مذاكرات هسته‌اي وين در حالي بدون يك موضع‌گيري رسمي روشن از سوي طرف‌هاي مذاكره‌كننده ادامه اش به سه چهار هفته آينده موكول شد كه كارشناسان عرصه سياست خارجي بر اين عقيده‌اند كه در مذاكرات آتي حتي اگر اختلافات باز هم حل نشود گزينه تمديد،گزينه پيشنهادي از سوي طرف‌هاي مذاكره‌كننده ايراني نخواهد بود.
هر چند هنوز روشن نیست این گفت‌وگوها تا پایان مهلت تعیین شده، به نتیجه دلخواه برسد يا نه، اما همین که به گفته وزیر امور خارجه کشورمان، «در این دور از مذاکرات طرفین به جای بیان مشکلات به دنبال راه‌حل بودند»، نشان می‌دهد هنوز نمی‌توان گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران و ۱+۵ را شکست خورده تلقی کرد.
طبق اظهارات منابع و مقامات حاضر در مذاکرات هسته‌ای، این دور از مذاکرات پیشرفت‌هایی را داشته است، اما هنوز برخی از موضوعات مورد اختلاف باقی مانده‌اند؛ هر چند که برخی منابع میزان این پیشرفت‌ها را قابل توجه ذکر کرده‌اند. به عبارت دیگر، در رابطه با هر مسئله‌ای که هنوز هم طرفین در اعلام مواضع خود تلاش دارند تا آن را «مورد اختلاف» تلقی کنند، تفاهمی که به پیشرفت توافق جامع منجر شد، پدید نیامده است. البته این دور از گفت‌وگوها، در دو سطح فنی و سیاسی بوده است. در کنار جمع‌بندی‌های سیاسی که عمدتاً توسط ظریف - اشتون - کری به انجام رسیده است، تیم‌های فنی طرفین نیز به صورت دوجانبه و هم گروهی، نشست‌هایی را برگزار کرده‌اند. اما نکته در اینجاست که قفل توافق جامع در بخش فنی نبوده و کلید آن نیز با نگاه فنی تعریف نشده است. در این میان، همچنان ملاحظات سیاسی است که تعیین‌کننده است.
ظریف در این زمینه گفته است: "همه بحث‌ها نیاز به مذاکره دارد، یعنی ما به سمت طرح راه‌حل‌های مختلف پیش رفتیم ولی روی راه‌حل مشخصی برای هیچ‌کدام از این موارد توافق صورت نگرفته است. یکی از موضوعاتی که قرار است کار کارشناسی صورت گیرد همین بحث است که بتوانیم به نتیجه برسیم و تصمیم‌گیری کنیم".
تعبیر دیگری از وزیر خارجه کشورمان که به ویژه با نگاه به ادامه مسیر گفت‌وگوها ارائه شده این است که "قرار است نشست کارشناسی ظرف یک تا دو هفته آینده در جایی به جز وین برای بررسی نحوه رفع اختلافات برگزار شود و ضرورت دارد درباره موضوعات مختلفی صحبت شود و موضوعاتی هم نیاز به یک حرکت سیاسی دارند".
نهایتاً فارغ از اینکه مسئله محوری توافق جامع چیزی به نام لغو تحریم‌ها، ظرفیت غنی‌سازی یا به تعبیر ریابکوف، شفافیت در برنامه هسته‌ای ایران باشد، همچنان تفاهم در سطح سیاسی به عنوان کلید گشایش در مذاکرات عنوان می شود. محتوای این «حرکت سیاسی» ممکن است هم در قالب متن و هم فرامتن تحلیل شود اما در رابطه با متن توافق جامع، به نظر می‌رسد که آمریکایی‌ها در شرایطی قرار دارند که برای گفت‌وگوهای دو یا سه هفته آتی، نهایت تلاش خود را خواهند نمود تا با ارائه طرح‌هایی توافق را در دقیقه نود کسب نمایند. به تعبیر دیگر، امریکا هم همانند ایران به دنبال توافق است اما این توافق را در دقیقه نود جست‌وجو می‌کند. زیرا توافق در دقیقه نود دارای اوصاف، ویژگی‌ها و همچنین اصول و پیامدهایی است که با توافق یک یا دو هفته قبل از خاتمه ضرب‌الاجل ۳ آذرماه تفاوت اساسی خواهد داشت.
براساس یک دیدگاه، طرفین از همان ابتدای وین ۷ هم قصد توافق جامع نداشته بلکه از آن برای مدیریت روندی بهره گرفته‌اند به طوری که نهایتاً توافق در دقایق آخر و به صورت سورپرایز مطرح و اعلام شود.
