پذیرفتن این واقعیت که در چند سال اخیر تحریمهای ظالمانه منجر به آن شده که بخشی از رقابت تجاری کشور دستخوش مشکلاتی شود مساله سختی نیست اما اینکه بنا باشد همه مشکلات اقتصادی کشور و معضلات ایجاد شده در حوزههاي مختلف کشور را به موضوع مذاکرات هستهاي و تحریمهاي ناشی ازآن گره بزنیم سوالی است که کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی آن را مطرح میکنند و معتقدند از هر جنبه که به این موضوع بنگرید؛ بزرگنمایی بیش نیست.
این کارشناسان اقتصادی با اشاره به اینکه مساله دستیابی به انرژی هستهاي و تحریمهاي ناشی از آن موجب شده تا دهها میلیارد دلار پول ایران بلوکه شود و در کنار آن ایران مجبور شده تا برای تامین خطوط اعتباری به فاینانسهاي چینی دلخوش کند خود ماحصل این موضوع است و قدر مسلم تا زمانی که این مذاکرات به نتیجه نرسد و تحریمها رفع نشود نمیتوان به عادی شدن روابط تجاری امیدوار بود اما در کنار این اتفاق اینکه بنا باشد کاستیهاي موجود در اقتصاد که مدیریت ناکارآمد سهم زیادی در آن دارد را به موضوع هستهاي و مذاکرات مرتبط سازیم؛ دردی از اقتصادکشور دوا نمیکند.
منتقدان اقتصادی کشور بر این اعتقاد هستند که اقتصاد ایران به قدری بزرگ است که ادامه تحریمها هم نمیتواند مانع مهمی باشد چراکه مشکلات حاصل از این موضوع با تولیدات داخل قابل حل خواهد بود و این همان روندی است که در سالهای اخیر طی شده است. به گفته این گروه رفع تحریمها ميتواند موانع توسعه تجارت خارجی را درپی داشته باشد اما اقتصاد ايران به قدری در صنایع نفت و گاز؛ معادن و کشاورزی و صادرات غیرنفتی پتانسیل دارد که با اتکا به آن بتوان به رشد اقتصادی بالا دست یافت.
غلو نکنیم
ایرج ندیمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در بحث سهم مذاکرات هستهاي و تحریمهاي ناشی از آن در مشکلات کنونی اقتصاد کشور به سیاست روز گفت: قدر مسلم اگر همه مشکلات کنونی را به موضوعات هستهاي مرتبط کنیم تا حدود زیادی غلو کردهایم چراکه میزان مبادلات اقتصادی کشور با خارج چیزی در حدود ۱۰۰ میلیارد دلار است که باید برای این مهم جایگزینی صورت گیرد.
وی با بیان اینکه ضررهای تحمیل شده در بحث تحریمها و موضوعات هستهاي به صادرات کشور را تحتالشعاع قرار میدهد خاطرنشان کرد: البته این نکته هم قابل توجه است که کاهش صادرات به واسطه میزان ارزی که عاید کشور ميشود واردات را هم تحتالشعاع قرار ميدهد اما ظرفیتهاي نیروی انسانی، منابع و پتانسيلهاي کشاورزی در کشور و توانایی در بخشی از صنایع این امکان را به کشور میدهد که از خارج بینیاز شود.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه اقتصاد ایران با یک رویه ثابت خو گرفته است تصریح کرد: ما با صادرات نفتی کسب درآمد کردهایم و به واسطه ارز به دست آمده از این مساله نیاز کالاهای وارداتی را تامین کردهایم اما آنچه مهم است این است که از جهت اصل نظام اقتصادی باید بپذیریم این تحریم در عین حال یک فرصت ناخواسته است. وی افزود: فرصت به دست آمده نیاز به مدیریت دارد به این معنا که چطور بتوانیم در حوزه کشاورزی محصولات استراتژیک تولید کنیم و یا اینکه با استفاده از توان دانشگاهی کشور بخشی ازکالاهای صنعتی را تولید و علاوه بر ایجاد شغل و به کارگیری نیروی انسانی در داخل خودکفا شویم.
