با توصیه‌ها و تاکیدات مقام معظم رهبری در اینباره فکر می‌کردیم اقدامات جدی‌تری در این حوزه صورت گرفته باشد اما با توجه به اعلام آمار جمعیت معتادان و البته از آن بدتر عدم حمایت از این قشر که باعث شده ۹۵ درصد ترک کرده‌ها مجددا به اعتیاد روی آورند و تثبیت این آمار در سه سال نگران کننده به نظر می‌رسد. بر همین اساس نگاهی به اوضاع اعتیاد، پیشگیری و تعداد بازگشت به اعتیاد بهبودیافتگان داشتیم.
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در آذرماه سال ۹۲ که اتفاقا همین سمت را هم داشت در مناظره‌ای گفته بود «۹۵ درصد معتادان بعد از ترک به مواد بر می‌گردند»
احمد حاجبی در آن زمان این را هم اشاره کرده بود که «معتادان به دلیل لذتی که از استعمال مواد دارند دوباره به این بیماری باز می‌گردند. مقوله حمایت‌های اجتماعی یک پکیچ کامل است و ما معتقدیم که معتاد پاک شده باید به فکر شغل، حمایت و کاهش آسیبهای وی باشیم.» همان موقع هم از آماری که شنیدیم هم شوکه شدیم وهم ناراحت اما اینکه همین آمار سه سال بعد یعنی در آذر ۹۵ مجددا از سوی یکی دیگر از مسئولان تکرار شود ناراحت کننده‌تر و نگران کننده‌تر خواهد بود.
معتادان نیازمند حمایت‌های اجتماعی
رئیس اداره مبارزه با اعتیاد وزارت بهداشت علیرضا نوروزی به ایرنا گفته که: تعداد زیادی معتاد کارتن خواب و بی‌خانمان در کشور و در شهر تهران وجود دارد، آمارهای مختلفی نیز از تعداد آنها بیان شده که از ۱۰ هزار نفر تا ۳۰ هزار نفر متغیر است.تعداد معتادان متجاهر یا بی‌خانمان هر چقدر که باشند، راه‌حل از بین بردن این پدیده این نیست که فقط به درمان اعتیاد آنها اکتفا کنیم، ممکن است، این معتادان را به مراکز درمانی ببریم و بعد از دو ماه یا شش ماه یا حتی بیشتر ترک دهیم اما برای پس از ترک اعتیاد آنها چه برنامه‌ای داریم.
وی البته اضافه کرده: وزارت بهداشت و مراکز ترک اعتیاد وابسته به این وزارتخانه یا دستگاه‌های دیگر ممکن است، برای درمان معتادان اقدامات زیادی هم انجام دهند اما تا زمانی که حمایت‌های اجتماعی و مصونیت‌های لازم برای بازگشت این معتادان به جامعه نباشد، تمام این اقدامات بی‌نتیجه می‌ماند. بخش مهمی از مشکلات معتادان بی‌خانمان، مسئله بی‌خانمانی آنهاست که باید ریشه‌یابی و حل شود، اما متاسفانه در برنامه‌ریزی‌ها به مسئله بی‌خانمانی و حمایت‌های اجتماعی از این معتادان توجهی نداریم و تصور می‌کنیم با درمان اعتیاد آنها مسئله رفع می‌شود. در چند سال گذشته که با تورم بالا و گاه تا ۴۰درصد در کشور مواجه بودیم، بسیاری از افراد در کشور ورشکست و بیکار شدند و بسیاری از معتادان نیز بی‌خانمان شدند، هزینه‌های کمرشکن اقتصادی باعث شد به هر حال افرادی بی‌خانمان شوند اما برنامه‌ای برای حمایت اجتماعی و اقتصادی از این افراد نداشتیم. اعتیاد و سوء‌مصرف موادمخدر برای برخی از معتادان به صورت یک عادت و سبک زندگی غلط در آمده است که حتی با ترک اعتیاد نیز دوباره به اعتیاد بر می‌گردند.
نگاهی به همین آمارها نشان می‌دهد که اعتیاد در کشور چگونه است و بدتر از آن معتادان خیابانی چطور رها شده‌اند.