پیش از آغاز این دور از مذاکرات، حسن روحانی اظهاراتی امیدوارانه درباره دستیابی به توافق مطرح کرد. با این که در پایان گفت‌وگوهای وین، هنوز بحث بر سر مسائلی چون غنی‌سازی، تعداد سانتریفیوژها و لغو تحریم‌ها ادامه دارد، اما آنگونه که دیپلمات‌ها گفته‌اند، می‌توان به ادامه مذاکرات امیدوار بود و راه‌حل‌های تازه‌ای درباره حل و فصل اختلافات را بررسی کرد.
به همین دلیل برخی خبرنگاران مستقر در وین، این دور از مذاکرات هسته‌ای را از نظر حجم نشست‌های دیپلماتیک برگزار شده، شبیه به گفت‌وگوهای ژنو ارزیابی می کنند، هرچند روشن نیست فرجام مذاکرات شبیه به آنچه در ژنو رقم خورد، باشد.
کشورهای غربی که به دلیل مختصات کنونی خاورمیانه، نیازمند دستیابی به توافقی جامع با تهران هستند، باید تصمیم بگیرند که بین منافع ملی خود و مصالح لابی‌های جنگ‌طلب یکی را انتخاب کنند.
چنین انتخابی هرچند از نظر منطق سیاسی دشوار نیست اما وابستگی برخی دولت‌های غربی به این لابی‌های ذی‌نفوذ، به نتیجه رسیدن مذاکرات را منوط به تصمیم دشوار کشورهایی کرده که گویا هنوز جسارت لازم برای اذعان به حقوق هسته‌ای کشورمان را پیدا نکرده‌اند.
البته كارشناسان براين عقيده‌اند كه اگر غرب همچنان در قبال فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي ايران بر خواسته‌هاي غير‌معقول و بي‌منطق خود پافشاري كند و به جاي تلاش براي رسيدن به يك نتيجه برد - برد بازهم سناريوي تكراري و ضد ايراني كه همان سلاح تهديد و تحريم است پيش ببرد به طور حتم گزينه تمديد مذاكرات براي ادامه مذاكرات تا رسيدن به توافق مورد نظر از سوي طرف ايراني حذف مي‌گردد چنانچه رئيس دستگاه ديپلماسي كشورمان نيز بر اين نكته تاكيد كرده كه ضرورتي براي فكر كردن به تمديد مذاكرات نمي‌بينيم.
در همين زمينه سياست روز در گفت‌وگو با كارشناسان به تبيين روند مذاكرات آتي ايران و ۱+۵پرداخته است.
گزينه تمديد براي سوم آذر جايي ندارد
سيد‌رضا صدرالحسيني كارشناس سياست خارجي در‌خصوص فكر كردن مذاكره‌كنندگان به ويژه طرف ايراني براي تمديد مجدد گفت‌وگوها گفت: با توجه به مذاكراتي كه در چند روز اخير بين نمايندگان ايران با امريكا و نيز كاترين اشتون نماينده اتحاديه اروپا در خصوص پرونده هسته‌اي ايران انجام شد به نظر مي‌رسد استفاده از شمشير تحريم عليه ايران در ديدگاه تحريم كنندگان هنوز سلاح قابل توجهي خواهد بود.
وي افزود: موارد احقاق حق ملت ايران هنوز به نتيجه نرسيده و اين موارد براي طرف‌هاي مذاكره‌كننده غربي به ميزان كافي تفهيم نشده است.
اين كارشناس سياست خارجي تصريح كرد: البته واضح است اين عدم تفهيم نه به دليل بغرنج بودن و غير‌قابل دسترس بودن خواسته‌هاي ملت ايران بلكه به دليل وجود اين اعتقاد در طرف‌هاي غربي است كه شايد بتوانند با ادامه تحريم ملت ايران را از خواسته‌هاي بر حق خويش عقب برانند. وي در پايان خاطرنشان كرد: بنابراين به نظر مي‌رسد تا تاريخ سوم آذر زمان مناسبي براي حل مشكلات و يا قطع مذاكرات و روشن شدن چند‌باره مواضع خصمانه طرف‌هاي غربي عليه ملت و دولت ايران باشد و در آن تاريخ تمديد عملاً جايگاهي ندارد.
غرب و امريكا جديت لازم را براي به نتيجه رسيدن مذاكرات ندارد
حسن‌هاني زاده ديگر كارشناس سياست خارجي در اين خصوص گفت: مذاكراتي كه اخيراً در وين انجام شد با توجه به نفوذي كه امريكا نسبت به ساير كشورهاي ۱+۵ داشته اين مذاكرات به نتيجه مطلوب نرسيد و اين امر نشان مي‌دهد كه امريكا تلاش مي‌كند مذاكرات را تا انتخابات ميان دوره‌اي كنگره با همين كندي به پيش ببرد.
