عراق در حالی خود را برای میزبانی میلیون‌ها زائر اربعین امام حسین (ع) آماده می‌کند بغداد، بصره و برخی دیگر از شهرهای جنوب عراق صحنه برگزاری تظاهرات‌هایی در اعتراض به معضل بیکاری و مشکلات معیشتی بود. در جریان این اعتراضات دو نفر کشته و چندین نفر زخمی شدند. نکته قابل توجه آنکه گروه‌هایی از جمله جریان صدر که معمولاً آغازگر چنین تظاهرات‌هایی بودند اعلام کردند که در آن شرکت نخواهند کرد. هر چند که اعتراض و بیان مطالبات حق هر ملتی از جمله مردم عراق است و دولتمردان نیز موظف به توجه به این مطالبات هستند اما یک سوال اساسی مطرح است و آن اینکه چرا در مقطع کنونی و به یکباره آتش این اعترا‌ض‌ها دوباره شعله ور شده است و استمرار آن چه شرایطی را برای عراق به همراه خواهد داشت؟
نگاهی بر روند تحولات اقتصادی و اجتماعی عراق نشان می‌دهد که به رغم اقدامات بسیار صورت گرفته از سوی دولت و بویژه نیروهای مردمی برای بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی مردم، اما معطوف شدن به اولویت مسائل امنیتی مانع از تحقق بسیاری از طرح‌ها و اقدامات شده است که نتیجه آن را در شرایط اقتصادی بویژه در مناطقی که تحت سلطه گروه‌های تروریستی بوده، می‌توان مشاهده کرد. بر این اساس بخشی از اعتراض‌های صورت گرفته را می توان ناشی از مطالبات مردمی و دغدغه‌های اقتصادی و اجتماعی آنان دانست.
در کنار این مسئله یک اصل مهم قابل توجه است و آن شرایط حساس عراق در مقطع کنونی است. عراق از یک سو برای برگزاری همه جانبه اربعین حسینی (ع) آماده می‌کند. اربعینی که سالهاست با حضور میلیون‌ها زائر از سراسر جهان بزگزار می‌شود که هم نوید دهنده توان عراق در تامین امنیت است و هم جایگاه و اهمیت عراق در عرصه منطقه‌ای و جهانی را آشکار می‌سازد. از سوی دیگر اخیرا مباحثی در باب اقدامات دیپلماتیک عراق برای کاهش تنش در منطقه مطرح شده است که سفر المهدی به عربستان و عمار حکیم به امارات و طرح مباحثی برای بهبود مناسبات ایران و عربستان از جمله این اقدامات است. این امر می‌تواند دستاوردی بزرگ برای عراقی باشد که بهبود امنیت منطقه را زمینه ساز تحقق اهداف داخلی و جهانی خود بویژه در حوزه اقتصادی و بازسازی ویرانه‌های برجای مانده از تروریست‌ها می داند. در همین حال به خواست مردم، پارلمان و دولت عراق در حال زمینه سازی برای خروج نیروهای آمریکایی از این کشور است که زمینه ساز کاهش مداخلات آمریکا خواهد شد.
مجموع این تحولات در حالی در جریان است که آمریکا به دنبال ماندن در عراق است، سعودی سعی دارد تا میانجی گری عراق را در چارچوب همگرایی با سعودی هدایت نماید و ائتلافی از غرب، ارتجاع عربی و صهیونیست‌ها به دنبال کم رنگ سازی میزانی عراق در ایام اربعین هستند. مجموع این شرایط ابهامات بسیاری را در اعتراض‌های و ناآرامی‌های اخیر عراق ایجاد می‌کند و سناریوی سوء استفاده بیرونی از مطالبات مردمی را تقویت می‌سازد. سناریویی که همگرایی مردم و مسئولان در بیان و پیگیری مطالبات به صورت مسالمت آمیز به جای صف بندی خیابانی راهکار مقابله با آن خواهد بود.
نویسنده: علی تتماج
