفته بود.
در سوی دیگر معادله پادشاه سعودی قرار دارد که زنجیره‌ای از اهداف را برای این سفر تعریف کرده است. اکنون برای شاه سعودی اصل مهم حفظ قدرت در خاندان سلمان و به تخت نشاندن فرزندش محمد بن سلمان است. رایزنی‌های سعودی در آمریکا و اروپا و نیز اصلاحات اخیر در حوزه زنان برای جلب حمایت جهانی از این انحصارطلبی است که حلقه تکمیلی آن سفر پادشاه سعودی به روسیه است. تغییر در رفتارهای منطقه‌ای عربستان از جمله در کاهش حمایتهایش از معارضان سوری، رویکرد به خروج از یمن، کاهش رویکرد تنش‌آمیز با جمهوری اسلامی ایران را می‌توان در این چارچوب ارزیابی کرد.
نکته دیگر برای سران سعودی خروج آبرومندانه از بحران‌های منطقه‌ای است که به واسطه اشتباهات محاسباتی در آن گرفتار آمده‌اند. هر چند در ظاهر ادعا می‌شود که بخشی از سفر سلمان برای دور ساختن روسیه از ایران است اما در واقع این ادعا یک فرافکنی برای پنهان سازی وضعیت بحرانی سعودی در منطقه است چراکه در مقطع کنونی مسکو به خوبی از جایگاه ایران در معادلات منطقه آگاه بوده و حاضر به تغییر در مناسبات راهبردی با تهران نخواهد بود.
در اصل می‌توان گفت رویکرد سلمان به روسیه برگرفته از ناامیدی آن از توان آمریکا در حل بحران‌های منطقه‌ای سعودی است لذا تلاش دارد با رویکرد به روسیه که به نوعی رویکرد غیرمستقیم به جبهه مقاومت است راه فراری آبرومندانه از باتلاقی که در آن گرفتار آمده بیابد هر چند که در ظاهر تلاش دارد تا چهره یک فاتح به خود گرفته و شکست‌های منطقه‌ای خود را پنهان سازد.
نویسنده: فرامرز اصغری