وي در ادامه گفت: با توجه به روند اختلاف نظري كه بين روسيه وچين با ديگر اعضاي ۱+۵ است و البته شرايط بحراني منطقه به نظر مي‌رسد روند مذاكرات در آينده آهنگ سريع‌تري به خود بگيرد. اين كارشناس سياست خارجي تصريح كرد: درشرايطي كه امريكا هدايت و رهبري به اصطلاح ائتلاف ضد داعش را عهده دار است سعي مي‌كند مسائل منطقه را طبق روال گذشته در خلال مذاكرات دخيل كند كه بطور حتم با واكنش ايران همراه خواهد بود.
هاني‌زاده مي‌گويد: به نظر نمي‌رسد تا ۳۵روز آينده، امريكايي‌ها جديت لازم را براي حل پرونده هسته‌اي ايران داشته باشند و سعي مي‌كنند وضعيت را همچنان شناور نگه دارند.
وي در پايان خاطرنشان كرد: با توجه به شرايط مطرح شده تمديد بعد از سوم آذر به صلاح نيست و اعضاي مذاكره‌كننده كشورمان بايد يك ضرب‌الاجل مشخصي را براي تعيين نهايي مذاكرات انجام دهند.
ایران هیچ‌گاه تن به زیاده‌خواهی غرب نمی‌دهد
رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس با بیان اینکه ملت ایران هیچ‌گاه تن به زیاده‌خواهی غرب در مذاکرات هسته‌ای نمی‌دهد، گفت: تیم مذاکره‌کننده مسیر درستی را در مذاکرات طی می‌کند و نیت طرف‌های مذاکره‌کننده در این دوره حل مسئله هسته‌ای ایران است.
عبدالرضا عزیزی درگفت‌وگو با خانه ملت، درباره شروع دوباره مذاکرات هسته‌ای میان ایران و۱+۵ در وین و حمایت مجلس از تیم مذاکره‌کننده، گفت: با توجه به اینکه مقام معظم رهبری بارها بر حمایت از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای تاکید داشتند، اکثریت نمایندگان مجلس نیز به تبعیت از اوامر مقام معظم رهبری از فرزندان این انقلاب در مذاکرات باغرب حمایت می‌کند و خوشبختانه تاکنون تیم مذاکره‌کننده در حل مسئله هسته ای با ۱+۵ مسیر درستی را پیموده است.
نماینده مردم شیروان در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: البته به نظر می‌رسد که در این دوره از مذاکرات نیت طرف‌های مذاکره‌کننده حل و فصل مسئله هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران است، اگرچه مذاکرات سخت و به تعبیری طاقت‌فرسا است، اما شواهد حاکی از آن است که نتایج بهتر و قابل قبول‌تری در این دوره از مذاکرات به دست می‌آید چرا که اخبار مطرح شده در رسانه‌ها در‌خصوص مذاکرات هسته‌ای مثبت است.
وی درباره راه‌حل به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای، تصریح کرد: باید گفت که تنها راه‌حل برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران گفت‌وگو و مذاکره است و ملت ایران هیچ‌گاه از حقوق مسلم خود که همانا تکنولوژی هسته‌ای است عقب‌نشینی نمی‌کند، بنابراین جلب اعتماد در مذاکرات دوطرفه بوده و غرب باید به حقوق هسته‌ای ایران احترام بگذارد در غیر این صورت جمهوری اسلامی ایران تحت هیچ شرایطی از خواسته و حق خود عدول نخواهد کرد.
عزیزی افزود: پس از پیروزی انقلاب اسلامی ملت ایران از سوی کشورهای غربی و آمریکا مورد تحریم قرار گرفته است، اما سردمداران کشورهای غرب باید بدانند که تحریم و تهدید آنها هیچ مشکلی را حل نمی‌کند، هرچند که گاهی ممکن است تحریم‌ها آسیب‌هایی را به اقتصاد کشور وارد کند، اما ملت ایران تحت تاثیر تحریم‌های ناجوانمردانه غرب قدرتمندتر شده و نیازهای کشور را خود تولید می‌کند.
رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، گفت: غربی‌ها آگاه هستند که مردم ایران هرگز تن به زیاده‌خواهی آنها نخواهند داد و حق ایران در استفاده از انرژی هسته‌ای برای ایران باید به رسمیت شناخته شود، البته نشست‌ها و گفت‌وگوهای برگزار شده میان اعضای تیم مذاکره‌کننده و سران کشورهای غربی نشان می‌دهد که قرار است تا چهل روز آینده توافقات نهایی حاصل شود، از این‌رو ۱+۵ باید بداند که بدون مذاکره نمی توان مسئله هسته‌ای ایران را حل کرد.
