يکشنبه ۲۸ آذر ۱۳۹۵ - ۰۰:۴۷
کد مطلب : 97856
سیاست روز درآمدزایی تولید خرما در کشور را بررسی می‌کند؛

شهد دلاری خرما در کام خارجی‌ها

شهد دلاری خرما در کام خارجی‌ها

در حال حاضر ۱۷.۸ درصد تولید خرما در ایران صادر می‌شود در حالی که از مجموع ۷.۵ میلیون تن خرمای تولیدی در جهان تنها ۱۰ درصد در چرخه صادرات قرار دارد. عربستان، مصر، الجزایر، عراق، تونس، سوریه و ... از جمله کشورهای تولید و صادرکننده خرما در جهان هستند.
خرمای ایرانی از جمله محصولات مهم کشاورزی است که به علت مازاد تولید، پتانسیل بالایی جهت صادرات دارد. با وجود اینکه خرمای ایران از نظر نوع و رقم در جهان از موقعیت مطلوبی برخوردار است؛ اما به دلیل بی‌توجهی برخی متولیان و عدم سرمایه‌گذاری مناسب در این حوزه و همچنین کم کاری‌ها در حوزه بازاریابی و از همه مهمتر بسته‌بندی، صادرکنندگان ایرانی در موقعیت ضعیف‌تری نسبت به دیگر صادرکنندگان در جهان قرار دارند و چیزی نمانده تا این محصول پر ظرفیت به سرنوشتی مانند زعفران تبدیل شود.

آیینه آمار
میزان تولید خرما در کشور بالغ بر یک میلیون و چهل هزار تن در سال است که تولید این محصول نسبت به ۲۵ سال قبل حکایت از رشد ۵ برابری دارد. استان کرمان به لحاظ میزان تولید و وسعت باغات خرما در صدر کشور قرار دارد.
طبق آمار و مستندات موجود؛ سالانه حدود ۷ میلیون تن خرما در جهان تولید می‌شود که ایران با تولید بیش از یک میلیون و چهل هزار تن خرما جایگاه ویژه‌ای در این بین دارد. ایران ۱۵ درصد تولید و ۲۱ درصد سطح زیر کشت خرمای دنیا را به خود اختصاص داده است. طبق آخرین اطلاعات مرکز آمار ایران و آمارنامه محصولات کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی که مربوط به سال ۱۳۹۳ است، طی ۲۵ سال گذشته میزان تولید خرما در کشور بیش از ۵ برابر افزایش یافته است و از ۱۷۳,۹۴۰ تن در سال ۱۳۶۷ به ۱,۰۴۲,۲۷۷ تن در سال ۱۳۹۳ رسیده است.
آخرین آمار منتشر شده از سوی فائو در خصوص تولید خرما این نکته را اعلام می‌کند که ؛سطح زیر کشت و تولید خرما در جهان طی سالهای ۲۰۱۲-۲۰۰۰ به ترتیب از متوسط رشد سالانه ۰.۴ و ۱.۲۵ درصد برخوردار بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۹۱ درصد از کل تولید جهانی این محصول مربوط به کشورهای الجزایر، مصر، ایران، عراق، عمان، پاکستان، عربستان، سودان و امارات متحده عربی بوده و سهم این کشورها در سال ۲۰۱۲ به ۸۷ درصد کاهش یافته است.

سهم ایران از تولید جهانی
طبق گفته متولیان وزارت جهاد کشاورزی، در حال حاضر ۱۷.۸ درصد تولید خرما در ایران صادر می‌شود در حالی که از مجموع ۷.۵ میلیون تن خرما تولیدی در جهان تنها ۱۰ درصد در چرخه صادرات قرار دارد. عربستان، مصر، الجزایر، عراق، تونس، سوریه و ... از جمله کشورهای تولید و صادرکننده خرما در جهان هستند.
اما آمار فائو می‌گوید؛ سهم ایران از تولید جهانی محصول از ۱۳.۴ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۱۴.۱ درصد در سال ۲۰۱۲ و جایگاه تولید از مقام سوم به دوم جهان و پس از کشور مصر ارتقاء یافته است.
پس از ایران؛ کشورهای عربستان، الجزایر، عراق و پاکستان نیز به ترتیب با دارا بودن سهمی معادل ۱۳.۹، ۱۰.۵، ۸.۶ و ۷.۹ درصد از تولید در مقامهای سوم تا ششم تولید خرما در جهان قرار دارند.
این آمارها نشان می‌دهد که ایران در سالهای گذشته بالاترین سطح زیر کشت نخلستان را در جهان دارا بوده و در سال ۲۰۰۰ نیز رتبه دوم سطح را پس از امارات متحده عربی داشته است و لیکن در سال ۲۰۱۲ با کاهش سطح زیر کشت خرمای امارات به بیش از یک سوم و گسترش سطح زیرکشت خرمای الجزایر و عربستان به ترتیب به میزان ۱۶۴ و ۱۶۰ هزار هکتار، کشورهای مذکور در رتبه‌های اول و دوم و ایران، عراق، پاکستان و امارات به ترتیب در رتبه‌های سوم تا ششم سطح زیرکشت در جهان قرار گرفته‌اند.

