این روزها در حالی نوزدهیم سالگرد اعلام رسمی حضور نیروهای آمریکایی و ناتو در افغاتنستان است که در اقدامی قابل توجه دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا در پیامی که در صفحه توییتر خود منتشر کرد، اعلام کرد که تمامی نظامیان آمریکایی باقیمانده در افغانستان باید تا کریسمس از این کشور خارج شوند.
این ادعا در حالی مطرح شده است که به عنوان بخشی از توافق اوایل سال جاری میلادی مقامهای آمریکایی و طالبان، نظامیان خارجی از جمله نیروهای آمریکایی در صورت حفظ آتشبس میان طالبان و دولت افغانستان، میبایست طبق برنامه تا می ۲۰۲۱ یا همان اردیبهشت ۱۴۰۰ از افغانستان خارج شوند. در واکنش به این ادعای ترامپ ینس استولتنبرگ دبیر کل ناتو گفته است که ما تصمیم گرفتیم که با هم به افغانستان برویم و و در زمان مناسب با هم از این کشور خارج می شویم. از سوی دیگر زمیر کابلوف مشاور ویژه رئیسجمهور روسیه در واکنش به ادعای رئیسجمهور آمریکا ، آن را لفاظی انتخاباتی توصیف کرد. حال این سوال مطرح است که آیا ادعای ترامپ به حقیقت می پیوندد و آمریکا از افغانستان خارج خواهد شد و یا اینکه این وعده نیز مانند وعده اوباما که سال ۲۰۱۴ را سال خروج آمریکا از افغانستان اعلام کرده بود به حاشیه خواهد رفت؟ پاسخ به این پرسش از چند منظر قابل توجه است. نخست آنکه بسیاری از مقامات ارشد نظامی و سیاسی آمریکا بارها تاکید کردهاند که حضور آمریکا در افغانستان بر اساس راهبرد نگاه به شرق یا همان دکترین ۲۰۲۵ طراحی شده است که هدف از آن نیز مهار چین، ایران ، روسیه و شبه قاره و آسیای میانه و قفقاز است.
آنها تاکید دارند که اگر قرار به خروج بود آمریکا هرگز وارد افغانستان نمیشد و میلیاردها دلار هزینه نمیکرد. دوم آنکه بخشی از حضور آمریکا برگرفته از طرح آن در قالب ناتو است به عبارتی آمریکا به صورت یک جانبه نمیتواند افغانستان را ترک نماید و باید تابع اهداف ناتو باشد.
بر اساس همانطور که دبیر کل ناتو اعلام کرده آمریکا که با ناتو وارد افغانستان شده صرفا با ناتو نیز میتواند خارج شود و حق اقدام یک جانبه را ندارد. با توجه به این شرایط همانطور که ادعای اوباما مبنی بر خروج از افغانستان در سال ۲۰۱۴ ادعایی صرفا تبلیغاتی و انتخاباتی بود و در نهایت نیز با توافقنامه استراتژیک کابل- واشنگتن حضور آمریکا را برای یک دوره ۱۰ ساله تمدید کرد. قراردادی که بر اساس آن عملا آمریکا تا ۲۰۲۴ در افغانستان ماندگار است و تبلیغاتی بودن ادعای ترامپ را بیش از پیش آشکار می سازد چنانکه مشابه این رفتار را در قبال عراق صورت داده و ادعای خروج طی ماههای آتی را مطرح اما در عمل با امنیتی کردن فضای عراق به دنبال توجیه حضور بلند مدت در این کشور است.
نویسنده: علی تتماج