هر چه به زمان برگزاری انتخابات ۱۴۰۰ نزدیک می‌شویم، فرایندهای انتخاباتی نیز شدت می یابد و این درحالی است که کم کم عده‌ای نیز برای حضور در این انتخابات اعلام آمادگی می کنند. درمیان این داوطلبان نیز چهره‌هایی با سابقه نظامی هم دیده می‌شوند که این امر موجبات نگرانی اصلاح طلبان و واکنش‌های آنان را به همراه داشته است.
اگرچه در گذشته خبرهایی تایید نشده از حضور چند فرمانده سابق و فعلی سپاه برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری اعلام شده بود اما اعلام آمادگی سرتیپ حسین دهقان باعث شد که واکنش‌های آنان در این زمینه گسترده تر شود. دراین میان خبرهایی از گوشه و کنار درباره حضور کسانی چون سعید محمد، فرمانده قرارگاه بازسازی خاتم‌الانبیا، پرویز فتاح، رئیس بنیاد مستضعفان، عزت‌الله ضرغامی رئیس پیشین صدا و سیما، محمدباقر قالیباف رئیس فعلی مجلس، علی لاریجانی رئیس پیشین مجلس و محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و فرمانده پیشین کل سپاه نیز مطرح می شود و این امر بیش از پیش نگرانی اصلاح طلبان را دامن می زند. این درحالی است که این چنین شرایطی در گذشته نیز وجود داشته و فرماندهان نظامی دیگر هم برای انتخابات اعلام آمادگی کرده‌اند. در دوره‌های پیشین کسانی چون علی شمخانی، محسن رضایی و محمدباقر قالیباف با داشتن سابقه فرماندهی در سطوح عالی سپاه نامزد ریاست جمهوری شده بودند.
با این حال اصلاح طلبان تلاش می‌کنند تا اینگونه مطرح کنند که نظامیان به گروه‌های اصولگرا پیوند داشته و ممکن است که در آینده شاهد رئیس جمهوری نظامی در کشور باشیم که مقدمات ظهور نظامی گری و استبداد است. این گروه حتی به قانون اساسی و سخنان حضرت امام (ره) متوسل شده اند و این درحالی است که سوال این است که آیا نظامیان تاکنون خلاف جهت مصالح نظام و مردم وارد صحنه شده‌اند که آنان اینگونه نگران حضور آنها هستند؟ و مردم را از آنها می ترسانند؟ از جمله این اظهار نظرها از سوی مصطفی تاجزاده، فعال سیاسی اصلاح طلب مطرح شده است که دراین باره گفته رئیس‌جمهور نظامی دستاوردهای انقلاب را به باد خواهد داد و جز هرج و مرج و انفجار بزرگ راهی برای ملت باقی نمی‌گذارد. برای پاسخ به این سوال به سراغ محمد صادق کوشکی کارشناس مسائل سیاسی رفتیم وی در این باره به سیاست روز گفت: بایستی افرادی که چنین مسائلی را مطرح می‌کنند، استدلال بیاورند، چرا که ادعا به تنهایی ارزش توجه ندارد. وی با اشاره به اینکه در بسیاری از کشورهای دنیا که از نظام دمکراتیک برخوردار هستند، رئیس جمهور نظامی است و نظامیان بعد از پایان نظامی گری به عنوان رئیس جمهور انتخاب شده‌اند، افزود: آیا اینکه در امریکا ژنرال آیزنهاور رئیس جمهور شده است با خود نظامی گری و دیکتاتوری آورده است؟
استناد به فرمایش‌های امام (ره )
این درحالی است که عده‌ای نیز با استناد به فرمایش بنیانگذار انقلاب اسلامی ورود نظامیان به عرصه سیاسی را خلاف نظر ایشان می دانند. اما محمد صادق کوشکی کارشناس مسائل سیاسی در این باره به سیاست روز گفت: اینکه یک نفر بخواهد تنها به یک جمله از امام (ره ) استناد کند، درست نیست. باید در نظر داشته باشیم که چرا امام (ره) فرمودند که نظامیان حق ورود به سیاست را ندارند؟ این سخنان ایشان در مورد افرادی عنوان شد که نظامی هستند و مادامی که نظامی هستند حق ورود به سیاست را ندارند، اما زمانی که فردی از تشکیلات نظامی استعفا می دهد نظامی محسوب نمی شود. وی افزود: این بحث، بحثی حقوقی و روشن است، مثلاً نمی‌شود فردی هم نظامی باشد و هم نماینده مجلس، یا وزیر، یا رئیس جمهور باشد. بنابراین این مسئله ضوابط قانونی دارد. حضرت امام (ره) نیز منظورشان از این جمله این نیست که اگر شخصی سوابق نظامی داشت ، حق ورود به عرصه سیاسی را ندارد.
