ماه رمضان ماه بركت خداوند به دهه پاياني مي‌رسد ، در اين ميان افرادي كه اين ماه پربركت را دوست داشته و مي خواهند بيشتر از سفره روحاني اي كه پهن شده بهره ببرند مدام در تكاپو هستند تا بيشتر از پيش از رحمت الهي بهره ببرند. به جز روزه و نماز و شركت در مراسم مذهبي و ديني همچون شب قدر و مراسم عزاداري حضرت علي (ع) عده زيادي از اينها براي كمك به بيماران نيازمند صف مي كشند و خون اهدا مي‌كنند. خونهايي كه زندگي مي بخشند و در صورت كمبود خطرات جدي را براي دريافت كنندگان آن ايجاد مي كنند.
افراد روزه دار زيادي اين شبها مي خواهند متفاوت شوند و مشمول رحمت الهي قرار گيرند، اين افراد هر كاري كه بتوانند انجام مي دهند و در اين بين خدمت به خلق خدا را در راس امور كارهاي خيرخواهانه خود قرار داده اند.
فقط در شهر تهران طبق اعلام مدیر کل انتقال خون استان تهران ۱۱ هزار و ۴۳۷ نفر در ۱۷ روز ابتدای ماه مبارک رمضان خون اهدا كرده اند و اين موضوع در شهرها و شهرستانهاي ديگر كشور نيز به همين نسبت و شايد بيشتر بوده است.
برهمين اساس طبق اعلام مدير كل استان تهران در شب‌های قدر پنج مرکز اهدای خون در نقاط مختلف استان تهران با آمادگی کامل در خدمت اهدا کنندگان روزه‌دار تهرانی خواهند بود.
دکتر فاطمه نادعلی همچنين با تقدیر از همراهی همیشگی پایتخت نشینان با این اداره، گفت: در شب‌های قدر شاهد حضور جوانان یا به عبارتی اهدا کنندگان بار اولی در مراکز اهدای خون هستیم که ممکن است به علت تراکم جمعیت از این مشارکت معنوی در راستای کمک به بیماران نیازمند محروم شوند.
وی با اشاره به ضرورت ترویج فرهنگ اهدای خون در بین جوانان و بانوان جامعه در چشم انداز انتقال خون تهران، ادامه داد: از اهدا کنندگان مستمر که طی این سال‌ها جزء همراهان همیشگی ما بوده‌اند تقاضا داریم در شب‌های قدر فرصت را به جوانانی بدهند که برای اولین بار قصد پیوستن به جامعه داوطلبان اهدای خون را دارند تا آنها نیز با ثبت اولین اهدای خون خود در این شب‌های عزیز به جمع اهدا کنندگان مستمر خون بپیوندند.
نادعلی با بیان اینکه اهدا کنندگان خون سه دسته اند اظهارداشت: گروه اول بار اولی ها هستند، گروه دوم کسانی که یک یا چند بار به طور پراکنده خون اهدا کرده اند و گروه سوم هم اهدا کنندگان مستمر هستند که حداقل سالی دو بار خون اهدا می کنند.
مدیر کل انتقال خون استان تهران گفت :پایگاه مرکزی انتقال خون استان تهران واقع در خیابان وصال شیرازی، مراکز اهدای خون نارمک و پیروزی و همچنین دو مرکز سیار اهدای خون واقع در ضلع شرقی حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و گلزار شهدای ورامین در شب های قدر تا ۲ بامداد آماده پذیرش اهدا کنندگان خون هستند.
شرايط داوطلبان اهدای خون
اما هر كسي كه بخواهد نمي تواند خون اهدا كند، سازمان انتقال خون ضمن تشكر از نيت خيرخواهانه افرادي كه مي خواهند خون اهدا كنند درباره شرايط اهدا كنندگان شروطي دارد كه در ذيل مي خوانيم.
از اين رو تمامی مراکز اهدای خون، برای داوطلبان شرايطی را در مد نظر دارند. اهدا كننده بايد درشرايط خوب و در وضعيت سلامت جسمانی و روانی باشد. همچنين وضعيت روحي داوطلب در هنگام اهداي خون خيلي مهم است و بايد از اين نظر آمادگي لازم جهت اهداي خون را داشته باشد.
پزشک مركز خون گيري، پيش از اهدای خون، داوطلبان را بررسی و معاینه می کند. اين بررسی شامل مصاحبه پزشکی در باره سوابق سلامتي، رفتارهای فردی و انجام يک معاينه مختصر می باشد. در صورتی که فرد داوطلب اهدای خون، تمامی شرايط لازم برای اهدای خون را داشته باشد مي تواند خون اهدا كند. لازم به ذكر است سهم مهمي از تضمين سلامت خون بستگي به دقت و صداقت داوطلبان اهداي خون در پاسخ گويي به سؤالات پزشك در حين مصاحبه و معاينه دارد. البته براي حفظ سلامت خون، با توجه به سوابق پزشكي، مسئوليت پذيرش و يا عدم پذيرش داوطلب به عهده پزشك مركز خون گيري مي باشد. در اينجا شرايط اصلي داوطلبان اهداي خون آورده شده است:
۱- حداقل سن قابل قبول براي اهداي خون ۱۸ سال تمام و حداكثر سن ۶۰ سال تمام مي باشد. حداكثر سن براي اولين اهداي خون ۶۰ سال مي‌باشد. براي دفعات بعدي اهدا كننده مستمر حداكثر ۶۵ سال است .در اهدا كنندگان مستمر بالاي ۶۵ سال تنها در صورت داشتن مجوز از مدير پزشكي پايگاه خونگيري به عمل آید.
