هرگاه یک اتفاقی و حادثه ای در کشور رخ می‌دهد، دولتمردان از مردم می‌خواهند پای کار بیایند، البته پیش از آن که فراخوان داده شود، مردم خودجوش وارد عمل می‌شوند، در زلزله و سیل‌های اخیر که چنین بوده است. پس نقش دولت و دستگاه‌های مربوط در این زمینه‌ها چیست؟ چرا در زمان اتفاقات و حوادث طبیعی و غیرطبیعی، دولت، وزارتخانه‌های مرتبط با اتفاق و حادثه، دستگاه‌های متولی که کم هم نیستند، دیر اقدام می‌کنند یا ضعیف عمل می‌کنند؟ چرا علاج واقعه قبل از وقوع در دستور کار نهادها، سازمان‌ها و وزارتخانه‌های متولی نیست؟ چرا دولت یا دولت‌ها برای حل مشکل اقدامی انجام نمی‌دهند؟
هر سال فصل سرما که فرا می‌رسد، برای برخی از شهرهای کشور همچون تهران و دیگر کلانشهرها لذت برف و باران تبدیل به نفرت از فصل زمستان شده است، چرا که زمستان مصادف است با آلودگی هوا، بیماری، تنگی نفس، خفگی و ده‌ها و صدها لطمات و عوارض آلودگی هوا که دامنگیر شهر و شهرهایی چون تهران است که البته این معضل به شهرهای کوچک هم سرایت کرده و می‌رود تا روستاها را نیز درگیر کند. ریشه آلودگی هوا استفاده از سوخت‌های فسیلی، نفت، بنزین، گازوئیل و حتی گاز شهری است، اما چرا ایران بیشترین آلایندگی هوا را به خود اختصاص داده و چرا متولیان برای رفع این مشکل که میلیاردها تومان هزینه برای جبران خسارات آن باید پرداخت شود، اقدامی انجام نمی‌دهند؟ دولت و وزارت نفت قاطعانه می‌گویند سوخت‌ها با کیفیت است و هیچ مشکلی ندارد، اما متهم ردیف اول آلودگی هوای تهران و دیگر شهرهای کشور سوخت‌هایی است که در موتورهای خودروهای مردم و سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها می‌سوزد.
کیفیت پایین بنزین و گازوئیل تولید شده در کشور باید از سوی نهادهای غیر دولتی بررسی شود که آیا بنزین و گازوئیل تولید شده در پالایشگاه‌های وزارت نفت که مدعی کیفیت بالای آن است، قابل قبول است یا نه؟ «هیچ ماست بندی نمی‌گوید ماست من ترش است!» مگر آن که غیر آن ثابت شود، که با وجود شدت آلایندگی‌ها در شهرهای کشور به نظر می رسد ثابت شده باشد.
مردم در شهرهای آلوده، نخستین افرادی هستند که از وجود آلودگی هوا زیان می‌بینند و چه زیانی بالاتر از سلامتی مردم؛ ریه‌های درگیر دود و آلودگی و دیگر نقاط درونی بدن هر انسانی آسیب‌های جدی می‌بیند و باعث بیماری‌های لاعلاج می‌شود. چه کسی و چه دستگاهی پاسخگوی زیانی است که به مردم وارد می‌شود؟
چه نهاد و سازمانی به شکایت مردمی‌که به خاطر وجود آلودگی هوا بیمار شده و هزینه‌های سنگینی را هم متحمل شده اند، رسیدگی خواهد؟
آیا دستگاه قضایی کشور بر اساس حقوق شهروندی به شکایت مردم در این زمینه رسیدگی خواهد کرد؟
دولت کنونی و یا هر دولت دیگری که پیش از این در کشور مستقر بوده، وظیفه داشته در راستای کاهش آلودگی هوا وظایف خود را انجام دهد که اگر انجام داده بودند، نباید شاهد بروز آلودگی هوا با شدت بیشتر در شهرهای متعدد بودیم. نتیجه بی مسئولیت‌های گذشته و حال است که شهرهای درگیر آلودگی هوا بیشتر می‌شود و تبعات آن نیز جبران ناپذیرتر! در چنین شرایطی قوه قضاییه در جایگاه احقاق حق مردم می‌تواند به این موضوع حتی راساً ورود کند و مدعی العموم نیز از طرف مردم شکایت کند و شکایت‌های مردم نیز به قوه قضاییه از مسئولین ذیربط صورت گیرد. نمی‌توان به سادگی از موضوع آلودگی هوا، آلاینده‌ها و عوامل آن چشم پوشی کرد، زمانی که شرایط آلایندگی افزایش می‌یابد و به دیگر شهرها هم کشیده می‌شود که از تهران بسیار کمتر جمعیت و خودرو دارد، این وضعیت تنها می‌تواند یک علت داشته باشد و آن هم بی کیفیت بودن سوخت خودروها است.
پرسش‌ها و مطالباتی که مردم از مسئولین دارند روشن است.
۱ـ چرا حمل و نقل عمومی شهرهای کشور به ویژه تهران گسترش نیافته است؟
۲ـ چرا دولت سهم خود را در نوسازی حمل و نقل عمومی شهرها پرداخت نکرده است؟
۳ـ چرا خطوط مترو براساس برنامه‌های تنظیم شده افزایش نیافته است؟
۴ـ چرا سوخت استاندارد از سوی وزارت نفت تولید نمی‌شود؟
۵ـ چرا تولید کنندگان خودرو، موتورهای استاندارد تولید نمی‌کنند؟
۶ـ و بسیاری چراهای دیگر که در این شرایط و اوضاع نابسامان آب و هوا در تهران و دیگر شهرهای کشور، مردم خواهان پاسخگویی و سپس رفع مشکل هستند که هیچ نقشی در ایجاد آن نداشته و ندارند.
اگر حمل و نقل شهری در شرایط مطلوب و مناسب قرار داشته باشد، مردم شهرها هیچگاه از خودروی شخصی برای رفت و آمد استفاده نخواهند کرد، تا زمانی که سیستم اتوبوسرانی و متروی تهران در وضعیتی که می‌بینید، باشد، مردم رغبتی برای استفاده از آنها نشان نخواهند داد و آن دسته از مردم هم که از اتوبوس و مترو بهره می‌برند، از سر ناچاری است. اکنون هم زمان بحث و جلسه و برنامه سازی در تلویزیون و رسانه‌های کشور نیست که بیش از اندازه برای این موضوع بحث و بررسی شده است، اکنون زمان عمل است نه حرف، مسئولین عزیز، اندکی از سیاست و سیاست بازی بیرون بیایید و به فکر مردم باشید.
نویسنده: سیاوش کاویانی