هجمه به نامزدهای نظامی برای چیست؟
اما سوال این است که دلیل این همه هجمه به نامزدهایی که سابقه نظامی دارند برای چیست؟ حمید رضا ترقی عضو حزب موتلفه اسلامی در گفتگو با روزنامه سیاست روز در این باره گفت: هجمه اصلاح طلبان به کاندیداتوری نظامیان عمدتا ً سیاست غربی‌ها برای تحریم و تضعیف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و توان نظامی کشورمان صورت می گیرد. وی افزود: در حال حاضر می بینیم این سیاست در تصویب بودجه هم دنبال می‌شود. شاهد هستیم که دولت در تصویب بودجه ارتش و سپاه چه موضعی دارد و این سیاستی است که از زمان‌های گذشته دنبال می‌شده و در زمان دولت هاشمی رفسنجانی نیز شاهد بودیم که ایشان در باره اختصاص بودجه به نظامیان می گفتند که دوران جنگ گذشته است و ژاپن را به عنوان کشوری که ارتش ندارد برای کشورمان مثال می زدند. این کارشناس مسائل سیاسی اظهار داشت: این دیدگاه، دیدگاهی است که با روی کار آمدن عناصر تشکیلاتی مخالفند. نظامیان از پشتوانه فکری و نیروی انسانی پرورش یافته برخودار هستند و تجلی اقتدار، ایستادگی و مقاومت نظام هستند و نگرانی اصلاح طلبان و طرفداران لیبرال سرمایه داری از چنین مقاومتی و ایستادگی در برابرغرب است. آنها از یک دولت انقلابی و جهادی نگران هستند که چنین دولتی با وجود یک گزینه نظامی می‌تواند متبلور شود و اصل مخالفت آنها نیز به همین موضوع بر می گردد. آنها نمی خواهند چنین مقاومتی و ایستادگی در قامت رئیس جمهور کشور متبلور شود، بنابراین تلاش می‌کنند با تخریب چهره‌های نظامی و ترساندن مردم از این چهره‌ها به بهانه دیکتاتوری و مسائلی از این قبیل، تمایل به این شخصیت‌ها را نزد افکار عمومی کاهش دهند. وی افزود؛اصلاح طلبان احساس می‌کنند که نیروهای نظامی و دفاعی ما، امروز بیش از دولتمردان در کنار مردم و کمک کار آنها هستند و از آنها حمایت می‌کنند، بنابراین نگران آن هستند که این چهره‌ها با رأی مردم به قدرت برسند و زمینه به قدرت رسیدن عناصر سهل انگار، رفاه طلب و آنهایی که جز به خود و احزابشان توجهی به مردم ندارند از بین ببرند.
آیا مردم از نظامیان می‌هراسند؟
دراین میان باید گفت برخلاف آنچه که اصلاح طلبان می‌کوشند آن را به مردم القاء کنند نظامیان چهره بسیار مقبول و محبوبی در میان مردم دارند و یکی از مهمترین نگرانی‌های آنان نیز همین مطلب است چرا که می‌دانند در این رقابت بازنده میدان هستند.
ترقی با اشاره به این که نظامیان جایگاه ارزنده‌ای در میان مردم دارند، به سیاست روز گفت: در مراسم تشییع سردار شهید حاج قاسم سلیمانی شاهد بودیم که مردم چگونه از شهادت این شهید بزرگوار سوگوار بودند و به وی ابراز ارادت می کردند. وی افزود: شاهد بودیم که سردار سلیمانی که نظامی بود چگونه دلش برای مردم کشورش و نظام می تپید و از هیچ خدمتی به محرومان دریغ نداشت و همواره و در هر شرایطی کنار مردم بود و این درحالی است که کسانی که مسئولیت دارند و باید پاسخگوی مردم باشند، اینگونه رفتار نمی کنند. عضو حزب مؤتلفه اسلامی خاطرنشان کرد: شاهد هستیم که در حوادثی چون زلزله یا سیل و حوادث غیر مترقبه چگونه نیروهای نظامی از ارتش و سپاه در میدان کنار مردم برای سلامت آنها تلاش می‌کنند و به داد مردم می‌رسند. حتی شاهد فداکاری آنها برای حفظ سلامت مردم در زمان شیوع و مقابله با کرونا از ابتدا تا اکنون هستیم، با این وجود کمتر حضور دولتمردان را در چنین شرایطی شاهد هستیم. نمونه آن همین سیل اخیر در خوزستان است، ما هیچ شخصیت دولتی را در این حوادث پای کار ندیدیم، این درحالی بود که دیگران در کمک به هموطنان خود در آنجا حضور داشتند. وی با اشاره به روحیه جهادی و تلاش بی وفقه برای مردم در میان نظامیان وسپاه و ارتش افزود: یقیناً این مردم نیستند که از نظامیان واهمه دارند بلکه این دشمنان کشور هستند که از حضور آنها نگرانند چرا که دشمنان ما به دنبال سازش و دولتی هستند که نفوذ پذیر و ترسو باشد و با آنها کنار بیاید و دیپلماسی انفعال را دنبال کند.
