مصر این روزها خود را برای انتخابات ریاست جمهوری آماده می‌کند در حالی که در حوزه داخلی چندان وضعیت مطلوبی ندارد چنانکه السیسی رئیس جمهور فعلی با سیاست سرکوب و ایجاد فضای امنیتی به دنبال کسب آرای مردمی است. آنچه در باب تحولات مصر قابل توجه است رویکرد کشورهای عربی از جمله شورای همکاری خلیج فارس به مصر و شخص السیسی است چنانکه آل‌خلیفه پادشاه بحرین می‌گوید اگر من حق رای داشتم حتما به السیسی رای می‌دادم. در همین حال بن سلمان ولیعهد سعودی در سعودی در سفر به مصر حمایت عربستان از السیسی را اعلام کرد. امارات نیز بر همگرایی با وی تاکید کرده است. البته در مقابل السیسی نیز اعلام کرده امنیت خلیج فارس امنیت مصر است.
با توجه به اختلافات ریشه‌ای که میان کشورها بوده این سوال مطرح می‌شود که چرا این تعاملات در حال شکل گرفتن است و در لوای آن چه اهدافی را دنبال می‌شود.
در باب اهداف السیسی بیش از هر چیز کسب حمایت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای استمرار سرکوب مخالفان و ماندن در قدرت و البته دریافت کمک‌های مالی برای بهبود اقتصاد مصر که ضامن ادامه حیات سیاسی اوست از مهمترین دلایل رفتارهای اخیر وی در حوزه سیاست خارجی است. البته باید در نظر داشت واژه امنیت خلیج فارس امنیت مصر است را در جنبه حمایتی و هشداری می‌توان تفسیر است. وی از یک سو بر آمادگی مصر برای حمایت از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس تاکید دارد و از سوی دیگر این هشدار را می‌دهد که عدم تحقق اهداف مصر برابر با ناامنی برای کشورهای مذکور خواهد شد.
اما در باب اهداف کشورهای عربی از رویکرد به عربستان چند نکته قابل توجه است. نخست آنکه شورای همکاری خلیج فارس رسما مجموعه‌ای فروپاشیده است که هیچ اتحادی در آن نیست. رویکرد به کشورهای حاشیه‌ای نظیر اردن، مصر و مراکش مولفه‌ای برای پنهان‌سازی این فروپاشی و القای ارتقای جایگاه منطقه‌ای آن است. دوم آنکه هدفی واحد میان امارات و عربستان و بحرین با مصر وجود دارد و آن تقابل با قطر است. مصر به شدت با عملکرد قطر بویژه در حوزه اخوان‌المسلمین مخالف است و آن را مغایر با امنیت خود می‌داند.
سوم آنکه ائتلاف سعودی که در یمن با شکست مواجه شده به دنبال یافتن متحدانی برای ادامه جنگ است که حتی به پاکستان و افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی روی آورده‌اند. مصر به عنوان بزرگترین ارتش عربی نقشی مهم را در این حوزه ایفا می‌کند. چهارم آنکه آمریکا به دنبال احیای روند سازش است. عربستان در حالی محور این طراحی شده که مصر به دلیل موقعیت مرزی با فلسطین اشغالی نقشی مهم را در این طرح دارد. کشورهای عربی و البته آمریکا و شرکای اروپایی آن با رویکرد به مصر با وعده‌های سیاسی و اقتصادی به دنبال سوق دادن این کشور به ایفای نقش در بازی روند سازش جدید با رژیم صهیونیستی دارند.
با تمام این تفاسیر سوابق تاریخی نشان می‌دهد که دامنه اختلافات مصر با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به شدت بالاست و این همگرایی‌ها صرفا اقداماتی موقت برای رسیدن به منافع کوتاه مدت بوده و دوام چندانی نخواهد داشت.
نویسنده: فرامرز اصغری
