روابط فرانسه و مصر دارای سابقهای طولانی است بویژه اینکه بر اساس سایس پیکو در سال ۱۹۱۶ میلن فرانسه و انگلیس، این کشور به زیر سلطه فرانسه در آمد در حالی که پیش از آن نیز ناپلئون جایگاه مصر را برابر با سلطه بر هند میدانست. این روابط در دهههای اخیر نیز رو به گسترش بوده چنانکه در دوران مبارک دو کشور به دنبال اتحادیه مدیترانهای بودند که با ترکیبی از کشورهای عربی، آفریقایی و اروپایی صورت میگرفت که با سرنگونی مبارک در سال ۲۰۱۱ این رویا به باد رفت. نکته قابل توجه آنکه در دوران ریاست السیسی بر فرانسه روابط همچنان در مسیر گسترش قرار گرفته که بخش عمدهای از آن در قالب نظامی بوده است. نکته قابل توجه در این زمینه آنکه زمایش مشترک دریایی فرانسه و مصر که با مشارکت ناوچه مصری تحیا مصر(زنده باد مصر) و ناوچه فرانسه ACONIT روز شنبه در آبهای دریای مدیترانه برگزار شد. حال این سوال مطرح میشود که هدف دو کشور از برگزاری چنین رزمایشی چه بوده است؟ بخشی از این سیاست را میتوان در چارچوب تحولات لیبی مشاهده کرد فرانسه با چالشهای بزرگی به دلیل مهاجرت اقلیت آفریقایی و مغربی مواجه است و این نگرانی وجود دارد که گسترش دامنه جنگ در لیبی به تسریع روند مهاجرتهای غیرقانونی منجر شود از ابعاد دخالت فرانسه و مصر در لیبی را در این چارچوب میتوان دانست. اما نکته مهمتر آنکه بخش اصلی هدفگذاری قاهره و پاریس مقابله با ترکیه است.
همکاری مصر و فرانسه تنها بر حمایت از ارتش ملی لیبی تحت فرماندهی خلیفه حفتر منحصر نشده بلکه آنان برآنند تا به ترکیه نشان دهند که آماده هر اقدامی در لیبی هستند. آنها به دنبال آن بودند که با برگزاری این رزمایش پیامی به ترکیه بدهند مبنی بر اینکه عدم عبور از خط قرمز سرت-الجفره نیازمند آمادگی دریایی و هماهنگی با طرفهایی است که در موضوع لیبی به قاهره نزدیکترند. مصر همچنین با این رزمایش توسعه روابط خود با متحدان و آمادگی نیروی دریایی خود در صورت مداخله نظامی در لیبی را به نمایش گذاشت حال آنکه زمزمههایی نیز درباره اقدام ترکیه برای ارسال کشتیهایی به نزدیکی سواحل لیبی و برگزاری رزمایش دریایی شنیده میشود. اما نکته مهتر آن است که اکنون جدالی بزرگ میان ترکیه با ائتلافی از فرانسه، رژیم صهیونیستی، یونان و قبرص بر سر منابع نفت و گاز مدیترانه در جریان است. رزمایش فرانسه و مصر را میتوان پیامی برای ترکیه دانست مبنی بر اینکه کشورهای مذکور حاضر به واگذاری مدیترانه به ترکیه نمیباشند.
بر این اساس میتوان گفت که رزمایش مذکور هر چند با نام امنیت لیبی صورت گرفته است اما در اصل برگرفته از جنگی است که در مدیترانه برای سلطه بر لیبی و منابع نفت و گاز مدیترانه به پا شده است که نتیجه نهایی آن نیز استمرار بحران در لیبی و قربانی شدن غیر نظامیان بیشتری خواهد بود.
نویسنده: علی تتماج