متهم ردیف اول در نقض برجام با جار زدن و تهدید به خروج از آن قطعا آمریکا است اما، اینکه جایگاه اروپا در این نقض علنی، دقیقا چیست نیاز به موشکافی دقیق‌تری دارد؛ چرا که موضع‌گیری‌های ضد و نقیض اروپایی‌ها این روزها زیاد شده است.
ماهیت برجام یک قرار داد است، چنانچه قرارداد مفادی داشته باشد برای طرفین آن الزام‌آور است. برجام هم به خاطر ماهیت قرار داد بودنش خارج از قاعده نیست. اما این روزها صداهایی به گوش می‌رسد که انگار قرار است برخی از اطراف این قرارداد مفادی را اضافه و یا مواردی را نقض کنند اما، شناختن هویت ناقضین در این میان مهم‌تر از اتفاقی است که در حال رخ دادن است.
«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا، در آخرین موضع‌گیری خود در مورد برجام در بیانیه‌ای با تکرار ادعاهای نخ نمای خود علیه ایران، امضای هر قانونی از سوی کنگره برای حفظ برجام را منوط به شرط‌هایی کرد.
تعیین این شروط در حالی است که برجام توافقی صرفا هسته‌ای است و متن آن به اذعان همه دیگر طرف‌های این توافقنامه بین‌المللی یعنی چین، روسیه، انگلیس، فرانسه و آلمان و همچنین سران اتحادیه اروپا، برنامه موشکی را مساله‌ای جدا می‌داند.
آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای که تنها نهاد دارای صلاحیت برای اظهار نظر درباره پایبندی ایران به برجام است، همواره تاکید کرده که ایران هرگز این توافق را نقض نکرده است.
اتحادیه اروپا و آلمان به بیانیه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا درباره برجام واکنشی خویشتن‌دارانه نشان دادند.
یک سخنگوی وزارت خارجه آلمان پس از اظهارات دونالد ترامپ، اعلام کرد که این کشور بیانیه رئیس جمهور آمریکا در مورد برجام را مورد توجه قرار می‌دهد. همچنین یک سخنگوی کمیسیون اروپا در بروکسل اعلام کرد که "اتحادیه اروپا" بیانیه رئیس جمهور آمریکا درباره برجام را مورد توجه قرار خواهد داد.
آنطور که اتاق خبر ۲۴نوشته، همچنین سخنگوی کمیسیون اروپا نیز تاکید کرد که اتحادیه اروپا خود را به اجرای کامل و موثر توافق هسته‌ای متعهد می‌داند.
چطور می‌شود هم به برجام متعهد بود و هم شروط واهی ترامپ برای ادامه برجام را مورد توجه قرار داد؟
فایننشال تایمز در گزارشی با موضوع ضرب‌الاجل «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا برای تغییر مفاد توافق هسته‌ای با ایران، نوشته است که این هشدار اروپایی‌ها را به تشدید فشار به ایران واداشته است. این نشریه نوشته است: کشورهای اروپایی در تلاش برای پاسخ به تهدید دونالد ترامپ برای بر هم زدن توافق مهم هسته‌ای با ایران، فشارها به برنامه موشک‌های بالستیک ایران و درگیری‌های منطقه‌ای را افزایش داده‌اند. به ادعای فایننشال‌تایمز، وزارت‌خارجه آلمان اعلام کرده است که وزرای‌خارجه این کشور، فرانسه و انگلستان همراه با «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اروپا با ایران توافق کرده‌اند که «گفت‌وگویی فشرده و جدی» درباره برنامه موشکی و مسائل منطقه‌ای داشته باشند.
پس از انتشار خبر توافق ایران و اروپا برای گفت‌وگو درباره برنامه موشکی؛ وزارت خارجه با تکذیب ادعای فایننشال تایمز به آن واکنش نشان داد. قاسمی با رد ادعای فایننشال تایمز مبنی بر پذیرش ورود به «گفت‌وگویی فشرده و جدی» در موضوع برنامه موشکی و مسائل منطقه‌ای توسط مقامات کشورمان در نشست اخیر در بروکسل، تصریح کرد که برنامه دفاع موشکی ایران به هیچ وجه قابل مذاکره نیست. وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح نیز با رد ادعای انجام مذاکرات موشکی ایران گفت: هیچ مذاکره‌ای در گذشته درباره موضوعات موشکی انجام نشده است و بنا هم نداریم که داشته باشیم.
اتحادیه اروپا در مسائل مربوط به سیاست علیا، یعنی مسائل امنیتی با آمریکا همسو است اما در مورد مسائل سیاست سفلی یعنی مسائل مربوط به محیط زیست، بهداشت، حمل و نقل و حتی انرژی با آمریکا اختلاف نظرهایی دارد. بنابراین اروپا در موضوعات منطقه‌ای که به حیطه امنیت منطقه مرتبط می‌شود مانند برنامه‌های موشکی و توان دفاعی ایران به طور کلی با آمریکا همسو است، اما در موضوعات جزئی و سیاسی که به نوعی به حیثیت سیاسی اروپا مرتبط می شود سعی می‌کند استقلال عمل داشته باشد چرا که اتحادیه اروپا از زاویه سیاست خارجی و امنیت مشترک با چالش‌هایی مواجه بوده و نتوانسته تا کنون در موضوعات مختلف، اجماع اعضای خود را به دست آورد.
مخلص کلام این می‌شود که اروپا حتما با آمریکا در زمینه نقض مواد برجام هم مسیر است، اما مسیرش در نقض کمی متفاوت به نظر می‌رسد. در کل اروپا برای حفظ منافع خودش ظاهرا چاره‌ای به جز حرف شنوی از ترامپ ندارد.
