سه شنبه ۱ مهر ۱۳۹۹ - ۲۱:۱۶
کد مطلب : 115460
نگاهی به دلایل پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی حضرت امام خمینی (ره)

پیروزی حداقلی برای دستیابی به پیروزی حداکثری

پیروزی حداقلی برای دستیابی به پیروزی حداکثری

گرامیداشت هفته دفاع مقدس امسال درحالی آغاز شد که رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره تحریف تاریخ جنگ تذکراتی را دادند. یکی از موضوعاتی که در فرمایش ایشان به آن اشاره شد، پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی ایران بود. ایشان در این باره تاکید کردند که از همان شروع کار یعنی همکاری ارتش و سپاه و انتخاب تاکتیک‌های مبتکرانه و شجاعانه و انجام اقدامات بزرگ و شگفت‌آور در عملیات‌ها تا پایان جنگ و قبول قطعنامه، همه مبتنی بر عقلانیت و تدبیر بود.
مقام معظم رهبری با اشاره به اینکه موضع‌گیری‌های امام (ره) هوشمندانه به اقتضای شرایط مختلف جنگ بود، اظهار داشتند: برخی‌ها تلاش دارند تا با استناد به خطایی که در یک جمعی صورت گرفته، دفاع مقدس را به بی‌تدبیری متهم کنند. این درحالی است که همگی می دانیم یکی از مقاطع تاریخی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی پذیرش قطعنامه ۵۹۸ بود. این اتفاق به قدری تلخ بود که امام خمینی ( ره) از آن به نوشیدن جام زهر تعبیر کردند.
اما باید دید چرا تصمیم امام (ره ) در آن زمان تدبیری عاقلانه و درست بود و چرا عده ای به دنبال تحریف این واقعیت تاریخی هستند.

قطعنامه ۵۹۸ و شرایط آن زمان
نسل چهارم انقلاب شاید مانند قدیمی‌ترها از چگونگی تدوین قطعنامه ۵۹۸ و پذیرش آن توسط ایران مطلع نباشد و به درستی نتواند علل و عوامل تاثيرگذار در پذيرش آن را بشناسد، از این رو بایستی برای این گروه روشن کرد که شرایط آن زمان چگونه بود تا دلایل تحریف‌ها و اظهار نظرهای مغرضانه در این زمینه روشن شود.
باید گفت در درجه اول ایران قطعنامه ۵۹۸ را که در ۲۹تیرماه سال ۶۶ از سوی شورای امنیت سازمان ملل صادر شد، نپذیرفت و دقیقاً یک سال بعد از آن تصمیم به پذیرش این قطعنامه گرفت. این قطعنامه که برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق صادر شد، یکی از قطعنامه‌های شورای امنیت است که از نظر کمی و تعداد واژه‌های به کار گرفته شده در زمره مفصل‌ترین قطعنامه شورای امنیت محسوب می‌شود. در حقیقت قطعنامه ۵۹۸ هشتمین قطعنامه در دوران جنگ تحمیلی بود؛ اما این قطعنامه یک تفاوت اساسی با قطعنامه‌های پیشین داشت و آن این بود که در این قطعنامه وضعیت حقوقی "جنگ" بین دو کشور ایران و عراق را به رسمیت شناخته بود. همچنین در این قطعنامه به موضوع تعیین متجاوز و پرداخت غرامت پرداخته شده بود و در زمانی به تصویب رسید که ایران نسبت به عراق وضعیت بهتری داشت؛ در واقع ایران در موضع قدرت و عراق در موضع ضعف بود. ضمن اینکه ایران در مناطق مرزی، آرایش نظامی مناسبی داشت و توانسته بود در آن مناطقی که خطوط مرزی علیه ایران بود، با تصرف ارتفاعات و مناطق استراتژیک وضعیت مطلوبی را ایجاد کند. اما اجرای بندهای قطعنامه ترتیبی بود؛ یعنی ابتدا باید دو کشور به مرزهای بین‌المللی بازمی‌گشتند، سپس در مورد موضوعات دیگر مانند تعیین متجاوز و دریافت غرامت اقدام می‌‌شد. با این وجود درخواست ایران، در ابتدای صدور قطعنامه، تغییر در ترتیب بندهای قطعنامه بود و تقاضا داشت که موضوع تعیین متجاوز بند اول قطعنامه باشد.اما این درخواست مورد قبول شورای امنیت سازمان ملل قرار نگرفت. دلیل اصرار ایران بر تغییر بندها این بود که اجرای بندها ترتیبی بود و مهمتر از همه اینکه اجرای بند‌ها ضمانتی نداشت؛ یعنی معلوم نبود که پس از بازگشت ایران به مرزهای بین‌المللی، آیا سازمان ملل حاضر خواهد شد که صدام را به عنوان متجاوز معرفی کند یا اینکه او را مجبور به پرداخت غرامت سازد و اساساً آیا سازمان ملل توانایی وادار کردن عراق به پرداخت غرامت را دارد یا اینکه صرفاً توصیه خواهد کرد؟ 

