یکی از مواردی که در سیاست‌های کلی خانواده توسط رهبر معظم انقلاب ابلاغ شد فرهنگسازی کراهت طلاق نام گرفته بود، رویه‌ای که شاید با روال کنونی وجود طلاق‌های توافقی سریع مطابقت نداشته باشد و این فرهنگ غلط جا افتاده را که می‌توان خیلی سریع به طلاق رسید را احیا کرد.
۳۰ درصد طلاق‌ها در سال اول اتفاق می‌افتد
گفته شده که بیشتر طلاق‌ها در سال‌های نخست زندگی اتفاق می‌افتد و در همین راستا یک کارشناس مسائل خانواده ضمن تایید این مطلب گفته که متاسفانه ۳۰ درصد از کل طلاق‌ها در سال اول پس از ازدواج صورت می‌گیرد.
حجت‌الاسلام محمد برمایی در همایش بزرگ ایران جوان گفت: «صرفا»ها ازدواج را محکوم به طلاق می‌کنند و موجب نارضایتی می‌شوند.
وی توضیح داد: ما نباید در ازدواج، خود ازدواج را فراموش کنیم. ازدواج با قید صرفا زیبایی، صرفا ثروت و... محکوم به شکست است. این کارشناس با اشاره به اینکه سال اول ازدواج سال زیبایی محسوب می‌شود، تصریح کرد: با این حال شاهدیم که ۳۰ درصد طلاق‌ها در سال اول اتفاق می‌افتد.
وی اضافه کرد: متاسفانه طلاق هم بسیار آسان شده و می‌توان گفت طلاق گرفتن به آسانی یک چشم بر هم زدن شده است. ما شاهدیم بیشتر طلاق‌ها در ۵ سال اول اتفاق می‌افتد که این موضوع نیاز به ریشه‌یابی دارد. حجت‌الاسلام برمایی تاکید کرد: این آمار طلاق یعنی حال عشق و انتخاب در کشور ما خوب نیست. وی با اشاره به ۴ مرحله شکل‌گیری زندگی درست گفت: آشنایی، انتخاب، ازدواج و امتداد چهار مرحله‌ای هستند که اگر درست صورت بگیرند باعث تداوم ازدواج می‌شوند.
اما در همین راستا نیز رئیس محاکم عمومی و انقلاب تهران با بیان اینکه متأسفانه طلاق توافقی در تهران همچنان روند افزایشی دارد، گفت: پیشنهاد ما این است که پرونده‌های طلاق توافقی قبل از طرح در دادگاه، در مراکز مشاوره مطرح شود و اگر امکان سازش زوجین وجود نداشت به دادگاه بیاید.
عباس پوریانی درباره وضعیت طلاق توافقی در پایتخت از لحاظ آمار و ارقام به تسنیم گفت: خوشبختانه دعاوی حوزه خانواده در پنج‌ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، حدود ۱۴ درصد در پایتخت کاهش داشته است و در سال ۹۴ نیز نسبت به سال ۹۳، ورودی پرونده‌های خانواده، دو درصد کاهش داشت.
رئیس دادگاه‌های عمومی و انقلاب تهران با بیان اینکه متأسفانه طلاق توافقی در تهران همچنان روند افزایشی دارد، گفت: در قانون حمایت خانواده مصوب سال ۹۲، به ایجاد مراکز مشاوره در مجتمع‌های خانواده توجه شده و پس از فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی و پیگیری‌های رئیس قوه قضاییه دستورات خوبی صادر و برنامه‌ریزی‌های مناسبی برای ایجاد مراکز مشاوره انجام شد.
پوریانی تأکید کرد: البته در این راستا دولت باید به قوه قضاییه کمک کند زیرا قوه قضاییه در بحث مالی با چالش جدی مواجه است و ریاست دستگاه قضا نیز به‌دفعات این مسئله را مطرح کرده است.
