هنوز مدت زیادی از سفر جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا به منطقه نمیگذرد که پومپئو وزیر خارجه آمریکا راهی خاورمیانه شد. پومپئو این هفته به اردن، مصر، قطر، امارات عربی متحده، عربستان سعودی، بحرین و کویت سفر میکند . نکته قابل توجه آنکه وزیر خارجه آمریکا در سفری از پیش اعلام نشده، دیروز وارد بغداد شد تا با مقامات عراقی دیدار و گفتوگو کند. وزیر خارجه آمریکا، پیش از این در چارچوب سفری منطقهای وارد اردن شد و با «عبدالله دوم» پادشاه این کشور دیدار و گفتوگو کرد. وی همچنین بعد از بغداد راهی اربیل شد. حال این سوال مطرح میشود که چرا پومپئو راهی منطقه شده است؟
پاسخ به این پرسش را در چند محور میتوان جستجو کرد. سفر پومپئو به عراق را میتوان ادامه سفر اخیر ترامپ به عراق دانست که در آن تاکید کرده بود که آمریکا در عراق خواهد ماند. همزمان با این اظهارات نیروهای آمریکایی از سوریه به عراق آمده و ادعا شده است که آمریکا نیروهای خود را از سوریه به عراق آورده است. بر این اساس سفر پومئو را می توان اقدامی برای زمینه سازی برای تحقق این امر دانست که بعد جدید نظامیگری آمریکا در منطقه است. نکته دیگر برگرفته از اقداماتی است که آمریکا پس از اعلام خروجش از سوریه صورت میدهد. آمریکاییها از یک سو با واکنش منفی کشورهای عربی و صهیونیستها مواجه شده چرا که این خروج را اقدامی مغایر با منافع خود در منطقه میدانند از سوی دیگر آمریکا سعی دارد تا ایران هراسی را در منطقه اجرایی سازد تا ضمن فروش تسلیحات در منطقه، تحریمهای ضد ایرانیاش را توجه کند. بر این اساس بخشی از سفر پومپئو به منطقه را میتوان در چارچوب همین سیاستها دانست.
وی تلاش دارد تا به کشورهای عربی این اطمینان را بدهد که خروج آمریکا از سوریه به منزله پایان تحرکاتش در منطقه نبوده و صرفا یک رفتار تاکتیکی برای تغییر موازنههایش است. در همین حال وی با موضعگیری ضد ایرانی سعی دارد تا این امر را نشان دهد که خروجش نیروهایش از سوریه به منزله تغییر رفتارش نبوده و همچنان سیاست تقابلی علیه ایران را ادامه میدهد.
نکته دیگر در سفر پومپئو همزمانی آن با برگزاری انتخابات زودهنگام در رژیم صهیونیستی است. نتانیاهو که روابط نزدیکی با کاخ سفید دارد تلاش می کند تا این انتخابات را به نفع خود تمام کند. تاکید بر تحرکات نظامی علیه کشورهای منطقه و نیز ایجاد فضای منفی علیه ایران در کنار تشدید شهرکسازی و نیز سفر دورهای وی به آمریکای لاتین را می توان در این چارچوب دانست.
سفر پومپئو به کشورهای عربی میتواند گامی دیگر از سیاستهای نتانیاهو باشد که سعی دارد تا سازش عربی را از برگههای برنده خود در انتخابات قرار دهد چنانکه همزمان با این سفر رسانههای صهیونیستی از سفر ۱۳ هیات عربی به تل آویو خبر دادند. در مجموع سفر پومپئو را میتوان برگرفته از چالشهای آمریکا در منطقه دانست که با برخی تحرکات سیاسی سعی در پنهان سازی این ناکامیها و نمایش چهرهای مقتدر از آمریکا دارد.
نویسنده: علی تتماج