قرار بود زبان دیپلماسی را در جهت گردش سانتریفیوژ و چرخ زندگی مردم به کار گیرند، مدعی بودند زبان دنیا را می‌دانند اما نتیجه مذاکرات هسته ای وین هم چیزی جز تَکرار تقریبا هیچ سعد آباد نبوده است. ۵ سال است که مدام از برجام و دستاوردهایش می‌گویند و باغ سیب و گلابی را وعده میدهند اما وعده‌صادقی از آنها دیده نشده است و امروز بعد از ۵ سال مذاکره عده‌ای که معلوم نیست با ما هستند یا بر ما از علت نتیجه ندادن مذاکره به خاطر آزمایش موشکی که حتی خود سازمان ملل هم ارتباط آن را با برجام رد کرده بود سخن می‌گویند!! انگار هستند تا به هر طریقی، طریقه خود را موثر جلوه داده و به هر قیمتی نگویند ببخشید، اشتباه تصور می‌کردیم! قرار بود زبانشان برای اعتراف به خطا بگردد و دهان منتقد را هم نبندند اما..اما چیزی که امروز بعد از ۵ سال مذاکره و سفرهای متوالی نصیب جمهوری اسلامی شده است به گفته رهبری مورد نظر ما نبوده است. رهبری بارها تاکید کردند که ما برای برداشته شدن تحریمها مذاکره میکنیم، اما هنوز هم عده‌ای هستند که فکر می‌کنند برای اختلاف انداختن بین اروپا و امریکا و یا برای اثبات بدعهدی امریکا مذاکره کرده‌ایم!!! و با این حساب باز نسخه مذاکره جدید و حربه استفاده از دیپلماسی در برابر غلطِ اضافه ترامپ را پیشنهاد میدهند! برای این افراد ۵ سال تدبیر و امید که دقیقا همان نتایج و شاید بدتر از سعدآباد را برایمان به ارمغان آورد مرور میکنیم.
تغییر تاکتیک!
تیمی که در ابتدای انقلاب جزو گروه‌های رادیکال قرار داشتند که از مالکیت خصوصی تا زدن کروات را بدبینامه می‌نگریستند و حاضر بودند کروات را قیچی کنند!! با یک تغییر استراتژی که اصلا مشخص نشد چه بود! سر از مصالحه و دمکراسی و مذاکره در آوردند، آنوقت بالاروندگان از دیوار سفارت امریکا هم حامیشان لقب گرفتند تا در مسیری پای گزاریم که...
عاقبت مذاکرات سعدآباد را ملت فراموش نمی‌کند، تعلیق داوطلبانه فعالیتهای هسته‌ای و اجرای خودخواسته پروتکل الحاقی که چیزی جز نزدیک شدن به فصل هفتم منشورملل متحد را عاقبت برایمان به ارمغان نیاورد.
وقفه ۸ ساله
در هشت سالی که مذاکرات هسته‌ای توسط تیم دیگری به جز خوش‌بینها دنبال شد گرچه توافقی امضا نشد، سفرهای زیادی صورت نگرفت، وزیر خارجه کشورمان با وزیر خارجه امریکا قدم‌نزدند و گرچه تلویزیون بیست و چهار ساعته تصاویر تیم را پخش نمی کرد و گرچه مدال افتخار و سکه به آنها داده نشد، اما به جای آن جشن غنی سازی بیست درصدی را گرفتیم. جشنی که همه دست و دشمن را شوکه کرد و دوباره طرف مقابل را به میز مذاکره از موضع پایین کشاند.
برجام و هیچ!
اما بعد از بازگشت غرور آفرین حامیان مذاکره دوباره سفر و قدم زدن و .. شروع شد و حاصل آن بعد از عکس یادگاری با ۶ کشور مذاکره کننده و قدم زدن کنار رود و رفتن با ویلچر به مذاکره! برجام بود، برجامی که ما همه آن را عمل کردیم و طرف مکقابل نه!
باید بنویسیم که امروز در راستای عمل به برجام، بیش از ۱۲ هزار سانتریفیوژ را از چرخه سوخت خارج کردیم، تحقیق و توسعه برای غنی سازی در فردو را متوقف کرده، قلب رآکتور اراک را بیرون آورده و داخل آن بتن ریزی کرده‌ایم. همه کارهایمان را هم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها تایید کرده است، اما امریکا امروز برجام را لغو کرده و اروپا هم در عمل همان هیچ امریکا را تکرار کرده است.
برجام و اروپا امریکا
برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام که بعد از سه سال مذاکرات فشرده با غرب در عرصه نظر تصویب شد اما حاصلی برایمان به جای نگذاشت.
علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی در اسفند ماه سال ۹۴ جزو اولین کسانی بود که به رفتار امریکایی‌ها در قبال اجرای برجام واکنش نشان داد و اعلام کرد طرف غربی در انجام برخی از تعهدات خود در برداشتن تحریمها از جمله تحریم‌های بانکی تأخیر داشته است. گفته‌ای که عکس العمل رئیس‌جمهور را هم درپی داشت و در ۱۶ اسفند ۹۴ در پاسخ به اظهارات صالحی گفت: ایشان وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی نیست، وزیر خارجه هم الان نیست. ایشان مسئول سازمان انرژی اتمی است. با وجود این روحانی نیز آن موقع به صورت تلویحی از بدقولی‌های امریکایی‌ها در اجرای برجام پرده برداشت و گفت: امریکایی‌ها در ارتباط‌گیری شرکت‌های جهانی بیمه با کشتی‌های ایرانی و اجازه به هیأت مذاکره‌کننده ایرانی برای مذاکره درخصوص بقیه موضوعات با جهانیان همانند برجام، مانع‌تراشی می‌کنند.
اجرایی نشدن تعهدات طرف غربی در برجام باعث شد تا ظریف همانند دکتر صالحی در فروردین ۹۵ به این موضوع واکنش نشان داده و بگوید ما فقط از آمریکایی‌ها یک چیز می‌خواهیم و آن هم این است که امریکایی‌ها در زمینه تبادلات اقتصادی و بانکی ایران با طرف‌های اروپایی دخالت نکنند. مردم ایران می‌خواهند شاهد نتایج توافق هسته ای باشند. ما بیش از ۳۰ ماه در یکی از فشرده ترین مذاکرات شرکت نکرده ایم که اکنون فقط یک سند خالی داشته باشیم.
چند روز قبل از آن هم رئیس وقت کل بانک مرکزی، ولی الله سیف نیز بعد از دیدار خصوصی با وزیر خزانه داری امریکا تصریح کرده بود که برجام تاکنون هیچ دستاورد اقتصادی برای ایران نداشته است. امکان دسترسی به ۱۰۰ میلیارد دلار دارایی‌های مسدود شده را نداریم، بانک‌های اروپایی نیز کماکان نگران نقض قوانین امریکا و مواجه شدن با جریمه‌های سنگین هستند.
راه‌حل مقاومتی
با وجود تمام ناکامی‌ها از اجرای ناقص برجام در مقطع فعلی و امتیازات نقد داده شده و امتیازات نسیه گرفته نشده، باید براساس گفته رئیس جمهوری پس از خروج امریکا از برجام کاری عملی صورت گیرد.
مقام معظم رهبری از اقتصاد مقاومتی به عنوان راه‌حل اساسی یاد کرده و آن را بارها پیشنهاد دادند که مورد تأیید اکثر نخبگان و اندیشمندان حوزه اقتصادی و سیاسی کشور نیز قرار گرفته و می‌توان از آن بهره برد.
تجربه کشورهایی مانند آمریکا ، فرانسه ، انگلیس و آلمان که از جمله بزرگترین اقتصادهای جهانی محسوب می‌شوند نیز مؤید صحیح بودن مسیر اجرای اقتصاد مقاومتی است. این کشورها نیز یکی از اصلی ترین پایه‌های توسعه پایدار را در حمایت از تولید داخلی می‌دانند. لذا دولتمردان ما نیز باید این موضوع را خوب درک کنند که هرگز با نگاه برون مرزی نمی‌توان بهشت خیالی را برای کشور عملیاتی کرد و با این شیوه کشور به رشد و توسعه دست نمی یابد. برجام امروزه سنگ محک خوبی است در اثبات پرخطر و پرهزینه بودن نگاه برون‌گرایانه و توجه بیش از پیش به توان و ظرفیت‌های بومی کشور. امید است با تلاش مسئولین و دلسوزان، دستاورد بزرگ برجام که همان به خود آمدن و در زمین دشمن بازی نکردن بود، راهگشای آینده کشور و حرکت در مسیر باور به شعار ما می‌توانیم و اجرای اقتصاد مقاومتی با اتکا به توان بومی شود.
حال باید ببنیم تیم تدبیر و امید راضی به درس گرفتن دوباره پیمودن راه خطا می‌شود و دیپلماسی را با اقتصاد مقاومتی تعویض می‌کند یا خیر.
نویسنده: مائده شیرپور
