«هیهات» را اگر بخواهیم براساس وجه شعارپردازانه بسنجیم با فیلمی متوسط روبروییم؛ البته این متوسط بودن به معنای قوی بودن کلی اثر نیست. مهمترین ویژگی «هیهات» آن است که چهار کارگردانی که سبک اجرایی آنها ربط چندانی به هم ندارد بسیج شدهاند تا فیلمی اپیزودیک و عاشورایی بسازند.
از گفتههای کارگردانان هم این طور بر میآید که این فیملسازی با تعامل میان این چهار تن بوده است یعنی هر یک از کارگردانان به غیر از درگیری در اپیزود خود درباره کار همکاران خود همنظر داده است.
اگر به صورت ریز کارنامه هنری هادی مقدمدوست، روحالله حجازی، دانش اقباشاوی و محمدهادی نائیجی را بسنجیم به یک نکته مشترک میرسیم و آن هم اینکه هیچکدام از این چهرهها کارنامه قابل اعتنایی در کارگردانی ندارند.
البته در این بین حجازی را داریم که با تأثیرپذیری از سینمای خرده پیرنگ تلخ فرهادی یک سری فیلم از «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» تا «مرگ ماهی» را خلق کرده است که البته هیچکدام از این آثار نتوانستهاند به عنوان محصول ذهنی مولف و نه گرتهبردار مورد توجه قرار گیرند.
سه کارگردان دیگر هم هرچند هر کدام یک فیلم سینمایی را ساختهاند اما این سه فیلم که عبارتند از «سربه مهر»، «حقالسکوت» و «تاج محل» نیز بیشتر عرصهای برای سعی و خطای حرفهای جهت ورود به سینما بودهاند تا محصولی که بیانگر اندیشههای خاص یک فیلمساز باشد.
در این بین فقط هادی مقدمدوست را داریم که تجربیاتش چه به عنوان منتقد و چه به عنوان نویسنده آثاری همچون «بیپولی»، «آرایش غلیظ» و «وضعیت سفید» کفه کیفی تجربی را به نفع خود پایین میبرد و جالب است که بخش عمده مزیت «هیهات» هم از همان اپیزودی میآید که مقدمدوست آن را ساخته است؛ مقدمدوست با هوشمندی ایدهای درباره حضور داعش در منطقه و اتحاد ایران و عراق در نبرد با این گروه تکفیری - سلفی است را محوریت درام خود قرار داده و کوشیده داستانی را روایت کند که مهمترین عنصر سرگرمکنندگی که خلق گره و پیشبینیناپذیری است را ایجاد کند.
اپیزودی که دانش اقباشاوی هم کارگردانی کرده شاید به خاطر شناخت فضای آدمهای داستان به نسبت استاندارد است و باعث میشود هم امیدوار باشی به ادامه کار مقدمدوست و هم امید ببندی به فیلم بعدی این کارگردان.
ولی مشکل اصلی فیلم که اپیزودهای پر از شعار حجازی و نائیجی است «هیهات» را از تبدیل شدن به یک اثر سینمایی استاندارد بازداشته است.
تصور تلویزیونی این دو کارگردان که شاید به خاطر تعدیل هزینهها بوده است موجب شده هیچکدام از اپیزودهای این دو سر و شکل یک کار سینمایی را نداشته باشد و واقعا تفاوتی نداشته باشد دیدن این فیلم بر پرده عریض یا مثلا در تلویزیونی ۱۴ اینچ.
با این همه شاید به دلیل همان ویژگی اصلی فیلم که ۴ اپیزودی بودن است باعث میشود مخاطب این ۴ اپیزود را در یک مجموعه ببیند و نه به صورت مجزا. در نتیجه قدرت اپیزودهای مقدمدوست و اقباشاوی به کمک کل مجموعه آمده و آن را به عنوان یک محصول قابل قبول که احتمالا در سالهای آینده مرتبا در رسانه ملی هم روی آنتن خواهد رفت بدل میکند. (نسیم)