ه گفته وی حرکت به سمت صادرات مواد فرآوری شده به جای مواد خام و همچنین استفاده از نیروهاي داخلی گام مهمی در جهت استفاده از فرصت به دست آمده است و برخلاف عقیده برخی افراد رفع تمام مشکلات داخل وابسته به خارج نیست و این تنها یک بزرگنمایی است. ندیمی با بیان اینکه مشکلات ایجاد شده به واسطه تحریم اثر کوتاهمدت دارد و قابل مدیریت است گفت: حرکت به سوي اقتصاد مقاومتی بحثی است که باید از سمت نظام اجرایی و اقتصادی کشور پذیرفته شود.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: انتظار کنونی از سیاستگذاران و مجریان کشور آن است تا نیازهای کشور را با بهرهگیری از اقتصاد مقاومتی مدیریت کنند و شرایط کنونی بهترین زمان برای بهرهگیری از نیروهای داخلی است. وی افزود: با توجه به ظرفیتهاي موجود ميتوانیم وابستگی را تبدیل به درآمدزایی کنیم و امید ميرود با نگاه آیندهنگر مدیران بتوانیم به این سمت حرکت کنیم.
فضای تنگ تجارت
ناصر عاشوری عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه تمام مشکلات اقتصادی کشور به موضوع هستهاي بر نمیگردد به سیاست روز گفت: بحث هستهاي تنها گرهي است که در کنار سایر گرهها برای اقتصاد کشور مشکلات اساسی ایجاد کرده است.
وی با بیان اینکه به واسطه بحث هستهاي مشکلاتی از قبیل نقل و انتقال ارز و پرداخت و... را پدید آورده است افزود: آنچه مسلم است بحث مذاکرات هستهاي تنها موجب تنگتر شدن فضا برای فعالیتهاي اقتصادی کشور شده و با این وجود نمیتوان تمام مشکلات کنونی رابه بحث هستهاي و مذاکرات ارتباط داد. این نماینده مجلس با اشاره به تبعات مذاکرات هستهاي خاطرنشان کرد: هرچند تمام فعالیتهاي اقتصادی را نمیتوان در داخل انجام داد و نیاز به ارتباط با دهکده جهانی دارد اما اکثر مشکلات اقتصادی موجود به مباحث داخل و تنها بخشی از آن به خارج مربوط ميشود.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: برای فروش مواد اولیه و ورود به بازارهای مختلف نیازمند آن هستیم تا مشکلات داد و ستدهاي بینالمللی را حل کنیم اما قدر مسلم این بخشی از مشکلات است و بخش عمده موانع کنونی اقتصاد به مسایل مدیریتی باز میگردد و اینکه مدیران باید درپی راهکارهای جدید باشند. به گفته وی تغییر نگرش مدیران به اقتصاد و تجارت و نیاز به یک نگاه جدیدی ميتواند گره بسیاری از مشکلات اقتصادی را باز کند.
عاشوری با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر تکیه بر اقتصاد مقاومتی تصریح کرد: یافتن راهکارهای مختلف اولین گام در بحث اقتصاد مقاومتی است ضمن اینکه برخی ازاین راهکارها ممکن است درکوتاهمدت جوابگو باشد و برخی هم نیاز به زمان دارد. وی با اشاره به موضوع تورم و رشد تورم كه ميتواند یکشبه رخ دهد خاطرنشان کرد: قدر مسلم است برای کاهش تورم کنونی به مراتب زمان زیادی نیاز است چراکه تورم خاصیت چسبندگی دارد و روند کاهش آن برخلاف شکلگیری آن تدریجی و زمانبر است.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تغییر نگاه مدیران در مورد بهرهگیری از اقتصاد مقاومتی را در بحث مشكلات ناشی از تحریمها را موضوع قابلتوجهی برشمرد و گفت: توجه به نیروهای داخلی و ظرفیتهاي موجود نکته کلیدی در بحث اقتصاد مقاومتی است ضمن اینکه بخش قابلتوجهی از مشکلات اقتصادی کشور به بحث دیدگاههاي مدیران در تکیه بر توان داخل و نوع نگاه مدیران به یافتن راهکارهای جدید و ایجاد تحول دربازار سرمایه باز میگردد.