۲- ميزان هموگلوبين قابل قبول، حداقل ۵/۱۲ گرم در دسي ليتر و هماتوكريت ۳۸ درصد مي‌باشد.
۳- فواصل اهداي خون كامل ۸ هفته (۵۶ روز) است. يعني اهدا كننده با فاصله ۸ هفته مي تواند مجدداً خون اهدا نمايد، مشروط بر اين كه تعداد دفعات اهداي خون در طي ۱۲ ماه از ۴ بار برای آقایان و ۳ بار برای خانم ها تجاوز نكند. بهتر است آقایان با فواصل ۳ ماهه و خانم ها با فواصل ۴ ماهه نسبت به اهداي خون اقدام كند
۴- اهدا كننده بايد وزني از ۵۰ كيلوگرم به بالا داشته باشد.
۵- درجه حرارت دهان نبايد بيشتر از ۵/ ۳۷ درجه سانتي گراد باشد.
۶- پزشك مرکز اهدای خون، حداقل براي مدت ۱۵ ثانيه نبض اهدا كننده را شمارش مي كند و بطور معمول تعداد نبض بين ۵۰ تا ۱۰۰ عدد در دقيقه جهت اهداي خون مورد قبول است. اهدا كنندگاني كه تعداد نبض كمتر از ۵۰ عدد در دقيقه دارند تنها در صورتي پذيرفته مي شوند كه ورزشكار حرفه اي يا قهرماني باشند.
۷- فشار خون بيشينه ( سيستوليك) باید مابین ۹۰-۱۸۰ ميلي متر جيوه و فشار خون كمينه (دياستوليك) بايد مابین ۵۰- ۱۰۰ ميلي متر جيوه باشد. فشار خون بيشينه نبايد بيشتر از ۱۸۰ ميليمتر جيوه و فشار خون كمينه نبايد بيشتر از ۱۰۰ ميليمتر جيوه باشد. اهدا كنندگاني كه فشار خون بيشينه بيش از ۱۸۰ ميلي متر جيوه و فشار خون كمينه بيش از ۱۰۰ ميلي متر جيوه دارند فقط پس از ارزيابي پزشك مركز اهدای خون، پذيرفته مي شوند.
۸- اهداکنندگانی که دارو مصرف می کنند باید از نظر مناسب بودن برای اهدای خون ارزیابی شوند.
مراحل اهدای خون:
اهدای خون یك روند ساده و ایمن است و تقریباً ۴۵ تا۶۰ دقیقه زمان لازم دارد. وسایل مورد استفاده ، یكبار مصرف و استریل هستند . ابتدا فرم ثبت نام توسط بیمار تكمیل می گردد سپس بیمار به چند سؤال در ارتباط با سلامتی خود پاسخ می گوید و معاینه بالینی ساده شامل: اندازه گیری فشارخون، دمای بدن و نبض به علاوه یك نمونه خون برای تشخیص كم خونی از بیمار انجام می شود. اهداء كننده روی تخت دراز كشیده و محل خونریزی توسط ماده آنتی سپتیك ، ضدعفونی می شود. و سپس در عرض ۶ تا۱۰ دقیقه خونگیری به عمل می آید.
مصرف كنندگان اصلی خون و فرآورده های آن در ایران بیماران تالاسمی، بیماران مبتلا به انواع هموفیلی، بیماران دیالیزی، بیماران نیازمند به جراحی های بزرگ ( قلب ، كلیه ، مغز استخوان ، و زنان )، مبتلایان به بیماری های خونریزی دهنده، نوزادان مبتلا به زردی ناشی از ناسازگاری خون مادر و جنین، پیوند اعضاء، سوختگی های شدید، كم خونی های مزمن، انواع سرطان ، به خصوص در مرحله شیمی درمانی
دستورالعمل برای اهداء كنندگان بعد از اهدای خون :
۱ - چند ساعت بعد از اهدای خون میزان مایعات بیشتری نسبت به قبل بنوشید. ( بدون الكل )
۲ – بعد از اهدای خون غذای سالمی میل كنید.
۳ – برای نیم الی یك ساعت بعد از اهدای خون سیگار نكشید.
۴ – اگر در محل اهدای خون خود ( بازو) خونریزی وجود دارد دست خود را ۳ تا ۵ دقیقه بالا بگیرید و فشار دهید.
۵ – اگر حالت غش یا گیجی دارید به صورتی بنشینید كه سر شما بین زانوهایتان قرار گیرید. و یا به نحوی دراز بكشید كه سر شما پایین تر از بدنتان قرار بگیرد.
۶ – فعالیت های معمول خود را می توانید بعد از نیم ساعت از سر بگیرید. در هر حال از هرگونه فعالیت شدید در ادامه روز خودداری كنید.
۷ – اگر بعد از اهدای خون حال خوبی نداشتید، می توانید با مركز انتقال خون محل خود تماس بگیرید و با پزشك یا پرستار حاضر در مركز مشاوره كنید.
۸ – اگر خونمردگی یا خونریزی در زیر پوست مشاهده شد ، در ۲۴ ساعت اول بعد از اهداء ، از كمپرس سرد برای محل مذكور استفاده كنید. بعد از ۲۴ ساعت اول ، استفاده از كمپرس گرم در رفع علائم كمك می كند.
مائده شيرپور