چرا امام قطعنامه را پذیرفت
با بررسی تاریخ جنگ می‌توان دریافت دلایل متعددی برای پذیرش قطعنامه در سال ۶۷ از سوی امام (ره) وجود داشت. محمد صادق کوشکی کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با سیاست روز در این باره گفت: از سالهای میانی جنگ از سال ۶۴ تا سال ۶۷ مسئولین کشور و جنگ، فضایی را ایجاد کردند و در سال ۶۷ یک گزینه منطقی بیشتر برای امام باقی نگذاشته و آن امضای قطعنامه ۵۹۸ بود. وی در این باره افزود: اگر مسئولین از سال ۶۳ به بعد با امام همراهی می کردند و در ابعاد مختلف دستورات و منویات ایشان را به عنوان ولی امر می پذیرفتند مطمئناً کار به جایی نمی رسید که این قطعنامه امضا شود، اما آنها چاره‌ای برای امام باقی نگذاشتند. این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه این مسئولین چون پایبندی واقعی به نگرش‌ها و دیدگاه های حضرت امام نداشتند و آن را اولویت نمی‌دانستند و دیدگاه‌های خودشان اولویت بیشتری داشت، بر نظرات خود اصرار می‌کردند، اظهار داشت: یکی از مواردی که در این زمینه می‌توان به آن اشاره کرد ناتوانی مالی دولت در آن زمان بود. دولت وقت مرتباً به امام اعلام می کرد بودجه‌ای برای ادامه جنگ ندارد، اما مشکل بسیار فراتر از این مسائل بود، در آن زمان نگاهها به جنگ انقلابی نبود و مسئولین در نظرات با امام همراهی نمی کردند. سعد الله زارعی کارشناس مسائل سیاسی و منطقه نیز در این باره به سیاست روز گفت: حضرت امام(ره) از جمله شخصیت‌های تاریخی بودند که به زیرکی، دقت نظر، فراست و ابتکار عمل معروف بودند، به شکلی که در تاریخ ۲۰۰ ساله اخیر ایران، شخصیتی به هوشمندی ایشان نداشتیم.
وی با اشاره به نگاه تیز بینانه، دقیق و به هنگام حضرت امام(ره) در این باره اظهار داشت: امام(ره) به هنگام پذیرش قطعنامه ۵۹۸ غافلگیر نشدند بلکه موضعی را اتخاذ کردند که بعدها کارشناسان از آن به عنوان بهترین و خردمندانه ترین موضع یاد کردند. کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: تصمیم امام (ره) در زمان پذیرش قطعنامه بهترین تصمیمی بود که می‌شد در آن هنگام گرفت و اکنون در شرایط امروز ایران و منطقه و بررسی ظرفیت‌ها، کاستی‌ها و چشم انداز آن، می توان آثار این تصمیم را که بعدها متجلی شد، دید.زارعی با تاکید بر اینکه البته در جریان جنگ کم کاری‌هایی از سوی دولت وقت وجود داشت، گفت: دولت می توانست در آن زمان مدیریت بهتری بر روند حاکم بر کشور داشته باشد، اما امام (ره ) به این نوع کم کاری‌ها توجه نداشت و بر این اساس تصمیم نگرفت، بلکه اراده ایشان بر تصمیم درست بود که منجر به اتخاذ پذیرش قطعنامه شد. 

