اقتصاد همچنان یکی از اصول سیاست بینالملل است که تاثیر بسیاری بر روابط میان کشورها و ساختار حاکم بر نظام بین الملل دارد. آنچه در نزاع اقتصادی در صحنه جهانی این روزها بیشتر به چشم میآید سیاست تحریم و ضد تحریم است. بسیاری از قدرتها برای اعمال فشار بر کشورهای دیگر به اعمال سیاستهای تحریمی علیه آنها میپردازند و در مقابل نیز کشورها برای مقابله با این تحریمها سیاستهای داخلی و جهانی متعددی را اجرا میکنند. یکی از نمودهای این جنگ تجاری را روابط آمریکا با سایر کشورها از جمله متحدان اروپایی آن میتوان مشاهده کرد.
آمریکا همچنان همان سیاست دوران بوش و اوباما را مبنی بر هر که با ما نیست علیه ماست را پیگیری میکند لذا هر کشوری که تهدیدید برای منافع حال و آینده آمریکا قلمداد شود مورد تهدید آن قرار میگیرد. اعمال تحریم علیه کره شمالی و چین، استمرار تحریمهای ضد روسی، خروج آمریکا از برجام با ادعای اعمال تحریمهای فلج کننده تر علیه ایران، تحریم آمریکا علیه کشورهای آمریکای لاتین از جمله نیکاراگوئه و ونزوئلا و در نهایت تحریمهایی که حتی علیه متحدان اروپایی و کانادایی خود تحت عنوان بالابردن تعریفههای واردات برخی کالاها به آمریکا اعمال میکند در این راستا قابل پردازش و ارزیابی است.
حال این سوال مطرح میشود که راهکار کشورها برای مقابله با این رفتارهای آمریکا چیست و چگونه با آن برخورد میکنند؟ رفتار بسیاری از محافل رسانهای و سیاسی کشورهای تحریم شده از جمله جوامع اروپایی و روسی و کانادایی نشان میدهد که این کشورها چند محور را در دستور کار قرار دادهاند؟ نخست آنکه بر توسعه روابط میان کشورهایی که با آمریکا مشکل دارند تاکید کرده و یک اقتصاد درون ساختاری را در پیش گرفتهاند تا از میزان وابستگی به آمریکا بکاهند. دوم آنکه کشورها در محافل رسانهای بر یک اصل تاکید دارند و آن غیر قابل اعتماد بودن آمریکا و تاکید بر گرفتن ضمانت عینی از آمریکا برای عدم تکرار این سیاستها است
سوم آنکه کشورهای مذکور به جای باج دادن به آمریکا و تمنا برای آمدن آن پای میز مذاکره و یا تحریم نکردن سیاست درون گرایی را در پیش گرفتهاند. به عنوان مثال در کانادا مردم کمپین حمایت از کالای داخلی را به راه انداخته و علیه کالاهای آمریکا به پا خواستهاند. در روسیه نیز تکیه بر تولیدات داخلی به مولفهای مهم مبدل شده در حالی که بسیاری از کشورهایی نیز توسعه روابط درون گروهی و حتی اعمال تحریمهای اقتصادی مشابه علیه آمریکا را راهکار مقابله با این کشور عنوان کردهاند. شاید در ظاهر چنان باشد که جهان توان مقابله با اقتصاد برتر جهان یعنی آمریکا را ندارد اما روند تحولات نشان میدهد که خوداتکایی و عدم وابستگی به خارج همواره نتیجه بخش بوده و حتی کشوری مانند آمریکا را وادار به امتیازدهی میکند که عقب گرد آمریکا در قبال کره شمالی نمودی از این مسئله است.
نویسنده: قاسم غفوری