اجرای قانون فصل الخطاب است
در این میان تحلیلگران برخلاف نظر اصلاح طلبان، حضور نظامیان در ریاست جمهور را خلاف قانون نمی دانند.
محمد صادق کوشکی استاد دانشگاه در گفتگو با سیاست روز در این باره گفت: یکی از دلایل وجود قانون اساسی این است که در چنین مواردی هرکس به میل خود نظر ندهد و قانون تعیین کننده باشد. وی با تاکید بر اینکه بایستی مباحثی از این دست با قانون سنجیده شود، افزود: اگر در قانون تأکید شده باشد که ورود افرادی که در گذشته در زمره نیروهای نظامی بوده‌اند به عرصه انتخابات ریاست جمهوری مشکلی ندارد، نیاز به اظهار نظر افراد دیگر نیست. شرایط احراز نامزدی برای ریاست جمهوری در قانون اساسی از سوی قانونگذار تعیین شده و هیچ کجای آن در مورد سابقه نظامی صحبتی به میان نیامده است که آیا نامزد می‌تواند سابقه نظامی داشته باشد یا نه. وی افزود : در دوره امام هم بودند افرادی که از نظامی گری خارج می‌شدند و بعد مسئولیت دیگری می پذیرفتند. هم اکنون هم باید یادآور شویم که آقای عراقچی زمانی در سپاه خدمت می‌کرد و اکنون در وزارت خارجه در حال فعالیت است. آیا می‌توان گفت که ورود او به وزارت خارجه مصداق ورود نظامیان به سیاست است؟
همچنین حمید رضا ترقی عضو حزب مؤتلفه اسلامی در باره ورود نظامیان به کاندیداتوری ریاست جمهوری گفت: آنچه که در قانون اساسی و توصیه‌های حضرت آمده است، ورود نظامیان از جمله سپاه به جریان‌ها و جناح بندی‌های سیاسی است. فلسفه وجودی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به معنای پاسداری از انقلاب اسلامی است و پاسداری از انقلاب خود به معنای سیاست است و نقض قانون اساسی و سخنان حضرت امام (ره) تلقی نمی شود. وی افزود: مگر می‌شود سپاه بخواهد از انقلاب پاسداری و حفاظت کند ولی وارد سیاست نشود؟ بنابراین آنچه در سخنان حضرت امام(ره) به آن تاکید شده است ورود نیروهای نظامی به جناح بندی‌های سیاسی و حمایت از جناح‌های سیاسی است.
چرایی حمایت اصولگرایان
جالب آنجاست که تئوریسین‌های جریان اصلاح طلب تلاش دارند تا نظامیان را وابسته به جریان اصولگرا نشان داده و اینگونه عنوان کنند که این جریان در صدد است تا با استفاده از این پتانسیل جریان قدرت را یک طرفه قبضه کند. در این باره حمید رضا ترقی در تشریح حمایت اصولگرایان از برخی از نامزدهای نظامی به سیاست روز گفت: اولاً عناصر نظامی به هیچ وجه در داخل احزاب اصولگرا حضور ندارند و عضویتی در آن ندارند و نمی‌توانند عضو باشند. ممکن است جریان اصولگرایی از یکی از این افراد حمایت کند اما این حمایت به معنای آن که نظامیان عضوی از این جریان باشند نیست و این هم جهتی و هم هدفی است که آنها را در کنار یکدیگر نگه می‌دارد نه رابطه حزبی.
در نهایت
در نهایت باید گفت که این مردم هستند که رئیس جمهور را تعیین می کنند و انتخاب باید به عهده مردم گذاشته شود نه اصلاح طلبان. مردم اگر جریان فریب تبلیغات وجود نداشته باشد می‌توانند بهترین گزینه را انتخاب کنند، حال این فرد با سابقه نظامی باشد یا غیر نظامی.
نویسنده: کتایون مافی