پیشگیری بهتر از درمان
اما در این مسیر شاید بهترین راه حل برطرف کردن معضل اعتیاد در کشور همان شعار همیشگی پیشگیری بهتر از درمان باشد اما وقتی راه‌های پیشگیری از آسیبهای اجتماعی در لایحه تدوینی دولت در برنامه ششم توسعه گنجانده نشده نگرانی بیشتر و البته وظیفه نمایندگان ملت برای گنجاندن این بند در این لایحه سنگین‌تر می‌شود.
اما در همین راستا و انجام پیش‌بینی‌های لازم برای پیشگیری از اعتیاد مولفه‌هایی لازم است، در همین رابطه معاون اجتماعی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در راستای اجتماعی شدن مبارزه با موادمخدر گفت: پیشگیری برای مقابله با اعتیاد بدون مشارکت مردم ممکن نیست و باید آنها را برای مبارزه اجتماعی با موادمخدر دعوت به همکاری کرد.
سیدمحمدهادی ایازی با اشاره به این نکته که: پدیده اعتیاد دغدغه جدی برای مسئولان و مردم در حوزه آسیبهای اجتماعی است، افزود: همسایگی ما با کشور افغانستان که ۸۰ درصد مواد افیونی را تولید می‌کند، مرزهای شرقی را تحت‌الشعاع قرار داده و ما همواره در معرض آسیب توزیع و مصرف موادمخدر هستیم.
ایازی با بیان اینکه اقدامات بازدارنده از موادمخدر باید در حوزه مقابله و پیشگیری انجام شود، اظهار کرد: نگاه دولتی و حاکمیتی برای مقابله با اعتیاد در حوزه برخوردهای نظامی و انتظامی است اما در چارچوب نظام مشارکت خانواده‌ها باید گام‌های اساسی را بردارند. خانواده بیشترین نقش را در مقابله با اعتیاد دارد باید اقدامات کنترلی برای دوری فرزندان از مصرف موادمخدر در سطح وسیعی به خانواده‌ها آموزش داده شود.
فرهنگ‌سازی در مدارس
اما شاید بهترین فضایی که می‌توان برای پیشگیری از آسیبهای اجتماعی از جمله اعتیاد سرمایه‌گذاری کرد فضای آموزش و پرورش و مدارس باشد، که به گفته ایازی باید فضای مدارس را در حوزه پیشگیری از مصرف موادمخدر ایمن کرد، دیدگاه نوجوانان را به تبلیغات کاذبی که از سوی شبکه‌های اجتماعی درباره نشاط آور بودن انواع موادمخدر صنعتی و شیمیایی آگاه کرد تا آنان نسبت به این تبلیغات فریبنده هوشیاری بیشتری داشته باشند.
وی به ایمن کردن محیط‌های دانشگاهی و کارگری در جهت اجتماعی شدن مبارزه با موادمخدر اشاره کرد و افزود: فرهنگ‌سازی و اصلاح سبک زندگی برای مقابله با اعتیاد امری ضروری است.
ایازی اظهار داشت: دخانیات و مصرف قلیان قدم‌های اولیه برای مصرف موادمخدر است، متاسفانه خانواده‌ها همراه با فرزندان خود قلیان را به صورت تفننی استفاده می‌کنند که این بیشترین آسیب را به سلامتی وارد می‌کند.
وی با ابراز تاسف از رشد استعمال سیگار در میان جوانان بویژه دختران گفت: سازمان‌های مردم‌نهاد و اجتماع محور باید به پدیده اعتیاد بیشتر ورود کنند و نوجوانان و جوانان را به آسیبهای جدی ناشی از مصرف قلیان، سیگار و موادمخدر آگاه سازند.
معاون اجتماعی وزیر بهداشت با اشاره به اینکه همایش ملی صیانت و گفتمان‌سازی اجتماعی شدن مبارزه با موادمخدر اقدام ارزشمندی برای مقابله با اعتیاد است، گفت: باید در چارچوب نظام مشارکت مردم به مبارزه اجتماعی با موادمخدر پرداخت و آنها را نیز برای حضور در این همایش ملی دعوت کرد.
در نهایت به نظر می‌رسد که اگر برنامه‌ای مدون و عزمی جدی برای پیشگیری البته درمان معتادان طوری که بازگشت مجددا به سمت اعتیاد نداشته باشند صورت نگیرد به زودی زنگ خطری جدی‌تر برای معضل اعتیاد در کشور به صدا در خواهد آمد.
