محمد جواد ظریف رئيس دستگاه ديپلماسي به همراه ديپلماتهاي مذاكره كننده كشورمان بامداد ديروز عازم نیویورک شدند تا هفتمین دور مذاکرات جامع هسته ای با گروه ۱+۵ را در روزهای پایانی شهریور ماه از سر بگيرند.
مذاکرات نیویورک در حالي امروز در حاشیه شصت و نهمین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد با ناهار کاری ظریف و کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار می شود، كه اين مذاکرات همانند گفت وگوهاي وین ۶ از اهميت بسزايي برخوردار است.
در گفت وگوهاي قبلي طرفین به دلیل اختلافات بسیار جدی و اساسی نتوانستند به توافق جامع هسته ای دست یابند و مذاکرات را به مدت ۴ ماه تمدید کردند.
رايزني ظريف و اشتون درحالي امروز صورت ميگيرد كه منابع دیپلماتیک از تداوم فعالیت رییس فعلی سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مذاکرات هستهای ایران با قدرتهای جهانی در صورت تمدید مذاکرات بعد از ۲۴ نوامبر خبر دادند.
دیپلماتهای اروپایی اعلام کردند که با وجود پایان مهلت کاری «کاترین اشتون»، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، وی کماکان در سمت مذاکره کننده این اتحادیه تا پایان ۲۴ نوامبر سال جاری باقی خواهد ماند.
بنابر این گزارش، یک منبع دیپلماتیک در گفتوگویی اختصاصی با روزنامه تایمز اسرائیل اعلام داشت باوجود جایگزین شدن «فدریکا موگرینی»، وزیر خارجه ایتالیا به جای اشتون از تاریخ اول نوامبر سال جاری، وی در پرونده هستهای ایران وارد نمیشود.
این منبع دیپلماتیک در ادامه تاکید کرد که با توجه به احتمال شکست مذاکرات و تمدید مجدد زمان آن اشتون بعد از نوامبر نیز در مذاکرات هستهای ایران باقی خواهد ماند.
پس از برگزاری اجلاس سالانه سران نیز این احتمال وجود دارد که وزیران خارجه ایران و ۱+۵ بار دیگر بر سر میز مذاکره بنشینند.
آنگونه که سید عباس عراقچی معاون امور حقوقی و بینالمللی وزارت امور خارجه کشورمان در جمع خبرنگاران گفت: مذاکرات امروز و فردا به صورت دوجانبه و چند جانبه برگزار خواهد شد. موضوعاتی وجود دارد که در برخی موضوعات اختلافات جدی است و امیدواریم با مشورتهای یک ماه گذشته و جلسات دوجانبه و چند جانبه پیشرفتی در مذاکرات حاصل شود.
عراقچی تصریح کرد: آنچه مسلم است حفظ حقوق مردم ایران و حفظ دستاوردهای دانشمندان هستهای خط قرمز ماست و به هیچ وجه مصالحهپذیر نخواهد بود، ولی امیدواریم با راهحلهایی که احتمالا بتوان به آن رسید به نحوی بتوان به یک تفاهم جامع رسید که هم برنامه هستهای و خواستههای ما حفظ و هم نگرانیهایی که ممکن است وجود داشته باشد برطرف و اطمینان از ماهیت صد در صد صلحآمیز برنامه ایران حاصل شود.
معاون وزیر خارجه در خصوص اینکه آیا نشست وزرای خارجه ایران و ۶ کشور در نیویورک برگزار خواهد شد، اظهار داشت: در ناهار کاری ظریف و اشتون نحوه ادامه مسیر مشخص میشود.
وی با بیان اینکه ایده ملاقات وزرای خارجه وجود دارد، خاطرنشان کرد: لزوما معلوم نیست که محقق شود و به اعتقاد من تا زمانی که پیشرفت لازم در مذاکرات نباشد نیازی به حضور وزرای خارجه نخواهد بود.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای در عین حال تصریح کرد: اینکه در نیویورک بتوان به جمعبندی نهایی برسیم و توافق به دست بیاید خیلی بعید میدانم. با توجه به حجم زیادی از مذاکرات که باید انجام شود.
مجید تخت روانچی معاون اروپا و آمریکای وزیر امور خارجه نيز در دیدار با قائم مقام وزیر امور خارجه سوئیس در آستانه دور جدید مذاکرات ایران و ۱+۵ در نیویورک گفته بود ما با جدیت به مذاکرات ادامه می دهیم و امیدواریم طرف مقابل نیز جدیت و انعطاف لازم را داشته باشد تا بتوانیم قبل از ۴ آذرماه به توافق جامع برسیم.
