ترکیه همواره تلاش کرده تا در قابل ناتو وی ا به عنوان کشوری مستقل جایگاهی سیاسی، اقتصادی و سیاسی برای خود رقم زند چنانکه در دوره‌ای سیاست تنش با همسایگان صفر را اجرا کرد اما دیری نپایید که این رویه تغییر کرده و روند مداخله‌ای را در پیش گرفت. در این میان بهره گیری از مولفه‌هایی همچون حمایت از فلسطین و نمایش چهره‌ای اسلام گرا از ترکیه از ابزارهای آنکارا برای تحقق این طرح‌های بوده است. نکته قابل توجه آنکه گزارش های رسانه ای از ورود نیروهای ویژه ترکیه به طرابلس پایتخت لیبی برای مشارکت در نبرد علیه نیروهای ارتش ملی این کشور حکایت دارد.این اقدام ترکیه در راستای حمایت نظامی از دولت وفاق ملی به ریاست فایز السراج و اجرای توافق نامه امنیتی اخیر میان دو طرف صورت می گیرد.پیش از این برخی کشورها مانند مصر مخالفت خود را با توافقنامه مذکور اعلام کرده بودند. به تازگی دولت ترکیه و شخص رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور یک توافق نامه دریایی و امنیتی با دولت وفاق ملی به ریاست فایز السراج امضا کرده که موجبات ناراحتی مصر و ارتش ملی لیبی به رهبری خلیفه حفتر را فراهم آورده است. به نظر می رسد بحث اهمیت مدیترانه شرقی و ذخایر موجود در این منطقه برای ترکیه و اهمیت استراتژیک لیبی برای این کشور، اردوغان را برآن داشته تا عملا برای حمایت از دولت وفاق ملی در برابر هم پیمان عربستان و امارات وارد عمل شود. در این میان در باب اهداف ترکیه نکات قابل توجه دیگری نیز مشاهده می‌شود. زمانی که حرکت‌های مردمی در ترکیه، تونس و مصر روی داد ، اردوغان سفری به شمال آفریقا داشت و آنجا اعلام کرد که کشورهای مذکور از مدل ترکیه برای رسیدن به توسعه و پیشرفت استفاده کنند. روند تحولات نشان می دهد که آنکارا به دنبال تحقق این طرح است و حضور نظامی و سیاسی در لیبی در این چارچوب است. نکته دیگر آنکه ترکیه تحرکات نظامی گسترده‌ای را در منطقه و آفریقا آغاز کرده است که حضور نظامی در سوریه و عراق و نیز تحرکات نظامی در سومالی و بسیاری از کشورهای آفریقایی در این چارچوب است که حلقه تکمیلی آن را در لیبی می توان جستجو کرد. در این میان باید در نظر داشت که ایجاد تنوع در بازارهای تامین انرژی برای ترکیه دارای اهمیت است و لذا لیبی می تواند نقش مهمی در این عرصه داشته باشد بویژه اینکه آنکارا اخیرا حفاری در مدیترانه از جمله در قبرس شمالی را آغاز کرده است. به هر تقدیر می توان گفت که طراحی ترکیه برگرفته از همان رویای قدیمی از خاورمیانه تا شمال آفریقاست که در ابعاد جدیدی در حال اجراست هر چند که تجربه نشان داده که ترکیه آغاز گر خوبی بوده اما هرگز تمام کننده نبوده و در نهایت با ناکامی مجبور به تغییر سیاست‌هایش شده است.
نویسنده: فرامرز اصغری