رئیس محاکم عمومی و انقلاب تهران به تراکم پرونده‌ها در مجتمع‌های قضایی خانواده اشاره کرد و گفت: متأسفانه با وجود تراکم پرونده‌ها و فشار بالای کار، تعداد قضات ما اندک است به‌طوری که در مجموع محاکم تهران، بیش از ۲۰۰ قاضی کم داریم. وی تصریح کرد: پیشنهاد محاکم تهران این بوده که پرونده‌های طلاق‌های توافقی پیش از ارجاع به شعبه به مراکز مشاوره ارجاع شود و در جلسات متعدد طرفین را دعوت به سازش بکنند و در صورت عدم سازش زوجین؛ مشاور نظر کارشناسی خود را به مجتمع اعلام کند و سپس پرونده به شعبه ارجاع شود.
سازش ۳۰ درصدی در پرونده‌های طلاق توافقی به‌شرط استفاده از مشاوران حرفه‌ای
پوریانی در پاسخ به مطلبی مبنی بر اینکه بسیاری از افراد به‌صورت متفق‌القول می‌گویند اغلب مشاوره‌هایی که در مراکز مشاوره مستقر در مجتمع‌های خانواده صورت می‌گیرد تشریفاتی است و باوجودی که قانونگذار این امر را پیشبینی کرده اما نقض غرضی صورت گرفته مبنی بر اینکه این مراکز مشاوره به‌عنوان منبع درآمدی برای تأمین هزینه‌های مجتمع تبدیل شده است، گفت: در این رابطه مذاکراتی را با سازمان بهزیستی انجام دادیم و این سازمان حاضر شده مراکزی را کنار مجتمع‌های قضایی خانواده ایجاد کند که اگر عملیاتی شود بسیاری از مشکلات حل می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه مشاوره شرایط خاصی دارد و فن و هنر خاص خودش را می‌طلبد، گفت: فردی که مشاوره می‌دهد باید کلامش نافذ و صحبت‌هایش نتیجه‌بخش باشد در این صورت است که ورود مقام داور و مشاور برای حل اختلاف زوجین می‌تواند ۳۰ درصد از پرونده‌ها را منجر به سازش کند.
پوریانی در ارتباط با تعداد دفاتری که در مجتمع‌ها فعال شده است، گفت: دفاتری که در مجتمع قضایی مستقرند تعدادشان بسیار اندک است و پاسخگوی حجم ورودی پرونده‌های مربوط به طلاق توافقی نیست؛ از طرفی هم افرادی که برای مشاوره انتخاب می‌شوند باید فرصت برگزاری جلسات را داشته باشند تا در کیفیت رسیدگی و سوق دادن زوجین به صلح و سازش مؤثر باشند.
با توجه به موارد مذکور و اشاره به اینکه اکثر طلاق‌ها در سال‌های نخست زندگی اتفاق می‌افتد که زوج‌ها جوان بوده و سریع عصبانی می‌شوند به نظر می‌رسد وجود سیستم طلاق توافقی آن هم طلاقی بدون مشاوره و اطاله دادرسی در این زمینه مضر باشد چراکه بعد از رخ دادن طلاق خیلی‌ها از این اتفاق و تصمیم زودهنگام خود پشیمان شده و از طرفی برای نشکاندن غرور خود مجبورند این پشیمانی را همیشه در دلشان نگه داشته و ابراز نکنند، چیزی که رهبر معظم انقلاب به ترویج آن توصیه می‌کند، نکوهیده بودن طلاق و فرهنگسازی در این زمینه است که این امر یکی از سخت‌ترین حلال‌های خداوند است که تنها در موارد اضطراری توصیه می‌شود، اگر این رویه ترویج شود، کلمه طلاق لقلقه زبان زوج‌های جوان نبوده و خیلی سریع هم اتفاق نخواهد افتاد.
به نظر می‌رسد یکی از راهکارهایی که می‌تواند در زمینه ترویج فرهنگ نکوهیده بودن طلاق موثر واقع شود و تاثیر فوری روی این امر داشته باشد سر و سامان دادن به طلاق‌های توافقی و بازنگری در این قانون باشد.
مائده شیرپور