«وندی شرمن» مذاکره کننده هسته ای آمریکا در گروه ۱+۵ در دیدار با سفرای خارجی حاضر در واشنگتن به آنان پیام داده است که تهران باید از آخرین فرصت برای توافق هسته ای استفاده کند؛ این در حالی است که دیپلماتها و مقامات جمهوری اسلامی ایران می گویند این ایالات متحده آمریکاست که باید از فرصت باقیمانده تا ۲۴ نوامبر (چهارم آذر ماه) به خوبی استفاده کند.
مقامات جمهوری اسلامی ایران از جمله تیم مذاکره کننده هسته ای بارها اعلام کرده اند که در صورت حسن نیت و رویکرد سازنده ۱+۵ به ویژه آمریکا، دستیابی به توافق تا قبل از ۲۴ نوامبر (چهارم آذرماه ) امکان پذیرخواهد بود.
مایکل تتهم، سفیر انگلیس در سازمان ملل متحد نيز طی سخنانی در جمع اعضاي کمیته ۱۷۳۷شورای امنیت سازمان ملل متحد در زمینه موضوع هستهای و تحریم ایران اعلام داشت: پیشرفتهایی در این زمینه رخ داده و ما معتقدیم که توافق امکانپذیر است اما این ایران است که باید از خود انعطاف بیشتری در زمینه ابعاد برنامههای هستهای به ویژه در مورد غنی سازی نشان دهد. ضرورت دارد تا ایران به طور فعالانه با آژانس بینالمللی اتمی همکاری کرده تا نگرانیهای موجود در زمینه نظامی بودن برنامههای هستهای اش را برطرف کند.»
سفیر انگلیس در سازمان ملل متحد در خاتمه افزود:« انگلیس متعهد به یافتن راه حل مسالمت آمیز در مذاکرات هستهای ایران است. مذاکرات در حال انجام بهترین فرصت در سالهای اخیر برای موفقیت در این مسیر بودهاند. ما به تلاشهای خود برای حصول توافق جامع ادامه میدهیم.»
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه هم در مصاحبهای با ریانووستی گفت: " تصور میکنم اگر جلسه نتایجی را به همراه داشته باشد آنگاه جلسهای با یک فرمت کامل " ۶+۱ " با ایران برگزار خواهد شد.
گفت و گوهای دو جانبه ایران با اعضای گروه ۱+۵ پس از مذاکرات وین ۶ و قبل از مذاکرات نیویورک، در بروکسل، ژنو، وین، پاریس، مسکو و دوشنبه گرچه به درک مواضع طرفین کمک کرده و مفید بوده اما اختلافات یاد شده همچنان پابرجاست.
ماحصل ۶ دور مذاکرات جامع هسته ای در وین، متن پیش نویس توافقی نهایی است که دارای «پرانتزها» و «نقطه چینهایی» بوده که پر شدن آنها بیش از هر چیز نیازمند توافق سیاسی است. دیپلماتها می گویند تاکنون ایران و طرف غربی به ویژه آمریکا با فرمولها، ابتکارها و پیشنهادهای مختلفی به منظور حل مسایل با یکدیگر مذاکره کرده اند اما باید دید این ایدهها و ابتکارات می تواند به توافق نهایی ختم شود؟
باید دید آیا مذاکرات امسال در نیویورک می تواند همچون سال گذشته که توافق ژنو را کلید زد، توافق نهایی را رقم بزند؟ البته کارشناسان و تحلیلگران با توجه به رویکرد سازنده و انعطاف ایران در ماههای اخیر، معتقدند چنانچه غرب به ویژه ایالات متحده آمریکا به زیاده خواهیهای خود همچنان ادامه دهند، نه تنها مذاکرات از «توقف کنونی» به رغم پیشرفتهای حاصل شده در برخی موضوعات، خارج نشده بلکه زمان باقی مانده تا ۲۴ نوامبر به سرعت از دست خواهد رفت.
حالا نوبت مقامات و مذاکره کنندگان آمریکایی است که با واقع بینی، رویکرد سازنده و اثبات حسن نیت در مذاکرات نیویورک، شمارش معکوس برای رسیدن به توافقی نهایی و تاریخی را آغاز کنند یا با زیاده خواهی، مسیر پیچیده و دشوار مذاکرات را دشوارتر سازند.