اولویت حفظ تمامیت ارضی کشور
یکی از دلایل تصمیم امام (ره ) در آن زمان بیرون راندن ارتش متجاوز عراق از تمام سرزمین‌های اشغالی و حفظ تمامیت ارضی ایران بود.
باید در نظر داشت پس از اینکه صدام در همان روزهای نخست جنگ نتوانست به اهداف حداقلی و حداکثری خود از تجاوز به ایران دست یابد، دست به دامان برخی سران عرب شد تا واسطه مذاکره با ایران شوند و ایران آتش‌بس را بپذیرد. صدام با طرح موضوع مذاکره و آتش‌بس به دنبال این بود تا با مذاکره وقت بخرد و در نتیجه به تقویت توان نظامی خود و رفع کاستی‌ها بپردازد. او همچنین با طرح آتش‌بس به دنبال این بود تا در سرزمین‌های اشغالی باقی بماند و در مذاکرات، در قبال این مناطق، امتیازاتی از ایران دریافت کند.محمد صادق کوشکی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی در این باره به سیاست روز گفت: در آن زمان صدام به دنبال اهداف خود بود و پس از اشغال بخش‌هایی از خاک کشورمان از آذر ماه سال ۵۹ به دنبال مذاکره بود تا در جبهه خوزستان و جبهه میانی به موفقیت دست یابد. وی افزود: امام(ره) آتش بس را نپذیرفتند تا حقوق حقه مردم ایران حفظ شود.
کوشکی با بیان اینکه تمامیت ارضی کشور مسئله‌ای بود که مورد تاکید امام(ره) قرار داشت، تصریح کرد: امنیت ایران در آن بازه زمانی ایجاب می کرد که اهداف طولانی مدت جنگ به آینده واگذار شده و اهداف میان مدت اجرا شود. از سوی دیگر سعد الله زارعی کارشناس مسائل سیاسی نیز در این باره با بیان اینکه یکی از اهداف امام (ره) سقوط صدام و رژیم بعث بود، گفت: همانگونه که شاهد بودیم روند تحولات به گونه‌ای پیش رفت که منجر به سقوط صدام شد و در عین حال هیچ قسمتی از کشورمان در اختیار بیگانگان قرار نگرفت. وی در این باره افزود: پذیرش قطعنامه ۵۹۸ سبب شد تا دولتهای خارجی بدانند که مردم ایران اجازه نمی‌دهند هیچ قسمتی از خاک کشورمان نه در آن زمان و نه اکنون توسط بیگانگان اشغال شود، بنابراین امنیت و آسودگی خاطری که امروز مردم ایران از آن برخوردار هستند نتیجه تصمیم آن زمان است. 