نارسایی‌های همیشگی
تمام آمار و ارقام موجود نشان می‌دهد که ظرفیت تولید این محصول در ایران به حدی بالاست که اگر متولیان بر روی تولید این محصول سرمایه‌گذاری کنند درآمدزایی دلاری حاصل از آن به قدری خواهد بود که دیگر نیازی به تجارت تک محصولاتی مانند نفت نخواهد بود.
مستند این ادعا ؛آمار و ارقام صادرات این محصول است که بسیار قابل توجه است؛ طبق آمار منتشر شده خرما در سال گذشته یکی از پرمشتری‌ترین محصولات ایران بوده که به طوریکه تعداد مشتریان این محصول نسبت به سال‌های قبل افزایش چشمگیری پیدا کرده و آمریکا هم به جمع مشتریان خرمای ایرانی پیوسته است.
براساس گزارشات منتشر شده؛ سال گذشته ۱۷۱ هزار تن انواع خرمای ایرانی از جمله استعمران، پیاروم، مضافتی، زاهدی، کبکاب و غیره به ارزش ۲۳۲ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار به ۷۷ کشور مختلف صادر شد که از نظر وزنی ۲.۲ درصد و از نظر ارزشی ۲.۸ درصد نسبت به سال ۱۳۹۳ افزایش یافته است. آمارهای گمرک نشان می‌دهد در میان بیش از ۷۰ کشوری که اروپایی و آسیایی که مشتری محصول خرمای ایرانی هستند آمریکا در سال گذشته آمریکا با خریداری حدود ۱۲ تن به ارزش ۱۴ هزار دلار انواع خرمای ایرانی به جمع مشتریان خرمای ایرانی بازگشته است.
کارشناسان و تحلیلگران این قبیل بازارهای با برشمردن مشکلات موجود در مسیر صادرت خرما در کنار وجود مشکلاتی مانند نارسایی‌هایی موجود در بازار و عدم توجه کافی به بسته‌بندی و فرآوری مناسب آن؛ بی‌توجهی متولیان به این محصول و ظرفیت‌های آن و همچنین نبود استراتژی برای این محصول را مشکل بزرگی عنوان کرده و می‌گویند: ظرفیت و پتانسیل تولید این محصول در کشور مربوط به امروز و دیروز نیست اما بی‌توجهی به این محصول سبب شده تا سالهای سال درآمدهایی ناشی از صادرات این محصول را به سایر کشورها تقدیم کنیم و برای درآمد بیشتر تنها و تنها دست به دامان نفت شویم.

درآمدهای پنهان
البته مشکلات پیش روی این محصول به این نوع بی‌توجهی‌های تجاری خلاصه نمی‌شود بلکه در کنار مشکلات نامبرده شده؛ عدم توجه به بخش کشاورزی این محصول هم سبب شده تا بخش اعظمی از درآمد تولید این محصول به واسطه هدر روی آن در حوزه تولید به باد برود. براساس گزارش‌های غیررسمی منتشر شده؛ ۳۵ درصد محصولات کشاورزی تولیدی در ایران به هدر می‌رود به سخن دیگر از ۱۰۰ میلیون تن محصول کشاورزی تولیدی در کشور ۳۵ میلیون تن در سال دور ریخته می‌شود که این رقم معادل غذای ۱۵ میلیون نفر است. طبق مستندات موجود از این رقم هدرروی؛ ۳۰ درصد سهم ضایعات در نان، ۳۰‌ــ۲۵ (و حتی ۵۰) درصد سهم ضایعات در میوه‌ها و سبزیجات، ۱۰ درصد سهم ضایعات در برنج و در نهایت ۲۵ درصد سهم ضایعات در خرما است که در نوع خود قابل توجه است. کارشناسان معتقدند با توجه به برنامه‌ریزی‌هایی که برای این محصول در سایر کشورهای دنیا صورت گرفته اگر متولیان امر از تولید این قبیل محصولات حمایت نکنند و راه را برای حضور بخش خصوصی مهیا نکنند دیر یا زود بازار این محصول هم به دست خارجی‌ها سپرده می‌شود که بعد از آن هم کار از کار گذشته است.

https://siasatrooz.ir/vdcepv8o.jh8fni9bbj.html
نام شما
آدرس ايميل شما
کد امنيتی