آمارها سخن می‌گویند
با توصیه‌ها و تاکیدات مقام معظم رهبری در اینباره فکر می‌کردیم اقدامات جدی‌تری در این حوزه صورت گرفته باشد اما با توجه به اعلام آمار جمعیت معتادان و البته از آن بدتر عدم حمایت از این قشر که باعث شده ۹۵ درصد ترک کرده‌ها مجددا به اعتیاد روی آورند و تثبیت این آمار در سه سال نگران کننده به نظر می‌رسد. بر همین اساس نگاهی به اوضاع اعتیاد، پیشگیری و تعداد بازگشت به اعتیاد بهبودیافتگان داشتیم.
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در آذرماه سال ۹۲ که اتفاقا همین سمت را هم داشت در مناظره‌ای گفته بود «۹۵ درصد معتادان بعد از ترک به مواد بر می‌گردند»
احمد حاجبی در آن زمان این را هم اشاره کرده بود که «معتادان به دلیل لذتی که از استعمال مواد دارند دوباره به این بیماری باز می‌گردند. مقوله حمایت‌های اجتماعی یک پکیچ کامل است و ما معتقدیم که معتاد پاک شده باید به فکر شغل، حمایت و کاهش آسیبهای وی باشیم.» همان موقع هم از آماری که شنیدیم هم شوکه شدیم وهم ناراحت اما اینکه همین آمار سه سال بعد یعنی در آذر ۹۵ مجددا از سوی یکی دیگر از مسئولان تکرار شود ناراحت کننده‌تر و نگران کننده‌تر خواهد بود.
معتادان نیازمند حمایت‌های اجتماعی
رئیس اداره مبارزه با اعتیاد وزارت بهداشت علیرضا نوروزی به ایرنا گفته که: تعداد زیادی معتاد کارتن خواب و بی‌خانمان در کشور و در شهر تهران وجود دارد، آمارهای مختلفی نیز از تعداد آنها بیان شده که از ۱۰ هزار نفر تا ۳۰ هزار نفر متغیر است.تعداد معتادان متجاهر یا بی‌خانمان هر چقدر که باشند، راه‌حل از بین بردن این پدیده این نیست که فقط به درمان اعتیاد آنها اکتفا کنیم، ممکن است، این معتادان را به مراکز درمانی ببریم و بعد از دو ماه یا شش ماه یا حتی بیشتر ترک دهیم اما برای پس از ترک اعتیاد آنها چه برنامه‌ای داریم.
وی البته اضافه کرده: وزارت بهداشت و مراکز ترک اعتیاد وابسته به این وزارتخانه یا دستگاه‌های دیگر ممکن است، برای درمان معتادان اقدامات زیادی هم انجام دهند اما تا زمانی که حمایت‌های اجتماعی و مصونیت‌های لازم برای بازگشت این معتادان به جامعه نباشد، تمام این اقدامات بی‌نتیجه می‌ماند. بخش مهمی از مشکلات معتادان بی‌خانمان، مسئله بی‌خانمانی آنهاست که باید ریشه‌یابی و حل شود، اما متاسفانه در برنامه‌ریزی‌ها به مسئله بی‌خانمانی و حمایت‌های اجتماعی از این معتادان توجهی نداریم و تصور می‌کنیم با درمان اعتیاد آنها مسئله رفع می‌شود. در چند سال گذشته که با تورم بالا و گاه تا ۴۰درصد در کشور مواجه بودیم، بسیاری از افراد در کشور ورشکست و بیکار شدند و بسیاری از معتادان نیز بی‌خانمان شدند، هزینه‌های کمرشکن اقتصادی باعث شد به هر حال افرادی بی‌خانمان شوند اما برنامه‌ای برای حمایت اجتماعی و اقتصادی از این افراد نداشتیم. اعتیاد و سوء‌مصرف موادمخدر برای برخی از معتادان به صورت یک عادت و سبک زندگی غلط در آمده است که حتی با ترک اعتیاد نیز دوباره به اعتیاد بر می‌گردند.
نگاهی به همین آمارها نشان می‌دهد که اعتیاد در کشور چگونه است و بدتر از آن معتادان خیابانی چطور رها شده‌اند.
پیشگیری بهتر از درمان
اما در این مسیر شاید بهترین راه حل برطرف کردن معضل اعتیاد در کشور همان شعار همیشگی پیشگیری بهتر از درمان باشد اما وقتی راه‌های پیشگیری از آسیبهای اجتماعی در لایحه تدوینی دولت در برنامه ششم توسعه گنجانده نشده نگرانی بیشتر و البته وظیفه نمایندگان ملت برای گنجاندن این بند در این لایحه سنگین‌تر می‌شود.
اما در همین راستا و انجام پیش‌بینی‌های لازم برای پیشگیری از اعتیاد مولفه‌هایی لازم است، در همین رابطه معاون اجتماعی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در راستای اجتماعی شدن مبارزه با موادمخدر گفت: پیشگیری برای مقابله با اعتیاد بدون مشارکت مردم ممکن نیست و باید آنها را برای مبارزه اجتماعی با موادمخدر دعوت به همکاری کرد.
سیدمحمدهادی ایازی با اشاره به این نکته که: پدیده اعتیاد دغدغه جدی برای مسئولان و مردم در حوزه آسیبهای اجتماعی است، افزود: همسایگی ما با کشور افغانستان که ۸۰ درصد مواد افیونی را تولید می‌کند، مرزهای شرقی را تحت‌الشعاع قرار داده و ما همواره در معرض آسیب توزیع و مصرف موادمخدر هستیم.
ایازی با بیان اینکه اقدامات بازدارنده از موادمخدر باید در حوزه مقابله و پیشگیری انجام شود، اظهار کرد: نگاه دولتی و حاکمیتی برای مقابله با اعتیاد در حوزه برخوردهای نظامی و انتظامی است اما در چارچوب نظام مشارکت خانواده‌ها باید گام‌های اساسی را بردارند. خانواده بیشترین نقش را در مقابله با اعتیاد دارد باید اقدامات کنترلی برای دوری فرزندان از مصرف موادمخدر در سطح وسیعی به خانواده‌ها آموزش داده شود.
فرهنگ‌سازی در مدارس
اما شاید بهترین فضایی که می‌توان برای پیشگیری از آسیبهای اجتماعی از جمله اعتیاد سرمایه‌گذاری کرد فضای آموزش و پرورش و مدارس باشد، که به گفته ایازی باید فضای مدارس را در حوزه پیشگیری از مصرف موادمخدر ایمن کرد، دیدگاه نوجوانان را به تبلیغات کاذبی که از سوی شبکه‌های اجتماعی درباره نشاط آور بودن انواع موادمخدر صنعتی و شیمیایی آگاه کرد تا آنان نسبت به این تبلیغات فریبنده هوشیاری بیشتری داشته باشند.
وی به ایمن کردن محیط‌های دانشگاهی و کارگری در جهت اجتماعی شدن مبارزه با موادمخدر اشاره کرد و افزود: فرهنگ‌سازی و اصلاح سبک زندگی برای مقابله با اعتیاد امری ضروری است.
ایازی اظهار داشت: دخانیات و مصرف قلیان قدم‌های اولیه برای مصرف موادمخدر است، متاسفانه خانواده‌ها همراه با فرزندان خود قلیان را به صورت تفننی استفاده می‌کنند که این بیشترین آسیب را به سلامتی وارد می‌کند.
وی با ابراز تاسف از رشد استعمال سیگار در میان جوانان بویژه دختران گفت: سازمان‌های مردم‌نهاد و اجتماع محور باید به پدیده اعتیاد بیشتر ورود کنند و نوجوانان و جوانان را به آسیبهای جدی ناشی از مصرف قلیان، سیگار و موادمخدر آگاه سازند.
معاون اجتماعی وزیر بهداشت با اشاره به اینکه همایش ملی صیانت و گفتمان‌سازی اجتماعی شدن مبارزه با موادمخدر اقدام ارزشمندی برای مقابله با اعتیاد است، گفت: باید در چارچوب نظام مشارکت مردم به مبارزه اجتماعی با موادمخدر پرداخت و آنها را نیز برای حضور در این همایش ملی دعوت کرد.
در نهایت به نظر می‌رسد که اگر برنامه‌ای مدون و عزمی جدی برای پیشگیری البته درمان معتادان طوری که بازگشت مجددا به سمت اعتیاد نداشته باشند صورت نگیرد به زودی زنگ خطری جدی‌تر برای معضل اعتیاد در کشور به صدا در خواهد آمد.