فشارحداکثری بر انقلابی نوپا
در طول سالهای جنگ مقاومت، ایستادگی و پیروزی‌های مکرر ایران در جبهه‌های نبرد به هیچ وجه خوشایند استکبار جهانی نبود از این رو در ماه‌های آخر جنگ، حمایت جهانی از عراق به اوج رسید و آمریکایی‌ها عملا و به طور مستقیم وارد صحنه شدند.
آمریکایی‌ها سکوهای نفتی ایران را بمباران و با هدایت هواپیماهای عراقی بمباران نفت کش‌ها را تسهیل کردند. تا آنجا که هواپیمای مسافربری ایران را مستقیما منهدم کردند. از سوی دیگر فرانسوی‌ها هواپیماهای پیشرفته سوپر اتاندارد و میراژ ۲۰۰۰ در اختیار عراق گذاشته، شوروی مدرنترین هواپیماهای جنگنده و دورپرواز و بلند پرواز و ... را به عراق ارسال کردند. همان زمان بود که کویت و عربستان سیل دلارهای خود را به عراق روانه ساختند و آلمانیها مواد لازم برای سلاح شیمیایی در اختیار آنها گذاشتند.
عراق به طور وسیع مناطق مسکونی و جبهه‌ها را بمباران شیمیایی کرد و مجامع بین المللی با سکوت خود این جنایات را تأیید کردند. در نتیجه جنگ از حالت طبیعی خود خارج و به یک نسل کشی گسترده و بدون هیچ گونه ملاحظات اخلاقی، انسانی، حقوقی و بین‌المللی تبدیل شده بود. از سوی دیگر تحریم‌های همه جانبه و شدید بین المللی، فشارهای بسیار زیادی در زمینه اقتصادی، نظامی و ... بر مردم و مسؤلین ایران به وجود آورده بود. در چنین شرایطی حضرت امام(ره) با مشورت مسؤلین نظام و کارشناسان، مصلحت نظام اسلامی را در پذیرش قطعنامه ۵۹۸ دیدند واز اهداف کلان و بلند مدتی که از تداوم دفاع مقدس انتظار داشتند چشم پوشی کردند. سعدالله زارعی کارشناس مسائل سیاسی و منطقه با اشاره به اینکه دولتهای غربی با تجهیز صدام به ادوات نظامی جدید به وی کمک می کردند و صدام از تسلیحات شیمیایی علیه مردم کشورمان در آن زمان استفاده می کرد، به سیاست روز گفت: در آن زمان امریکایی‌ها و هم پیمانانش با زدن هواپیمایی مسافری کشورمان نشان دادند که نه تنها از تجهیز تسلیحاتی دریغ نمی‌کنند، بلکه با تجهیز اطلاعاتی، وی را پیشتیبانی کرده و اگرشرایط مطابق نظر آنها پیش نرود وارد عملیات نظامی با ایران خواهند شد. 

دوراندیشی با تمام تلخی
از سوی دیگر کارشناسان بر این باورند که امام تصمیم بسیار سختی را در آن زمان اتخاذ کرد که تنها ازعهده و باور یک رهبری مستحکم، مدیر و مدبر بر می‌آمد. هرچند این موضع گیری به هیچ وجه با روحیات و انتظارات مردم ایران و خصوصاً رزمندگان و خانواده‌های شهدا و ایثارگران هماهنگی نداشت و آنان پذیرش چنین چرخش ناگهانی را نداشتند.
تلاش برخی برای اینکه نشان دهند امام خمینی (ره) اطلاعی از وضعیت کشور و جنگ نداشت و زمانی که با واقعیتات جنگ روبرو شد، به یکباره قطعنامه ۵۹۸ را پذیرفت و دریافت که ادامه جنگ به صلاح کشور نیست! تنها راهی برای اثبات نظرات و خواسته های خود در این زمان است .
هدف این گروه این است وقایع سال ۶۷ را با تقابل امروز ایران و آمریکا مشابه‌سازی کنند، تسلیم در برابر دشمن را موجه نشان دهند. اما پذیرش قطعنامه ۵۹۸ یک پیروزی برای ایران بود؛ شاید پیروزی حداکثری و آرمان رزمندگان ایران و امام نبود، اما پیروزی حداقلی به شمار می‌رفت که امروز بر همگان اثبات شده است و به سوی پیروزی حداکثری در حال حرکت است.

https://siasatrooz.ir/vdcepn8z7jh8zei.b9bj.html
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی